Qoplamalar, termik va boshqa ishlov berish turlarini belgilash chizmalariga qo'llash

Qoplamalar, termik va boshqa ishlov berish turlarini belgilash chizmalariga qo'llash
Ko'pincha, uning chidamliligini oshirish, uni muddatidan oldin ishqalanishdan himoya qilish va suv, kislotalar, gidroksidi va boshqalar ta'siridan himoya qilish uchun uning yuzasiga qoplamalar qo'llaniladi.
Ko'pgina qoplamalar galvanik vaqt kimyoviy usullar bilan amalga oshiriladi. Diffuz qoplama usuli ham qo'llaniladi.
Qismning sirt qoplamasi turi chizma maydonidagi texnik talablarda ko'rsatilgan belgilangan belgilar bilan belgilanadi va qoplanadigan sirtlar tasvirlarda belgilanadi

Ko'p qatlamli qoplamalarni belgilashda qoplamalarni tashkil etuvchi barcha metallar qatlamlarni qo'llash tartibida ko'rsatilgan, ko'p qatlamli qoplamaning qalinligi qatlam bo'yicha ko'rsatilgan.

Termik va boshqa turdagi ishlov berish (kimyoviy-termik, qattiqlashuv va boshqalar) natijasida olingan materiallarning xossalari ko'rsatkichlari chizmalariga chizish.
Agar mahsulotlar materialning xususiyatlarini o'zgartiradigan termal yoki boshqa turdagi ishlov berishga duchor bo'lsa, u holda ushbu mahsulotlarning chizmalarida qayta ishlash natijasida olingan xususiyatlarning ko'rsatkichlari ko'rsatilgan. Masalan, texnik talablarda yozuvni kiriting: 42 ... 48 HRC yoki Tsement h 0,7 ... 0,9; 56...60 HRCe. Chizmaniq o'qiyotganda, bunday yozuvlarni quyidagicha tushunish kerak: ishlov berilgandan keyin mahsulotning barcha sirtlari yozuvda ko'rsatilgan xususiyat ko'rsatkichlariga ega bo'lishi kerak (ushbu misollarda, qattiqlik). H harfi ishlov berish chuqurligini bildiradi.

Detallarning chidamliligini oshirish, yemirilishdan saqlash, namlik,
kislota, ishqor va boshqalar ta ’siridan asrash maqsadida ularning
yuzalariga qoplamalar qoplanadi.
Detalning bir necha yuzalari bir xil qoplama bilan qoplanishi zarur
bolsa, bu yuzalar bir xil harf bilan) agar bu yuzalar har
xil qoplanishni talab qilsa, u vaqtda har xil harflar bilan
belgilanadi va texnikaviy talablarda tegishlicha qayd etiladi.
Qoplama shaklan tuzilishi murakkab bo’lgan yuzaga
yoki detaining bir qismiga qoplanadigan bo’lsa, bu yuzalar
konturi qo‘shimcha yo‘g‘onroq shtrix-punktir chiziq bilan chizib chiqiladi
va bitta harf bilan belgilanadi. Detalning bir qismi qoplanadigan joy
uzunligi ko‘rsatiladi.
Chizmalarda materiallar xossalarining
ko‘rsatkichlarini qo‘yish

Detallarga termik yoki boshqa xil ishlov berilgan hollarda
materiallarning ishlov berish natijasida olingan xossalarining
ko’rsatkichlari, ya’ni qattiqhgi, mustahkamligi, qayishqoqlik chegaralari,
ishlov berish chuqurligi va boshqalar chizmalarda ko‘rsatilishi zarur.
Chizmalarda materiallarning qattiqligi HRC, HRB, HRA, HB, HV va
boshqa birliklar bilan, ishlov berish chuqurligi h bilan belgilanadi.
Materiallarga ishlov berish chuqurligi va qattiqlik miqdorlari
chizmalarda chegaralangan holda beriladi. Masalan, h 08±0,1, HRC 50±5.
Materiallarning termik va boshqa ishlov berish turlari bilan olinadigan
xossalari ko‘rsatkichlarini chizmalarda quyidagicha: h 0,6...09; 42...46
HRSe yozilgan bo‘lsa, ishlov beriladigan qismining qalinligi (chuqurligi)
0,6 dan 0,9 mm. gacha, qattiqligi — 42 dan 46 HRSe deb o‘qiladi.
Chizmalarda ishlov berish nomlari so‘zlar bilan yoki qabul qilingan
shartli qisqartmalar bilan yozib qo‘yiladi.
Ishlov beriladigan yuzalarning o‘lchamlarini chizmada yaqqol
aniqlash mumkin bo‘lsa, ularning o‘lchamlarini ko‘rsatish shart emas.
Detalning simmetrik qismlariga yoki yuzalariga bir xil ishlov berilsa,
material xossalarining ko‘rsatkichlari bir marta ko‘rsatiladi.
Detal yuzalarining qismlarida material xossalarining ko‘rsatkichlari
har xil bo‘lishi talab qilinsa, chizmada ular har biri uchun alohida
ko‘rsatiladi.
Qoplama hosil qilish usuli qoplama belgisida boshlang‘ich harf bilan
yozib qo‘yiladi: kimyoviy usul — xim., diffuzion usul — dif., kontakt
usuh— kont., elektrolit usuh eng ko‘p tarqalgani uchun qoplama belgisida
ko‘rsatilmaydi. Qoplama materiali metall nomining bitta yoki ikkita harfi
bilan belgilanadi. Alyuminiy - A (Al), Temir - T (fe), volfram - V (W),
vismut -Vi (Bi), Tilla - Ti (Au), kadmiy - К (Cd), marganes - Mn va
hokazo.
Qoplama materiallari qotishmalar bilan ham belgilanadi: alyuminiy
va rux - A-R (Al-Zn), tilla va kumush - Ti-Ku (Au-Au), tilla, mis va
kadmiy - Ti-M-K (Au- Cu-Cd), qotishmadagi komponentlaming massasi
kattaroq bolgani qavsda ko‘rsatiladi, Mn (60) yozuvi mis-rux qotishmasi
tarkibida 60% mis borligini bildiradi. MJR (Cu Sn Pb) (58:28) yozuvi
mis-jez-rux qotishmasi tarkibida 58% mis, 28% jez borligini bildiradi.
Qoplama ExQ 20 yozuvi elektrolitik xromli qattiq qoplama, qalinligi
20 mkm. deb o‘qiladi.
Qoplama M 18. 2 Ni 15.X. yal. - elektrolitik xrom qoplama, qalinligi
1 mkmga teng yoki undan kam, oynadek yaltiraydi, mis qatlami 18 mkm,
ikki qatlam nikelining qalinligi 15 mkm. deb o‘qiladi.