|
“Tasdiqlayman”
O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor
____________N.X.Raxmankulova
”___”__________ 2020-yil
Modul / Fan sillabusi
5111200 – O’zbek tili va adabiyoti mutaxassisligi
Kurs:
|
Tilshunoslik nazariyasi (asoslari)
|
Kurs turi:
|
majburiy
|
Kurs kodi:
|
TNM2005
|
Yil:
|
1
|
Semester:
|
1
|
Ta’lim shakli:
|
kunduzgi
|
Mashg’ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:
|
120
|
Ma’ruza
|
18
|
Amaliy mashg’ulotlar
|
24
|
Seminar
|
18
|
Mustaqil ta’lim
|
60
|
Kredit miqdori:
|
4
|
Baholash shakli:
|
Sinov va imtixon
|
Kurs tili:
|
O’zbek
|
Fan maqsadi(KM)
|
КМ1
|
“Tilshunoslik nazariyasi” fanining asosiy maqsadi tilshunoslikning asosiy yo‘nalishlari, uning bo‘limlari, o‘rganish obyekti, boshqa fanlar bilan aloqasi haqida ma’lumot berish, talabalarni tilshunoslik fanining asosiy tushunchalari, kategoriyalari haqidagi bilimlar bilan qurollantirish, talabalarda olingan bilimlarni amalda qo‘llay olish malakasini shakllantirish kabi vazifalarni hal etishni taqozo qiladi.
|
Ta’lim natijalari(TN)
|
TN1
|
Tilshunoslik fanining o’rganish obyekti, predmeti, maqsad va vazifalari hamda uning takibiy qismlari haqidagi tushunchalarni nazariy asosda egallash;
|
ТN2
|
Tilning mohiyati, tilshunoslik fanining boshqa fanlar bilan bog‘liqligi haqidagi nazariy bilimlarga ega bo’lish;
|
ТN3
|
Til insoniyatning eng muhim aloqa vositasi ekanligi to’g’risidagi tushunchalarga ega bo’lish;
|
ТN4
|
Fikr almashinuv (kommunikatsiya) va uning asosiy vositalari haqidagi bilim va ko’nikmalarga ega bo’lish hamda uni amaliyotda qo’llay olish;
|
ТN5
|
Tilning paydo bo‘lishi to’g’risidagi ilmiy qarashlarni nazariy asoslarda egallash;
|
ТN6
|
Tillarning o‘zaro ta’siri va rivojlanish qonuniyatlari haqidagi nazariy tushunchalarni nazariy asosda egallash;
|
ТN7
|
Tilshunoslik asoslari fani bo’yicha egallangan bilimlar asosida fan doirasida o’zaro fikr almashish qobiliyatiga ega bo’lish;
|
ТN8
|
Dunyo tillari va tillar oilasi haqidagi ilmiy-nazariy bilimlarni va tushunchalarni nazariy asosda egallash;
|
ТN9
|
Lingvistika turlari va lingvistik metodlarga oid boshlang‘ich ma’lumotlar to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lishi;
|
Fan mazmuni
Mashg’ulotlar shakli: ma’ruza (M)
“Tilshunoslik asoslari”fanining maqsad va vazifalari. Tilning tabiati va funksiyalari.
Tilning ijtimoiy mohiyati. Til va tafakkur. Til va nutq.
Fonetikа vа fonologiya hаqidа mа’lumot.
Fonemаlаr klаssifikаtsiyasi.Bо‘g‘in, urg‘u, intonаtsiya.
Leksikologiya. Tilning lug‘аt tаrkibi.
Sо‘z vа uning mа’nosi .
Frаzeologiya, etimologiya, toponimiya, terminologiya, leksikogrаfiya.
Tilning grаmmаtik qurilishi. Leksik vа grаmmаtik mа’no.
Sо‘z turkumlаrini ajrаtish tаmoyillаri.
Gаp bо‘lаklаri nаzаriyasi.
Mashg’ulotlar shakli: amaliy mashg’ulot (А)
Mashg‘ulotlar shakli: amaliy mashg‘ulot (A)
|
Hafta
|
Soat
|
Nazorat shakli
|
Nazorat uchun
ajratilgan
|
ball
|
kredit
|
|
“Tilshunoslik asoslari”fanining maqsad va vazifalari. Tilning tabiati va funksiyalari.
|
1
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Tilning ijtimoiy mohiyati. Til va tafakkur. Til va nutq.
|
2
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Fonetikа vа fonologiya hаqidа mа’lumot.
|
3
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Fonemаlаr klаssifikаtsiyasi.Bо‘g‘in, urg‘u, intonаtsiya.
|
4
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Leksikologiya. Tilning lug‘аt tаrkibi.
Sо‘z vа uning mа’nosi .
|
5
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Frаzeologiya, etimologiya, toponimiya, terminologiya, leksikogrаfiya.
|
6
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Tilning grаmmаtik qurilishi. Leksik vа grаmmаtik mа’no.
|
7
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Sо‘z turkumlаrini ajrаtish tаmoyillаri. Gаp bо‘lаklаri nаzаriyasi.
|
8
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
So‘z turkumlari.
|
9
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Gap bo‘laklari.
|
10
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
So‘z o‘zlashtirish.
|
11
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Jahon tillarining klassifikatsiyasi.
|
12
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
|
Mashg’ulotlar shakli: Seminar (S)
|
|
|
|
|
|
S1
|
Tilning paydo bo’lishi va rivojlanishi
|
13
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
S2
|
Til ijtimoiy hodisa sifatida
|
14
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
S3
|
O’zbek tiliga rus tili va u orqali yevropa tillarining ta’siri
|
14
|
2
|
|
0.71
|
0.02
|
S4
|
Leksik ma’noning kengayishi va torayishi
|
15
|
2
|
|
0.71
|
0.03
|
S5
|
Terminlarning yasalishi
|
15
|
2
|
|
0.71
|
0.03
|
S6
|
Grammatik kategoriyalar
|
16
|
2
|
|
0.71
|
0.03
|
S7
|
Gapda so’zlarning o’zaro sintaktik aloqasini ta’minlovchi vositalar
|
16
|
2
|
|
0.71
|
0.03
|
S8
|
Sintaktik aloqa vositalari
|
17
|
2
|
|
0.71
|
0.03
|
S9
|
Tillarning tasnifi
|
17
|
2
|
|
0.71
|
0.03
|
|
Mashg’ulotlar shakli: Seminar (S)
|
S1
|
Tilning paydo bo’lishi va rivojlanishi
|
S2
|
Til ijtimoiy hodisa sifatida
|
S3
|
O’zbek tiliga rus tili va u orqali yevropa tillarining ta’siri
|
S4
|
Leksik ma’noning kengayishi va torayishi
|
S5
|
Terminlarning yasalishi
|
S6
|
Grammatik kategoriyalar
|
S7
|
Gapda so’zlarning o’zaro sintaktik aloqasini ta’minlovchi vositalar
|
S8
|
Sintaktik aloqa vositalari
|
S9
|
Tillarning tasnifi
|
|
Mashg’ulotlar shakli: mustaqil ta’lim(MT)
|
MT1
|
Tillarda fonemalar umumiyligi va xususiyligi.
|
MT2
|
So‘z o‘zlashtirish manbalari.
|
MT3
|
Leksikaning zamonaviy va tarixiy qatlamlari.
|
MT4
|
Sintaktik shakllar.
|
MT5
|
Sintaksisning zamonaviy yo‘nalishlari.
|
MT6
|
Matn sintaksisi.
|
MT7
|
Yozuv taraqqiyoti bosqichlari. Turkiy yozuvlar.
|
MT8
|
Dunyodagi alfavit turlari.
|
MT9
|
Turli tizimli tillarda so‘z yasalishi.
|
MT10
|
Fikr ifodalashning verbal va noverbal vositalari.
|
MT11
|
Til - eng muhim aloqa vositasi.
|
MT12
|
Tilning paydo bo’lishi va rivojlanishi
|
MT13
|
Til - ijtimoiy hodisa
|
MT14
|
Tilshunoslikda zamonaviy yo‘nalishlar.
|
MT15
|
Tillarning tipologik tasnifi
|
MT16
|
Tilni o‘rganish metodlari.
|
MT17
|
Tillarning shakllanishi va rivojlanishi
|
MT18
|
Tillarning tipologik tasnifi
|
MT19
|
Lingvistik tahlil metodlari
|
Asosiy adabiyotlar
|
1
|
Irisqulov M. Tilshunoslikka kirish. Darslik. T.: Yangi asr avlodi, 2009. 81.633.1
I-24. U-6953/1. 4 ta
|
2
|
Rаsulov R. Umumiy tilshunoslik (OTM uchun dаrslik). Dаrslik. Toshkent, Fan va texnologiya, 2010. 81.633.1
R-25. 922679. 10 ta
|
3
|
Yo‘ldoshev I., Muhamedova S., Sharipovа O‘., Majidova R. Tilshunoslik
asoslari
(OTM uchun
dаrslik) Dаrslik. Toshkent, TDPU, 2013. 81.633.1
T-57. U-7690/4. 4 ta
|
Tavsiya qilinadigan qo’shimcha adabiyotlar
|
1
|
Nurmonov А. О‘zbek tilshunosligi tаrixi. О‘quv qо‘llаnmа T.: О‘zbekiston, 2002
|
2
|
Nurmonov А. О‘zbek tilining nаzаriy grаmmаtikаsi. Morfologiya (о‘quv qо‘llаnmа). –T., 2001.
|
3
|
Nurmonov A., Yo‘ldoshev B. Tilshunoslik va tabiiy fanlar (o‘quv qo‘llаnmа). -T., 2001.
|
4
|
Hojiev A. Tilshunoslik terminlarining izohli lug‘ati.- T., 2002.
|
5
|
Rahmatullayev Sh. Hozirgi adabiy o zbek tili (darslik). –T., 2006.
|
6
|
Mirtojiyev M., Muhamedova S. O‘zbek tilida so‘z valentliklari (monografiya). -T., 2014.
|
7
|
Ferdinand de Saussure (Translated by Wade Baskin). Course in General Linguistics. –New York City, Columbia University Press, 2001.
|
8
|
Andrew Radford, Martin Atkinson, David Britain, Harald Clahsen, Andrew Spencer. Linguistics. An introduction. -New York, Cambridge University Press, 2009. -447 p.
|
Dastur muallifi:
|
f.f.n Dosanov Nuriddin Xalillayevich
|
E-mail:
|
nuriddindosanov@gmail.com
|
Tashkilot
|
Nizomiy nomidagi TDPU o’zbek tili va adabiyoti kafedrasi
|
Nizomiy nomidago TDPU Tarix fakulteti dekani: ____________ L.Boboxodjayeva
2020yil “___” _____________
O’zbek tili va adabiyoti kafedrasi mudiri: __________________ G.Norimova
2020yil “___” _____________
Do'stlaringiz bilan baham: |
