Predmetning belgisini bildiruvchi bu so‘z turkumi arab tilida asosan uch undosh o‘zakli so‘zlardan

SIFAT
Predmetning belgisini bildiruvchi bu so‘z turkumi arab tilida asosan uch undosh o‘zakli so‘zlardan iboratdir. Sifatlar ham otlar kabi muzakkar va muannas jinslarga, birlik, ikkilik, ko‘plik sonlarga ega. Sifatdagi birlik, ikkilik sonlarning hosil bo‘lish usuli otlardan farq qilmaydi. Sifatning ko‘plik shakli odatda u odamlarning belgisini bildirib kelganida ishlatiladi.
Arab tilida sifatlarning 20 dan oshiq vazni mavjud. Shulardan quyidagi o‘ntasi eng ko‘p uchraydigan vaznlardir:

№	vazn		So‘zlar
1	ل يعَف	م ير^ِكَ		saxiy
2	^ل ^عَْ^ف^َ^أ	ر َحْْ َأ		qizil
3	ل عْ َف	ل هْ سَ		oson
4	ل عْ ف	ب لْص		qattiq
5	ل عَ َف	ن سَ حَ		yaxshi, chiroyli
6	ل عَف	حر َف		shodon, quvnoq
7	ل عاف	ٌ عنَ		yumshoq,nafis
8	ل عيْ َف	^ب^يَ^ط		yaxshi
9	ل وع َف	ر و يَغ		qizg‘anchiq
10	ن لَعْ َف	ن اعَ وْجَ		och

Bu vaznlar ichida eng ko‘p uchraydigani uchraydi.
ليع _َف
va ل ع _َف vaznlaridir. Qolganlari nisbatan kamroq

Sifatning muannas jinsi muzakkar jins formasiga
– yaxshi.
^ٌ
َ– qo‘shish orqali hosil qilinadi. ب
ي_َط → ة_َب ي_َط

لو ع^َف vaznidagi sifatlar muzakkar va muannas jinsda o‘zgarmaysi. Masalan:

№	Tarjimasi	muannas	Tarjimasi	Muzakkar
	kelinchak	س ور عَ	jasur	ر وس جَ

Bularning ichida لع_{َ ْ}فَأ (mz. ءل_َع_{ْ َ}ف ) vazni tanvin qo‘shimchasini qabul qilmaydi. Bu vazndagi sifatlar asosan rangni va jismoniy xususiyatni ifodalovchi sifatlardir. Masalan:

№	SO‘ZLAR	muannas	Muzakkar
		vazn
	Tarjimasi	ءلَعْ َف	^ل ^عَْ^ف^َ^أ
1.	yashil	ءارَضْ خَ	ر ضَ خْ َأ
2.	Qizil	ءارَْحَْ	ر َحْْ َأ
3.	oq	ءاضَ يْ َب	ض َي ْبَأ
4.	ko‘k	ءاَقرْزَ	ق رَزَْأ
5.	qora	ءادَوْسَ	دوَسْ َأ
6.	sariq	ءارَفْصَ	ر فَصْ َأ
7.	ko‘kko‘z	ءلَهْ شَ	لهَ شْ َأ

Nisbiy sifat
Nisbiy sifat predmetning belgisini boshqa predmetga yoki tushunchaga nisbatan bildiradi. U ko‘pincha belgisi aniqlanib kelayotgan aniqlanmishning ishlangan materialini, kelib chiqqan joyini, biror predmetga mansubligini va shunga o‘xshash boshqa belgilarini bildiradi.
Nisbiy sifat ham asliy sifat kabi muzakkar va muannas shakllarga ega.
Nisbiy sifatning muzakkari asosan otdan oxiridagi –un qo‘shimchasini olib tashlab, o‘rniga ي ِ –
-iyyun qo‘shimchasini qo‘shish bilan hosil qilinadi. Muannas nisbiy sifat esa, ko‘pchilik sifat qatori
muzakkar oxiriga ة يِ - -iyyatun qo‘shimchasini qo‘shish bilan hosil qilinadi. Masalan:
ر ص_ْ م Mis.ru (Misr) so‘zidan -> ي ر ص_ْ م mis.riyyun misrlik (m.z)
ة ير ص_ْ م mis.riyyatun misrlik (m.n)
ب ه_َ ذ_َ zahabun (tilla) so‘zidan -> ب ه_َ ذ_َ zahabiyyun tilladan (yasalgan)
^{ة ي به}_َ ^ذ_َ ^{ة ع}_َ ^اس_َ

ا yoki ى harfi bilan tugagan otlardan nisbiy sifat hosil bo‘lganida ي ِ oldin ا yoki ى harflari و ga aylanadi. Masalan:
– qo‘shimchasidan

ا_َي _ْند - dunyo - > ي و _َي _ْند ، ة يو _َي ن_ْد – dunyoviy,
ا_َيس آ - Osiyo - > ة يو ا_َيس آ – osiyoli, osiyocha,
اس_{َ ْ}نر_{َ َ}ف - Fransiya -> ي س _ْنر_{َ َ}ف ، ة يس _ْنر_{َ َ}ف – fransuz, fransuzcha.
“Ta marbuta” bilan tugagan so‘zlardan nisbiy sifat hosil bo‘lganida, mazkur harf tushib qoladi.
Masalan:
ةس_َ ا_َيس - ي س ا_َيس siyosiy
ة_َنيد م_َ - ن د_َ م_َ madaniy
Ikki o‘zak undoshdan iborat ayrim otlardan nisbiy sifat hosil qilinganda, و harfi orttiriladi. Masalan:
ة_َنس_َ -> ي و _َنس_َ ، ة يو _َنس_َ yillik
^ة_َ^{غ ل - > ي و} _َ^{غ ل lug‘aviy}
Ba’zi so‘zlardan ikki xil nisbiy sifat hosil bo‘ladi. Masalan:
ح ور - ruh - > ي ح ور ، ة يح ور - ruxiy, spirtli,
ح ور - ruh - > ن اح_َ ور ، ةين اح_َ ور – ruhoniy.

№	ASLIY SIFATLAT
	O‘zbekcha	Arabcha	O‘zbekcha	Arabcha
	Yengil (vaznga nisbatan)	ف يفخَ	kichik	يغصَ
	uzun	^ل^ي^وَ^ط	Og‘ir	ل يقَث
	keng	ع ساوَ	tor	ق يضَ
	kuchli	ي وَق	Yorug‘	ينم