O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika universiteti sirtqi bo’lim biologiya yo’nalishi umurtqali hayvonlar zoologiyasi fanidan kurs ishi mavzu

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
ABDULLA QODIRIY NOMIDAGI JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
SIRTQI BO’LIM BIOLOGIYA YO’NALISHI
Umurtqali hayvonlar zoologiyasi fanidan
KURS ISHI
Mavzu: Qushlarning kelib chiqishi va amaliy ahamiyati
Bajardi: Biologiya yo’nalishi
II bosqich 902 guruh talabasi
Yuldasheva Durdona
Ilmiy rahbar: Sh.Mixliyeva
Jizzax-2023
Mundarija:
Kirish…………………………………………………………………….3
I bob. Qushlarning kеlib chiqishi va ekologiyasi

1. 
   Qushlarning kelib chiqishi…………………………………...................4
   
2. 
   Qushlarning o’ziga xos xususiyatlari……………………………..…....6
   
3. 
   Qushlar ekologiyasi…………………………………………………….9
   

II bob. Qushlar sistеmatikasi va xilma-xilligi
2.1 Qushlar sistematikasi……………………………………………………..12

2.2 Ko’kraktojsizlar, tovuqsimonlar, chumchuqsimonlar, g’ozsimonlar……..14

2.3 Pingvinsimonlar, qizilishtonsimonlar, laylaksimonlar, turnasimonlar, yirtqich qushlar turkumlari……………………………………………………19

Xulosa………………………………………………………………………....25
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………….26

KIRISH
Qushlar umurtqali hayvonlar sinfi. Trias davrida yashagan sudralib yuruvchilarning psevdozuxlar turkumidan kelib chiqqanligi taxmin qilinadi. Qushlarning qazilma qoldiqlari juda kam; dastlabki qazilma qoldiq — arxeopteriksnshk toshdagi izi va suyaklari yura davriga tegishli. Ayrim morfologik belgilar (orqa oyoqlardagi muguz tangachalar, muguz tumshuq va boshqalar) hamda fiziologik xususiyatlari (tuxum qoʻyishi)ga koʻra Qushlar sudralib yuruvchilarga oʻxshaydi, lekin tanasi pat bilan qoplanganligi tufayli ulardan farq qiladi. Patlar qushlar tanasida issiqlikni saqlaydi; uchishda havo qarshiligini kamay-tirib, havoda koʻtarish yuzasini hosil qiladi (qanot, dum). Uchish va har xil harakatlanish (yugurish, suzish, shoʻn-gʻish)ga moslanish Qushlar tayanch-harakat sistemasining oʻziga xos tuzilishiga sabab boʻlgan. Qanotlarning paydo boʻlishi bilan oldingi oyoklar, yelka kamari suyaklari va muskullari shakllangan (koʻkrak toj suyagi rivojlangan, uchish muskullari tana vaznining 25% ini tashkil etgan); yerda 2 oyoqda yurganida murakkab yaxlit tuzilgan dumgʻaza va orqa oyoqlari muskullari qayta muvo-zanat saqlash vazifasini bajaradi. Qushlarning qovurgʻalari oʻzaro harakatchan qoʻshilgan 2 qismdan iborat boʻlib, nafas olishda koʻkrak qafasi hajmining oʻzgarishiga, yaʼni elastikligi kam oʻpka toʻqimasi orqali havoni havo xaltalariga va naysimon suyaklar boʻshligʻiga oʻtishiga yordam beradi.
Oʻzbekiston Respublikasi 1995-yilda "Biologik xilma-xillik toʻgʻrisida" gi, 1997-yilda "Yoʻq boʻlib ketish xavfi ostidagi yovvoyi fauna va flora turlarining xalqaro savdosi toʻgʻrisida"gi, 1998-yilda "Koʻchib yuruvchi hayvonlar turlarini muhofaza qilish toʻgʻrisida"gi, 2001-yilda "Xalqaro ahamiyatga ega, ayniqsa, suvda suzuvchi qushlarning yashash joylari boʻlgan suv botqoqlik joylar toʻgʻrisida"gi konvensiyalarga qoʻshildi. "Ingichka tumshuqli balchiqchi, Sibir turnasi (oq turna), Afrika — Yevrosiyoning suvda suzuvchi koʻchmanchi qushlarini muhofaza qilish tad-birlari yuzasidagi hamfikrlik mele-orandumlari" kabi xalqaro bitimlar Oʻzbekiston Respublikasi tomonidan imzolangan.