O’zbekiston Jurnalistika va Ommaviy Kommunikatsiyalar Universiteti Raqamli Media va Internet Jurnalistika Kafedrasi

O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta
maxsus ta’lim vazirligi

O’zbekiston Jurnalistika va Ommaviy Kommunikatsiyalar Universiteti

Raqamli Media va
Internet Jurnalistika Kafedrasi
O'zbek internet – segmentida ilmiy-ommabop va ma'rifiy kontent: tarqalish kanallari, asosiy muamolar

5220104 – Jurnalistika (Internet Jurnalistikasi)
ta’lim yo’nalishi bo’yicha bakalavr darajasini olish uchun

BITIRUV MALAKAVIY ISHI
“HIMOYAGA TAVSIYA ETILADI” ILMIY RAHBAR
“Raqamli media va internet jurnalistika” ________SH.Taylakova
kafedrasi mudiri________p.d.f, dots. Sh. Taylakova 202_-yil “__”__________
202__yil “__” _________


Toshkent – 2023
O'zbek internet – segmentida ilmiy-ommabop va ma'rifiy kontent: tarqalish kanallari, asosiy muamolar
Reja:
KIRISH…………………………………………………………………………….3
I BOB: O’ZBEK INTERNET SEGMENTI TARIXI…………………………..12

1. 
   O’zbek milliy segmentini rivojlantirish uchun ko’rilayotgan chora va tadbirlar……………………………………………………………...14
   
2. 
   O’zbek milliy kommunikatsiyasida ilmiy ommabop va ma’rifiy kontentlar……………………………………………………………28
   

I Bobga doir xulosalar………………………………………………………43
II BOB: O’zbek milliy segmentida dolzarb kontentlar, kanallar va asosiy muommolar………………………………………………………………………45
2.1. O’zbek milliy internet axborot olamining qonuniy va demokratik
huquqlari hamda qonunga rioya qilishi……………………………..47
2.2. Zamonaviy milliy segmentimizda markaziy kontentlar, yosh va
dolzarblashib borayotgan kanallar va ulardagi muommolar…………62
II Bobga doir xulosalar………………………………………………….…71
XULOSA…………………………………………………………………………72
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………………..74

KIRISH
Ommaviy axborot olamida – hozirgi zamon talabidagi yagona ommabop vosita internet bo’lib, bizga barcha sohalarga oid noaniqlik ya'ni ongimizga mavhum bo'lgan tushunchalar haqida ochiq, oddiy va ravon ma'lumot beruvchi axborot manbai bo’lib kelayotgan bir davrda Milliy o’zbek segmentimizda asosiy media tashuvchisi hisoblanadi.
Tabiyki, hozrgi kunda ushbu omilga bo'lgan ehtiyojmandlar soni kundan kunga ortib bormoqda. Mazkur tarmoq butun dunyo miqyosida global tarmoqdir. Zero unda mavjud yangiliklardan xabardor etuvchi matinlar, tasvir hamda ovoz hizmatlari va bir qator imkoniyatlar barcha jabhada katta yengilliklarni yuzaga keltirayotgan bo'lsa-da, ammo ikkinchi tomondan insoniyatni beixtiyor vertual olamga jalb etib bormoqda. Ayniqsa, bu ta'sir doirasidan o'smir yoshlar ham yo'q emas. Bu borada mutahasislarning so'zlari quydagi natijalarni isbotlamoqda:
Biz yashayotgan yer ultratovush chastotasida harakat qilmoqda va shuning uchun uni tasodifan kuzatgan er aholisi bir xil tezlikda sayohat qiladi.
Lori Anderson shunday degan edi: "Texnologiya - bu biz o'z hikoyalarimizni aytib beradigan gulxandir". Bu shuningdek, faqat hikoyalari bo'lganlar gulxanning old tomonida bo'lishini va shuning uchun hozirgi zamonda ta'mga mos kelishini anglatadi.
Ijtimoiy tarmoqlar gulxan cho'g'ini ushlab turuvchi asosiy tarkibiy qismdir. Dunyo global qishloq, Internet esa uning bozor maydoni bo'lib, u erda g'oyalar almashinuvi eng kichik bir chayqalishda amalga oshiriladi. Garchi internetning zararlari ham yaqqol ko'rinsa-da, shunga qaramay, biz uning xizmatlari juda katta ekanligidan uzoqlasha olmaymiz, shuning uchun biz talabalarni ancha globallashgan dunyoga tayyorlashimiz va jihozlashimiz kerak.
Ijtimoiy media - bu dunyo bo'ylab talabalarga dunyo muammolarini hal qilish, akademik tadqiqotlar, shuningdek, jurnallar, jurnallar va hokazolarni almashish uchun bir-biri bilan muloqot qilish va o'zaro muloqot qilish uchun forum taklif qiladigan vositadir.
samarali aloqa:
Ijtimoiy tarmoqlar insonning turli qatlamlari, kelib chiqishi, jinsi, etnik kelib chiqishi, madaniyati, diniy mansubligi, irqi, qabilasi va tiliga mansub odamlar bilan samarali muloqot qilishga yordam beradi. Mazkur ijtimoiy forum do‘stlik ruhini mustahkamlaydi. Shunday qilib, irqchilik, etnosentrizm, gender tengsizligi, qabilaviylik va boshqa illatlarning oqibatlarini engillashtiring.
Ishtirok etish asosida o'qitish:
Ijtimoiy tarmoqlar o'quvchilarning o'quv jarayonidagi ishtirokini rag'batlantiradi, shuningdek, o'qituvchilarning dangasalikni yo'q qiladi, bu o'qituvchilarga o'qitiladigan darslarni rejalashtirishga yordam beradi, ishga tavsifiy yondashadi, har bir topshiriq/guruh ishida va loyihalarni nazorat qilishda erishishga qaratilgan, natijada o‘quvchi va o‘qituvchi o‘rtasidagi munosabatlarni mustahkamlash va o‘rganish uchun qulay muhit yaratish.
O'rganishni ijodiy va ijtimoiy faoliyatga aylantirish:
Ijtimoiy media talabalar va boshqa yoshlar uchun ijodiy bo'lish imkoniyatini beradi. Talabalar endi odamlarni, shu jumladan o'zlarining turli fanlari bo'yicha ixtisoslashgan shaxslarni o'rgatish uchun foydalaniladigan wiki va bloglarni yaratadilar.
Bundan tashqari, u g'oyalarni interaktiv almashishni taklif qiladi, chunki hech kim orol emas, har bir postga nisbatan konstruktiv tanqid ko'p. Buning sababi shundaki, bir nechta ijtimoiy-madaniy muhitga ega odamlar mavzuni turli nuqtai nazardan qabul qilishlari mumkin. Bu turli geografik joylardan kelgan odamlarning ufqini kengaytiradi. Odamlar o'rtasidagi bu hamkorlik o'rganishni ijtimoiy faoliyatga aylantirish harakatidir.
intellektual inqilob:
Bugungi ta'lim tizimida va hatto jamiyatda tez inqilob bor, har kim o'zi bilim olishni xohlaydi. Talabalar endi akademiyaning to'rtta devorida o'qitiladigan narsalar bilan cheklanmaydilar, endi ular topilgan har bir vosita bilan ma'lumot olishga intilishadi. Google va boshqa qidiruv tizimlari qo'llanmani taklif qiladi.
Qalamchi do'stlar bir-birlarini skype va boshqa videoqo'ng'iroqlar vositalarida ko'rishlari va gaplashishlari mumkin, xat yozish va yuborish eskirgan va o'rnini elektron pochta, facebook va boshqalar egallagan. Siz youtube-da ma'lum bir mavzu yoki kurs bo'yicha repetitorlik qilishingiz, dars olishingiz va video tomosha qilishingiz mumkin. O'sib borayotgan yozuvchi uchun siz odamlarga yozma asarlaringizni (maqolalaringizni) ko'rishga majbur qilishingiz va wattpad, twitter va blog saytlari orqali sharhlar qilishingiz mumkin.
Hujjatlar:
Hozirgi vaqtda ilmiy ishlar, maqolalar, she'rlar va boshqa tegishli intellektual mulkning yo'qolishi yoki noto'g'ri joylashishi darajasi keskin kamaydi. Ommaviy axborot vositalarida ular uchun platforma mavjud. Microsoft one-note (sky drive), google drive va boshqa bulutli saqlash vositalari ma'lumotlarni hujjatlashtirish va olishning yanada xavfsiz vositalarini taklif etadi. Bu ofisdagi jismoniy fayllar sonini kamaytirishga yordam beradi, hujjatning yo'qolishiga olib keladigan yong'in xavfini kamaytiradi. Internetga ulanganingizdan so'ng siz saqlangan hujjatga dunyoning istalgan nuqtasidan kirishingiz mumkin.
Ijtimoiy tarmoqlarning afzalliklari faqat talabalar bilan chegaralanib qolmaydi, o'qituvchilar ham ushbu vositadan o'qitish amaliyotini yaxshilash uchun foydalanadilar. Ular o'z o'quvchilari yoki talabalaridan oldinda bo'lishlari kerak.
Biroq, talabalar samarali o'quv faoliyatiga qarshi ushbu vositalarning ijobiy va salbiy tomonlari bilan tanishtirilishi kerak va agar kerak bo'lsa, talabalar ijtimoiy tarmoqlardan noto'g'ri foydalanish haqida ma'lumot berishlari kerak. Bu firibgarlik, taqlid qilish, “qora xakerlik”, kiber jinoyatlar va boshqa noto‘g‘ri harakatlar uchun platforma emas.
Ijtimoiy tarmoq saytlarini keng akademik landshaftda ta'lim vositalari sifatida joriy etish kontseptsiyasi so'nggi o'n yil ichida keskin o'sib bormoqda, chunki ta'lim muassasalari tarmoqlardan marketing apparatlari va o'quv vositalari sifatida foydalanish potentsialini tan olishadi. Darhaqiqat, olimlar va ta'lim amaliyotchilari ijtimoiy tarmoqlar va internetga asoslangan muloqotning boshqa shakllari o'rganishni tubdan o'zgartirib, talabalar va o'qituvchilarga yigirma yil oldin tasavvur qilib bo'lmaydigan bilim va shaxsiy aloqalar olamiga misli ko'rilmagan kirish imkonini berganiga rozi. Ijtimoiy tarmoq, olimlar fikriga ko'ra, talabalar va o'qituvchilarga ijtimoiy o'zaro ta'sir qilish va rivojlanish sohasini yaratishga imkon beradigan jamoat maydoni bo'lib chiqdi, bu esa ular an'anaviy ijtimoiy makonda boshdan kechirgan ijtimoiy makon turiga xosdir. ta'lim va o'qitish muhiti.
Ijtimoiy tarmoqlar sohasidagi so'nggi o'zgarishlarni tanqidiy baholash orqali ushbu maqola ushbu saytlarning ta'limga ijobiy va salbiy tomonlarini baholashdan tashqari, madaniy nuqtai nazardan ta'limga qanday ta'sir qilishini o'rganishga qaratilgan.
Ijtimoiy tarmoq kontseptsiyasini tushunish
"Tarmoq" atamasi turli kontekstlarda turli ma'no va ta'sirlarga ega. Oddiy so'z bilan aytganda, "tarmoq" so'zi har qanday o'zaro bog'langan guruh, birlik yoki tizimni anglatadi (Supe, 2008). Biroq, texnik so'zlar bilan aytganda, bu atama ma'lumot almashishning aniq maqsadi uchun bir-biriga ulangan bir nechta kompyuterlar va boshqa aloqa qurilmalari tizimini anglatishi mumkin. Biroq, ushbu maqola ijtimoiy-madaniy yo'nalishni o'z ichiga oladi, bu atama shaxsiy, ta'lim yoki martaba rivojlanishi uchun saqlanadigan o'zaro bog'liq yoki o'zaro bog'liq shaxslarning ma'lumotnomasi sifatida belgilaydi, shuning uchun tobora ommalashib borayotgan aksioma - ijtimoiy tarmoq. Shuni ta'kidlash kerakki, Twitter, Blogger, Facebook, MySpace va Ning kabi o'zaro bog'liq tizimlar barcha a'zolarning o'zaro manfaati uchun mavjud. Natijada, ijtimoiy tarmoq saytlari atigi bir necha o'n yilliklar davomida bizning ijtimoiy, ta'lim va martaba hayotimizni tubdan o'zgartirish va yo'naltirishda davom etishi aniq bo'lib, bizni uzoq vaqtdan beri shakllangan o'zaro ta'sir shakllari yangi narsalarni talab qiladigan virtual meta-dunyoga aylantirmoqda. protokollar. Mualliflar ta'kidlaganidek, bu texnologik siljishlar nafaqat individual va jamoaviy xulq-atvorda, balki odamlarning o'zaro ta'sir qilish va bilim olishda foydalanadigan usullari va metodologiyalarida ham o'zgarishlarga olib keladi. Darhaqiqat, o'rganish va o'qitish paradigmalari allaqachon an'anaviy sinf modellaridan murakkab, ammo interaktiv sinxron va asinxron ta'limga, ayniqsa hamkorlikda o'rganish va kasbiy rivojlanish sohalarida rivojlangan.
Shu nuqtai nazardan, ijtimoiy tarmoq saytlari o'rganish va o'qitishda o'rnatilgan an'analarni tubdan o'zgartirish va uni turli xil o'quvchilar, o'qituvchilar va o'xshash manfaatlarga ega bo'lgan boshqa manfaatdor tomonlar o'rtasida ongli ravishda o'zaro bog'langan tarmoqlar bilan almashtirish yoki maqtash orqali ta'limga ta'sir ko'rsatdi, deb ta'kidlash mumkin. resurslar, shuningdek, ijtimoiy kommunikatsiyalar. Ijtimoiy tarmoq saytlari ijtimoiy va madaniy jihatdan odamlarning umumiy manfaatlar, umidlar yoki sabablar atrofida birlashishi uchun platformani ta'minlaganligi bilan belgilanadi. Ushbu saytlar orqali odamlarga o'zlarining ta'lim, kasbiy va martaba qiziqishlarini global auditoriyaga joylashtirish yoki translyatsiya qilish imkoniyati beriladi, bu an'anaviy ta'lim modellari faqat orzu qilishi mumkin bo'lgan narsa. Darhaqiqat, ta'limga bag'ishlangan ko'plab onlayn hamjamiyatlar mavjud bo'lib, ular bir qator dolzarb masalalar va boy akademik resurslarni qamrab oladi. Madaniy nuqtai nazardan aytish mumkinki, bu saytlar jamoaviy ta’limni rag‘batlantirish bilan birga o‘quvchilar va o‘qituvchilar o‘rtasida shaxslararo munosabatlarni yaratishga qodirligi tufayli o‘quvchilarga ta’lim berish usulini katta darajada o‘zgartirgan. Global tarmoq hamjamiyatlari talabalar va o'qituvchilarga mavjud bilimlar va so'nggi ishlanmalardan faqat an'anaviy o'qitish yoki o'qitish tizimida tasvirlanishi mumkin bo'lgan usullardan xabardor bo'lish imkonini beradi.