P elementlari biologik ahamiyati Gulzoda turaqulova


Download 1.2 Mb.
Sana24.12.2022
Hajmi1.2 Mb.
#1058451
Bog'liq
p element

P elementlari biologik ahamiyati

Gulzoda turaqulova

FTOR

zaharli, u nafas yoʻllari, oʻpka va markaziy nerv sistemasi va b. organlar (yurak, koʻz)ga salbiy taʼsir etadi. Ftor teriga tekkanda suv bilan yaxshilab yuvish kerak. Ftor oʻtga chidamsiz, portlaydi. Shu sababli Ftor bilan ishlaganda ehtiyoj choralariga rioya qilish talab etiladi.

Suyak to'qimasi (tishlar, suyaklar, xaftaga), u qonga qaraganda 3 marta faolroq so'riladi. F asosan buyraklar orqali chiqariladi. Ftorid ionlarining toksik ta'siri ular ferment tizimlarining ion-aktivatorlarini bog'lashi va shu bilan faolsizlantirishi bilan bog'liq. Ca 2+ , Mg 2+ yomon eriydigan ftoridlar hosil bo'lishi bilan. Murakkab ionlar PF - , Bf 4 - , SiF 6 2-, molekulalaridagi kovalent bog'larning mustahkamligi tufayli biologik faol emas.

  • Suyak to'qimasi (tishlar, suyaklar, xaftaga), u qonga qaraganda 3 marta faolroq so'riladi. F asosan buyraklar orqali chiqariladi. Ftorid ionlarining toksik ta'siri ular ferment tizimlarining ion-aktivatorlarini bog'lashi va shu bilan faolsizlantirishi bilan bog'liq. Ca 2+ , Mg 2+ yomon eriydigan ftoridlar hosil bo'lishi bilan. Murakkab ionlar PF - , Bf 4 - , SiF 6 2-, molekulalaridagi kovalent bog'larning mustahkamligi tufayli biologik faol emas.

XLOR

zaharli. Xlor ishlatiladigan korxonalarning havosida uning konsentratsiyasi 1 mg/m3 dan ortiq boʻlmasligi kerak. Xlor ionlari baʼzi fermentlarning faolligini oshiradi. Natriy xlorid tirik organizm hayoti uchun nihoyatda zarur modda. Odam organizmining qariyb 0,25% ini Xlor tashkil etadi.

Sutemizuvchilar to'qimalaridagi xlor miqdori dengiz suvi tarkibiga yaqin. Xlorid ionlari Sl- tirik mavjudotlar tanasida sezilarli miqdorda (70 dan 103 mmol / l gacha) deyarli teng taqsimlanadi. Ularning chiqarilishi buyraklar tomonidan amalga oshiriladi. Suyuq xlor terining jiddiy kuyishiga olib keladi, gazsimon xlor esa ko'z va o'pkani kuchli bezovta qiladi, to'qima suyuqligi bilan xlorid va gipoxlorid kislotalarni hosil qiladi. Bunday holda, o'pkada pnevmoniya rivojlanishi mumkin.

BROM

Brom dengiz suvlari, koʻlmak va yer osti shoʻr suvlaridan hamda kaliy sanoati chiqindilaridan olinadi. 1 m³ havoda 1 mg Brom boʻlsa, kishi yoʻtalib, burni qonaydi, boshi ogʻriydi va boshqa kasalliklarga duchor boʻladi. Konsentratsiya yuqori boʻlsa, kishi boʻgʻilib qoladi, bronxlari yalligʻlanadi, baʼzan oʻlimga olib boradi. Brom bromli tuzlar olishda benzinning detonatsion pishiqligini oshirishda ishlatiluvchi etil bromid hamda dibrometan sintezida koʻllaniladi. Brom birikmalari fotografiyada, boʻyoqlar sanoatida, insektitsidlar olishda, oʻt oʻchirishda, tibbiyotda hamda kimyoviy analizlarda ishlatiladi

YOD

Voyaga etgan odamning tanasida yod miqdori taxminan 30 mg ni tashkil qiladi. Etarli iste'molni ta'minlaydi zarur energiya har qanday faoliyat uchun, immunitet tizimini mustahkamlaydi. Yod insonning aqliy rivojlanishiga bevosita ta'sir qiladi.

Tananing yodga muhtojligini bildiradigan eng muhim belgi guatrning kengayishi. Bu buzilish progressiv kasallik haqida gapiradi. Yod tanqisligi xotiraning yomonlashishiga, reaktsiyaga, befarqlikka, depressiyaga olib keladi.Ayollar uchun yod tanqisligi xavflidir, chunki ular sut bezlari kasalligini rivojlanishi mumkin. Bolaning ratsionida yod etishmasligi zaif suyaklarga, sekin shakllanishiga olib keladi suyak to'qimasi.

Bizning tanamizda yod yo'qligini tushunish uchun o'zingizga diqqat bilan qarashingiz kerak: qalqonsimon bez kasalligi; aqliy va jismoniy ishlashning pasayishi; uyquchanlik; yurak faoliyatining buzilishi; tirnoqlarning mo'rtligi; semizlik; Bepushtlik. - bularning barchasi tanamizda yod etishmasligidan dalolat beradi.

 Yod tanqisligiga qarshi kurashning asosiy vositasi profilaktika hisoblanadi. Har kuni kattalar tanasi yoshga qarab 120 dan 150 mikrogramgacha yod olishi kerak. Vujudimizni yod bilan boyitish uchun yodga boy ovqatlar iste'mol qilish kerak. Ushbu makronutrientning katta miqdori quyidagilarda mavjud:

  • dengiz mahsulotlari;
  • baliq;
  • baliq yog'i;
  • dengiz karam(kelp, ular dorixonalarda quruq shaklda sotiladi, birinchi va ikkinchi kurslar uchun ziravor sifatida ishlatilishi mumkin);
  • yong'oq;

MARGANETS

  • Inson organizmida Marganetsning miqdori sutkasiga 4 mg dan kamaysa, u kasallanadi, oʻsimliklarda yetishmay qolsa, xloroz (xlorofill yetishmovchiligi) kelib chiqadi. Marganets birikmalari zararli, jumladan, ular kishi asabini ishdan chiqaradi, changlarining uzok, vaqt davomida nafas yoʻllariga kirishi surunkali zaharlanishga olib keladi.

Download 1.2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling