Ona tili o'qish savodxonligi va uni o 'qitish metodikasi o‘qituvchi: Ruhiya Xodjiniyazova

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYA VAZIRLIGI   URGANCH DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI   PEDAGOGIKA, BOSHLANG‘ICH VA MAKTABGACHA TA’LIM METODIKASI KAFEDRASI Fan: ONA TILI - O'QISH SAVODXONLIGI VA UNI O 'QITISH METODIKASI O‘qituvchi: Ruhiya Xodjiniyazova

1-MAVZU: Til ijtimoiy, doim o‘zgarib, rivojlanib turuvchi hodisadir. Milliy va adabiy til.

REJA:

• Til – ijtimoiy hodisa.
• O‘zbek tili – davlat tili.
• Hozirgi o‘zbek adabiy tili kursi shu tilning ilmiy asosda o‘rganuvchi fan.
• O‘zbek tili va uning taraqqiyot bosqichlari, rivojlanishining asosiy omillari.
• Hozirgi o‘zbek adabiy tilining bo‘limlari.
• Milliy va adabiy til.
• O‘zbek tili ko‘p shevali til, dialektlarning o‘ziga xos xususiyatlari.
• O‘zbek adabiy tilining og‘zaki va yozma shakllari.
• Tillar tipologiyasi.

TAYANCH TUSHUNCHALAR

Tilning ijtimoiyligi, tilning rivojlanishi, ona tili, davlat tili, lisoniy omil, nosiloniy omil, til bo‘limlari,kursning obyekti, kursning maqsadi, qadimgi turkiy til,eski o‘zbek adabiy tili, hozirgi o‘zbek adabiy tili, milliy til, adabiy til, adabiy til shartlari, sheva, lahja, talaffuz shakli, yozma shakl, lingvistik tipologiya, tillar genetikasi

Til ijtimoiy hodisadir. Chunki u biror yakka shaxs yoki guruh tomonidan yaratilmaydi. Til jamiyat tomonidan yaratilganligi uchun ham, uning yashashi va rivojlanishi shu tilda gaplashuvchilarning mavjudligi va taraqqiyot darajasi bilan belgilanadi. Chunki jamiyatda ro‘y bergan o‘zgarishlar ta’sirida til ham o‘zgarib va rivojlanib boradi. Buni ayniqsa, tilning lug‘at sathida yaqqol kuzatish mumkin. Demak, tilning rivojlanishi jamiyat taraqqiyoti bilan uzviy bog‘langandir.

Dunyoda ga yaqin til bo‘lib, ular o‘zaro genetik jihati, tipologiyasi, mohiyati, yozuvga ega yoki ega emasligi, jamiyat hayotida tutgan o‘rni va unda gaplashuvchilarning umumiy miqdori kabi belgilari bilan farqlanadi. O‘zbek tili ham shular jumlasidan bo‘lib, o‘zbek xalqining milliy tili, O‘zbekiston Respublikasining davlat tili hisoblanadi. Respublikadagi dan ortiq aholining 2 o‘zbek tilida so‘zlashadi.

7000
32 million
24 million