Mavzu: geografik qobiq reja


Download 7.44 Mb.
Sana17.10.2023
Hajmi7.44 Mb.
#1707010
Bog'liq
Geografik qobiq

MAVZU: GEOGRAFIK QOBIQ

REJA:

  • Geografik qobiq tushunchasi
  • Geografik qobiq chegarasi
  • Geoqobiqning asosiy hususiyatlari
  • Geoqobiqdagi moddalar, kimyoviy tarkibi
  • Moddalarning fizik xususiyatlari
  • Tutash yuzalar
  • Simmetriya va disimmetriya
  • Geoqobiqning mustaqil rivojlanishi
  • Geoqobiq yaxlitligi va bir butunlilik

GEOQOBIQ TUSHUNCHASI

  • Geoqobiq deb atmosferaning quyi qismi, litosferaning yuqori qismi, gidrosfera biosferaning o`zaro ta`sir etib, bir-biriga kirishib va tutashib turadigan Yerning yuza qatlamiga aytiladi.
  • Geograik qobiq
  • Landshaft qobigi
  • Geografik muhit
  • Shakllanish sabablari: Gravitatsiya, Quyosh radiyatsiyasi. Yerning quyosh va o`z o`qi atrofida aylanishi. Yer o`qining qiyaligi. Koriolis kuchi. Gidrosfera, atmosfera, litosfera, astenosferadagi sirkulyatsion harakatkar.

Geoqobiqning asosiy xususiyatlari

  • Moddiy tarkibi va tuzilishining o`ziga xosligi va xilma-xilligi. Uch agregat holat – qattiq, suyuq, gaz.
  • Kelayotgan yorug`lik energiyasini issiqlik energiyasida aylantiruvchi apparat.
  • Kelayotgan energiyaning davriy (Sutka, mavsum, yil, ko`p yillik, asriy) va hududiy (sharsimonlik ta`sirida) o`zgaruvchanligi - doimiy muvozanatsizlik.
  • Geoqobiqning moddiy tizim sifatida doimiy rivojlanishi – jonsizdan hayot yuzaga kelishi, noosfera.

GEOQOBIQ MODDALARI KIMYOVIY TARKIBI

  • Eng ko`p tarqalganlari: alyuminiy, kaliy, kalsiy, kislorod, kremniy, magniy, natriy, temir.
  • Troposferada – azot, kislorod, CO2 (kitobda 1-2 %)
  • Biosferada – O (50-60%), CO2 (20%), Н (10%), azot (10%).
  • Litosferada ham shu moddalar ko`p.
  • Gidrosferada – O ko`p (705).
  • Magmatik tog` jinslarida kremniy ko`p.

Moddalarning fizik xususiyatlari

  • Oqishi (hatto qattiq jismlarning ham -muz), issiqlik sig`imi, issiqlik o`tkazuvchanligi, nurni qaytarish qobiliyati (qor va suv), zichligi – og`irligi (gravitasiyada moddalarning vertikal differentsiatsiyasi),
  • Suv zichligi anomaliyasi. Suvning siqilmasligi. Havo va suvning harakatchanligi – oqishi – yemirish kuchi.
  • Geografik qobiqdagi jarayonlarda bu fizik hususiyatlarning ta`siri kuchli.

TUTASH YUZALAR

  • Geoqobiqlar o`rtasidagi chegaralar, ikki hil holatda to`qnashgan joylarda tutash yuzalar deyiladi.
  • Quyosh nuri bilan Yer yuzasi – Dengiz qirg`og`i.
  • Sovuq va issiq havo massalari to`qnashgan joylar – atmosfera frontlari

SIMMETRIYA

  • Yer – sharsimonligi, o`q va ekvatorga egaligi.
  • Yoritish mintaqalari – ekvatorga nisbatan simmetrik.
  • Materiklar chegaralari mosligi.
  • Disimmetriklik. – Shimoliy qutubda okean, Janubiy qutbda – materik.

Geoqobiqning mustaqil rivojlanishi

  • DARSLIK TUSHUNCHASI ANALIZI

GEOQOBIQ YAXLITLIGI VA BIR BUTUNLILIK


Download 7.44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling