Mavzu: Aqli zaif bolalarda yozma nutq buzulishlari va uni bartaraf etishda logopedic ishlarning o’ziga xos tomonlari

Mavzu: Aqli zaif bolalarda yozma nutq buzulishlari va uni bartaraf etishda logopedic ishlarning o’ziga xos tomonlari

Bajardi:

Logo 304-guruh talabasi

Axralova Dilyora

Maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar nutqning rivojlantirish xususiyatlari

• Maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar to‘g‘risida so‘z yuritishdan oldin, me’yorida rivojlanayotgan bolalar nutqining rivojlanish jarayonlarini eslab olaylik. Me’yorida rivojlanayotgan bolada nutq rivojlanishi erta boshlanadi. Guvranish jarayonida fonematik eshitish shakllanib boradi, artikulyatsion apparat rivojlanadi. Kattalar bilan muloqotda passiv lug‘at yig‘ilib boradi. Bir yoshga yaqin odatda bola so‘zlarni ayta boshlaydi, ikki yoshga kelib esa iboralarni ishlatadi.

Aqli zaif bola hayotining dastlabki oylaridanoq rivojlanishdan ortda qola boshlaydi. Keyinchalik bu tutilish yanada kuchayadi. Natijada maktab yoshigacha davrga kelib unda atrofga qiziqish uyg‘onmagan, fonematik eshitish shakllanmagan, artikulyatsion apparat yaxshi rivojlanmagan bo‘ladi, xislar yetarlicha namoyon bo‘lmaydi, bular nutq rivojiga o‘z ta’sirini o‘tkazadi. Ko‘pgina aqli zaif bolalar nafaqat maktab yoshigacha davrga kelib, balki 4-5 yoshda ham gapirmaydilar. Bolalar bir-birlari bilan muloqotga kirishishlari uchun shunday sharoit yaratish kerakki, muloqot zaruriyat bo‘lsin. Muloqot deganda o‘rganilgan iboralar bilan almashinishni tushunish kerak emas. Masalan, o‘yin mazmuni bolalarga hali to‘liq tushunarli bo‘lmaganida ularda muloqotga kirishish istagi tug‘ilmaydi.

• Aqli zaif bola hayotining dastlabki oylaridanoq rivojlanishdan ortda qola boshlaydi. Keyinchalik bu tutilish yanada kuchayadi. Natijada maktab yoshigacha davrga kelib unda atrofga qiziqish uyg‘onmagan, fonematik eshitish shakllanmagan, artikulyatsion apparat yaxshi rivojlanmagan bo‘ladi, xislar yetarlicha namoyon bo‘lmaydi, bular nutq rivojiga o‘z ta’sirini o‘tkazadi. Ko‘pgina aqli zaif bolalar nafaqat maktab yoshigacha davrga kelib, balki 4-5 yoshda ham gapirmaydilar. Bolalar bir-birlari bilan muloqotga kirishishlari uchun shunday sharoit yaratish kerakki, muloqot zaruriyat bo‘lsin. Muloqot deganda o‘rganilgan iboralar bilan almashinishni tushunish kerak emas. Masalan, o‘yin mazmuni bolalarga hali to‘liq tushunarli bo‘lmaganida ularda muloqotga kirishish istagi tug‘ilmaydi.