Mitoxondrial genom reja: I kirish

MITOXONDRIAL GENOM
REJA:
I Kirish

1. 
   Mitoxondriyal DNKning kelib chiqishi haqidagi nazariyalar.
   

II Asosiy qism
2.1 Mitoxondriyal DNK molekulalarining tuzilishi, shakllari va soni.
2.2 Mitoxondriyal DNKning xususiyatlari va barqarorligi.
2.3 Mitoxondrial irsiyat
III Xulosa

• 
  Foidalanilgan adabiyotlar ro’yxati
  

Mitoxondriyal DNKning kelib chiqishi haqidagi nazariyalar
Uzoq vaqt davomida odamlarda faqat bitta genom bor, deb ishonilgan - hujayra yadrosida. Aynan uning tuzilishi 1953 yilda Frensis Krik va Jeyms Uotson tomonidan aniqlangan. Bir necha yil o'tgach, mitoxondriyalarda, hujayra ichidagi mayda organellalarda DNKga o'xshash narsa topildi. Ma'lum bo'lishicha, ularda boshqa butunlay mustaqil genom bor, faqat ancha kichikroq.
Mitoxondriya hujayrani energiya bilan ta'minlaydi. Uning ichki membranasida ATF molekulalari ishlab chiqariladi - tananing universal yoqilg'isi. Shunday qilib, mitoxondriyal genom ferment oqsillarining sintezi haqidagi ma'lumotlarni kodlaydi, ularsiz energiya ishlab chiqarish mumkin emas.
Mitoxondriyal DNK (mtDNK) - bu eukaryotik hujayralar organellalari bo'lgan mitoxondriyalarda joylashgan DNK (yadro DNKsidan farqli o'laroq).
Mitoxondriyal DNKda kodlangan genlar yadrodan tashqarida (xromosomadan tashqarida) joylashgan plazmogenlar guruhiga kiradi. Hujayra sitoplazmasida to'plangan ushbu irsiyat omillarining yig'indisi ma'lum turdagi organizmning plazmonini tashkil qiladi (genomdan farqli o'laroq).
Mitoxondrial DNK 1963 yilda Stokgolm universitetida Margit Nass va Silven Nass tomonidan elektron mikroskop yordamida kashf etilgan. DNK nukleotidlar ketma-ketligining o'xshashligiga asoslanib, tirik prokaryotlar orasida mitoxondriyalarning eng yaqin qarindoshlari alfa-proteobakteriyalardir (xususan, rikketsiya mitoxondriyalarga yaqin deb taxmin qilingan). Mitoxondriyal genomlarning qiyosiy tahlili shuni ko'rsatadiki, evolyutsiya jarayonida zamonaviy mitoxondriyalarning ajdodlari genlari asta-sekin hujayra yadrosiga o'tgan. Mitoxondriyal DNKning ba'zi xususiyatlari evolyutsiya nuqtai nazaridan tushunarsiz bo'lib qolmoqda (masalan, juda ko'p sonli intronlar, trepletlarning noan'anaviy ishlatilishi va boshqalar). Mitoxondriyal genomning o'lchami cheklanganligi sababli, mitoxondriyal oqsillarning aksariyati yadroda kodlanadi. Shu bilan birga, mitoxondrial tRNKlarning aksariyati mitoxondrial genom tomonidan kodlanadi.