Mustaqil ishi bajardi: Qabul qildi: Navoiy- 2023 Mavzu: mantiqiy algebra asoslari va kombinatsion sxemalar

Navoiy Kon - Metallurgiya Kombinati
Navoiy Davlat Konchilik va Texnologiyalar universiteti sirtqi bo’limi
Energo-mexanika fakulteti
39sA-21 TJA guruh
Elektronika fanidan


MUSTAQIL ISHI


Bajardi:_________________
Qabul qildi: ______________
Navoiy- 2023
Mavzu: MANTIQIY ALGEBRA ASOSLARI VA KOMBINATSION SXEMALAR.


REJA:
1. Mantiq algebra kelib chiqish tarix
2. Mantiqiy amallar
3. Mantiqiy sxemalar
4. Xulosa

Mantiq – mantiqiy tafakkur shakli va qonunlari haqidagi fan. Mantiq fanining obyekti – tafakkur qonunlari, shakllari, uslublari va amallaridir. Mantiq fani u o’rganadigan predmet sohasining turi bo’yicha ikki bolimdan iborat: formal mantiq va dialektik mantiq. Formal mantiq statik borliqqa, dialektik mantiq dinamik borliqqa oiddir. Formal mantiq ilmi asoslari eramizdan avvalgi IV asrda buyuk yunon olimi Arastu (Aristotel) tomonidan yaratilgan. IX asrda yashab o’tgan Markaziy Osiyolik alloma Abu Nasr Forobiy Arastuning umumiy formal mantiq tizimini uning boshqa asarlari asosida toldirib, o’z zamonasi uchun eng muhim mantiq fanini shakllantirib bergan. yo rost, yo yolg’on bo’lishi mumkin, qiymatlari ikkilik sanoq tizimiga xos fikrlar, ya’ni hukmlar ustida matematik tahlil va deduktiv fikrlashni (birinchi mavzuda ta’kidlab o’tilganidek) birinchi bo’lib 1854 yilda o'sha davrning o'zini o'zi o'rgangan olimi bo'lgan ingliz matematikasi Jorj Buol (1815 - 1864) tomonidan kiritilgan. Uning xavotiri bu mantiqiy tizimni belgilaydigan parametrlar to'g'risida Avgust De Morgan va Uilyam Xemilton o'rtasidagi mavjud tortishuvlardan kelib chiqqan.

Jorj Bulning ta'kidlashicha, 0 va 1 sonli qiymatlarning ta'rifi mantiq sohasida talqinga to'g'ri keladi Hech narsa va koinot navbati bilan. Jorj Bulning maqsadi algebra xossalari orqali ikkilik turdagi o'zgaruvchilar bilan ishlash uchun zarur bo'lgan mantiqiy ifodalarni aniqlash edi. 1854 yilda mantiq algebrasining eng muhim bo'limlari «Mantiq va ehtimollikning matematik nazariyalari asos bo'lgan fikrlash qonunlarini tekshirish ". Ushbu qiziq sarlavha keyinroq «Fikrlash qonunlari "("Fikrlash qonunlari"). Sarlavha o'sha paytdagi matematik jamoatchilik e'tiborini jalb qilganligi tufayli shuhrat qozondi.  
1948 yilda Klod Shennon uni bistelli elektr almashtirish sxemalarini loyihalashda qo'llagan. Bu mantiqiy algebrani butun elektron-raqamli sxema bo'yicha tatbiq etish uchun xizmat qildi. Mantiq algebrasi nazariyasi rivojlanishiga va oxir-oqibatda XX asr o’rtalarida elektron hisoblash mashinalarining yaratilishiga olib kelgan. Chunki zamonaviy kompyuterlar faqat 0 va 1 qiymatlarni tushunadi va shularga asoslanib mantiqiy bog’liqlik asosida ishlaydi.
Mulohazalar sodda va murakkab bo’hshi mumkin. Biror shart yoki usul bilan boglanmagan hamda faqat bir holatni ifodalovchi mulohazalar sodda mulohazalar deyiladi. Sodda mulohazalar ustida amallar bajarib, murakkab mulohazalarni hosil qihsh mumkin. Odatda, murakkab mulohazalar sodda mulohazalardan “VA”, “YOKI” kabi boglovchilar, “EMAS” shaklidagi ko’makchilar yordamida tuziladi.
Mulohazalarni lotin alifbosi harflari bilan belgilash (masalan, A=“Bugun havo issiq”) qabul qilingan. Har bir mulohaza faqat ikkita: ‘‘rost” yoki ‘‘yolg’on” mantiqiy qiymatga ega bolishi mumkin. Qulaylik uchun “rost” qiymatni 1 raqami bilan, “yolg’on” qiymatni esa 0 raqami bilan belgilab olamiz.
Mantiqiy amallar o’z ichida ko’p turlarga bo’linadi. Mantiqning asosiy elementi bu – mulohazadir. Mulohaza faqat darak gap shaklida bo’ladi. Mulohazalar ikki xil rost yoki yolg’on qiymatni qabul qiladi. Biz hozir quyidagi mantiqiy amallar orqali tanishamiz. Ular orqali mulohazalar ustida amallar bajaramiz: