Pan mugallim: Eshberdeiv Fayzulla tema: “Leksikologiya ham onin izertlew obyekti” joba

Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universiteti Qaraqalpaq filologıyası hám jurnalistika fakulteti Baspa isi qániygeligi 2-kurs studentleri Aytjanova Dildara hám Narbaeva Nelufardıń "Til teorıyası"páninen islegen prizintaciya jumısı

Pan mugallim:Eshberdeiv Fayzulla

TEMA: “Leksikologiya ham onin izertlew obyekti”

JOBA:

• Leksikologiya haqqinda uliwma tusinik.
• Leksikologiyanin boliniwi.
• So`z degen ne? Leksema ne?
• Sóz hám onıń manlier.

Leksikologiya haqqinda uliwma tusinik.

• Leksikologiya (grek tilinin` lexis «so`z» ha`m logos – ilim – degen so`zlerinen jasalg`an termin).
• Leksikologiya - til haqqi'ndag'i' ilimnin' tildin' sózlıq qurami' n (leksikasi'n) izertleytug'i'n ayi'ri'qsha bir taraw. Tildin' leksikasi'ni'n' ózi sózlerden ha'm so'ylewde sózler si'yaqli' xi'zmet atqaratug' i'n turaqli' sóz dizbeklerinen turadı.
• Leksikologiyada tildin' sózlıq qurami'na, leksikali'q birlik retindegi sózlerdin' ta'biyati'na baylani'sli' shókkishn uli'wma lingvistikali'q ma'selele r de, ha'r bir jeke tildin' leksikasi'na baylani'sli' shókkishn ayri'qshali'qlar de izertlenedi

Leksikologiyanin boliniwi:

Leksikologiya en' aldi' menen uli'wma leksikologiya ha'm jeke leksikologiya boli'p ekige bolınedi.
Uli'wma leksikologiyada tildin' leksika-semantikali'q sisteması', tillik birlikler ortasi'nda sózdin' tutqan orni', sózge ta'n tiykarg' i' belgiler, sóz benen tu'sinik ortasi'ndag' i' qari'm-qatnas, sózdin' leksikali'q ha' m grammatikali'q ma'nileri si'yaqli' uli'wmali'q ma'seleler, al jeke leksikologiyada jeke bir tildin' leksikali'q ayri'qshali'qlari' sóz etiledi.
Jeke leksikologiya bir tildin' leksikali'q qurami'n rawajlani'wshi' qubi'li's retinde tariyxi'y kóz qarastan yamasa belgili bir da'wirdegi, ma'selen, ha'zirgi da'wirdegi ko'rinisi kóz qarasi'nan qarawi' mu'mkin. Mine, usi' kóz qarastan jeke leksikologiyani'n' ózi tariyxi'y (diaxroniyali'q) leksikologiya ha' m sipatlama (sinxroniyali'q) leksikologiya boli'p bolınedi. Tariyxiy leksikologiyada tildin' sózlıq qurami'ni'n' payda boli'wi' ha'm ha'r tu'rli tariyxi'y da'wirlerde qa'liplesip, o'zgerip rawajlani'wi' sóz etiledi. Al si'patlama leksikologiyada ha'r bir tildin' ha'zirgi da'wirdegi qa'lpi izertlenedi.