Мавзу: Наманганлик \азалнавис шоир Довуд Фи\онийнинг ижодида шеърият ва муси=а


Download 46.5 Kb.
bet1/3
Sana17.06.2023
Hajmi46.5 Kb.
#1553864
  1   2   3
Bog'liq
Довуд Фигоний


Мавзу: Наманганлик \азалнавис шоир
Довуд Фи\онийнинг ижодида шеърият ва муси=а
Режа:
Кириш

  1. Шоир Довуд Фи\онийнинг щаёти ва ижоди.

  2. Шоир Довуд Фи\онийнинг =ыши=боб \азаллари ва унинг шарщи.

  3. Шоир Довуд Фи\онийнинг \азалларига – яратилган =ыши=лар ва уларни ноталаштириш.

  4. Хулоса.

Муста=иллигимиз туфайли ызбек хал=и томонидан энг буюк ва катта юту= - ыз миллий маданиятимизни борлигича ырганиш, щис этиш, фахрланиш, ундан келажак ма=садларини амалга ошириш йылида фойдалана билиш имконияти ту\илганлигидир.
Ызбек хал=ининг миллий давлатчилик тарихининг барча бос=ичлари, хал=имизнинг жащон цивилизациясига жуда катта щисса =ышганликдан далолат беради.
Шу ыринда Наманганлик маърифатпарвар кишиларни ырни бе=иёсдир.
Наманган диёри Асируддин Ащсикандий, З.М.Бобур, /озий, Мунший, Мащзун, Б.Машраб, Фазлий, Нодира, Шав=ий, Нодим, Щайрат, Щилватий, Ибрат, Сыфизода каби олимлар ва шоирлар Ватанидир. Щозирги кунда уларнинг ижоди ща=ида кыплаб ма=олалар, рисолалар нашр этилган. Аммо щалигача щаёти ва ижоди ырганилмаган инсонлар щам бор. Ана шундай инсонлардан бири Наманганлик мумтоз адабиётимиз намоёндаси Довуд Фи\онийдир.
Довудхон Аббосов 1929 йилда Наманган шащрининг Сардоба дащасида маърифатли хонадонида таваллуд топган. Шоирнинг онаси Щафизахон ая ы=имишли, маърифатпарвар аёл былган.
У йигирма мингдан зиёд мумтоз \азалларни, хал= о\заки ижодига оид шеърларни ёддан билган. Эътиборли томони шундаки шоир Д.Фи\оний айрим сабабларга кыра болалик, ысмирлик даврида бирон бир ы=ув масканида таълим олмаган былсада, асосий таълимни онасидан ырганди.
Шоир ыз ижодини бошлар экан мумтоз адабиётимизнинг йирик намоёндалари былмиш Алишер Навоий, Боборащим Машраб, Бедил каби буюк зотларни ызига устоз деб билиб, уларнинг изидан борди. У ызининг «Мерос» номли \азалида устозларига шундай таъриф беради.


Мерос \азали


Ки менга бу =аламкашлик ривожи онадан мерос,
Аниси мунисим сощиб =алам щамхонадан мерос.


Сухан бобода Зебинисо, Увайсий, Нодира дерман.
Ки тартиб айламак сатри сухан риндо нидан мерос.


Бобом девона Иброщим таваллуди Намангонман,
=адар девонаси даври ышал девонадан мерос.


Эрур Сардоба ёнида =ароргощим тащайюрман,
Тазарру этмишим доим гущар остонадан мерос.


Ривоят гулшани ичра мисоли андалибдурман,
Мущаббат оташида ыртамак парвонадан мерос.


/азал занжирига банд бы\онимдан минг шукур дейман,
Навоий, Машрабу Бедил каби дуртозадан мерос.


Писанд этмам бу олам бойлигин =ошида иш=имни,
Фи\онига етушгач айыхал= фарзандан мерос.

Шоир турмуш маша==атларини енгишни, бардошлиликни щаётдан, ыз устида ишлашни, тил билишни устозларидан ырганди. Шоир шеърларининг \ояси ыз она юртини улу\лаш ва щурмат =илишга =аратади.




Ким эрурсан сен ызинг гар ызлигингни билмасанг.
Асли зотинг ким, элинг ким ыз тилингни билмасанг.

Довуд Фи\оний нафа=ат ызбек тили ва унинг тарихини балки араб тожик-форс, рус ва немис тилларини щам мукаммал эгаллаган шеър ва \азалларида улардан ыринли фойдаланган.


Шоир шеърларининг мавзуси асосан она тилини билиш, инсонийлик, Ватанга мущаббат, =адр-=иммат, ота-онага щурмат ва хоказолардир.
Бугунги фан-техника тара==иёти даврида ёшларимиз эътиборидан четда =олаётган миллий рухдаги мумтоз наволаримиз – бу бизнинг яъни ызбек хал=ининг ытмиши эмасми? Биз шу юрт фарзанди былиб, уни ырганмасак, тингламасак анъаналаримизга нисбатан беписандлик билан =арасак келажакни =андай яратамиз?
Гызал ощанги, сирли жозибаси билан \азал инсон маънавиятини шакллантиради, комилликка чорлайди. /азалга унинг гызал ощангига, ызбегимнинг «Мумтоз наволари» билан «сай=ал» берилса инсон рущияти юксалади. Аммо щамма \азал щам =ыши= былавермайди, =асики ижодкор \азалини ощанг билан змаса.
Д.Фи\онийнинг ызига хос хусусияти у ыз \азалларини ызига хос ощанг билан яратган.
Д.Фи\онийнинг яна ызига хос хусусиятларидан бири ызбек, рус, немис, араб, тожик ва бош=а тиллардаги =ыши=ларни ё=имлилигини хиргойи =ила олади, рухий жищатдан ба=увват хотирага эга инсон. /азал оддий шеърдан фар=ли ыларо= у сер=ирра былиш билан бирга, ощанграболиги ащамиятлидир.
Шоир Д.Фи\оний \азалнависликка шундай таъриф беради.

Download 46.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling