Rang saqlab turuvchi moddalar. Rang beruvchilar. Rangni ajratib olish

Rang saqlab turuvchi moddalar
Reja:

1. 
   Rang saqlab turuvchi moddalar.
   
2. 
   Rang beruvchilar.
   
3. 
   Rangni ajratib olish.
   

Rang — moddalar chiqargan yoki qaytargan nurlanish spektriga mos ravishda yorugʻlikning muayyan koʻrish tuygʻusini hosil qilish xossasi. Nurlanishning yorugʻlik energiyasi atrofidagi buyumlardan qaytib, koʻz qorachigʻi orqali koʻzning sezgir hujayraviy qabul qiluvchi pardasiga tushib, unga faol taʼsir qiladi. Modda qaysi Rangdagi nurni yutsa, oʻsha Rangdagi nurni oʻzidan chiqaradi. Rangning spektri moddani tashkil etuvchi atom va molekulalar xususiyatlariga qarab oʻzgarishi mumkin. Spektrni tashkil etuvchi nurlar energiyasining zichligi bir-biriga yaqin boʻlganda oq Rang hosil boʻladi. Yorituvchanlik yoki yoritilganlikning kamayishi natijasida moddalarning rangi noaniqlashadi.
Uch xil Rangning qoʻshilishidan xohlagan Rangni hosil qilish mumkin. Xalqaro kelishuvga binoan, 3 asosiy Rang tanlab olingan: qizil, sariq va havo rang. Rangli televideniye, rangli fotografiya va boshqalarning asosida 3 xil Rang aralashmasi yotadi. Toʻlqin uzunligi har xil boʻlgan yorugʻlik har xil rang taassurotini hosil qiladi: ^.=460 nm da — binafsha rang, 470 nm da — koʻk rang, 480 nm da — zangori rang, 520 nm da — yashil rang, 580 nm da — sariq, rang, 600 nm da — toʻq sariq (apelsin) rang, 640 nm da — qizil rang, 700 nm da toʻq kizil (qirmizi) rang hosil boʻladi.
Baʼzi odamlarda rang ajrata olmaslik kasalligi uchraydi. Bu kasallikda rangli rasmlar bilan oq-qora rasmlar va svetofor chiroqlari bir xil koʻrinadi. Moddalar haroratini bevosita aniqlash mumkin boʻlmagan vaqtda chiqarish spektridagi Rangning oʻzgarishidan foydalaniladi. Shu usul bilan Quyosh sirti harorati aniqlangan. Kime tajribalarida erigan modda konsentratsiyasi (rangi)ni aniqlashda maxsus optik asbob (spektrofotometr)lardan foydalaniladi
Tabiiy oziq-ovqat mahsulotlarini bo'yash vositasi juda ko'p foydali xususiyatlarga ega bo'lganligi sababli, u nafaqat rang berish rolini o'ynaydi, balki uning farmakologik, sog'liqni saqlash va lazzatni kuchaytirish ta'siriga ham ega. Tabiiy oziq-ovqat rang beruvchi moddalari turli xil oziq-ovqatlarda, masalan, ichimlik konfetlari, sut mahsulotlari, keklar, baliq, go'sht va konserva mahsulotlari, ziravorlar kabi keng qo'llanilishi mumkin.
Ichish
Alkogolsiz ichimliklar va alkogolli ichimliklarda lazzatni oshirish va mahsulotni yanada jozibador qilish uchun odatda rang berish uchun rang beruvchi moddalar qo'shiladi. Oziq-ovqat xavfsizligi va sog'liqni saqlash uchun iste'molchilarning talablariga binoan, ba'zi tabiiy bo'yoq moddalari ichimliklarda, masalan, atirgul safro o'ti rangini bo'yash uchun ishlatiladi. Shuni ta'kidlash kerakki, ko'plab ichimliklar aniq idishlarda joylashgan va yorug'likka nisbatan ancha barqaror bo'lgan tabiiy rang beruvchi moddalarni qo'shishni talab qiladi.
Qandolat va xamir ovqatlar
Qattiq konfetlar, lolipoplar, shakar bilan qoplangan shokoladlar va boshqalar bularning barchasi iste'molchilarni jalb qilish uchun jozibali ranglar bilan qoplangan. Bunday mahsulotlar ko'pincha quyosh nuriga duchor bo'lganligi sababli, yorug'lik va oksidlanish barqaror bo'lgan suvda eriydigan tabiiy rang berish moddalari talab qilinadi. Xamir ovqatlarida tabiiy rang berish vositalaridan foydalanish xavfsizlikni oshirish bilan birga rang orqali ishtahani oshiradi. Ham oshxonada, ham yog'da eruvchan rang beruvchi moddalardan ko'proq foydalaniladi.
Sutli mahsulotlar
Sut mahsulotidagi sut oqsili yog'da eriydigan rang beruvchi va sof tuzilishga ega bo'lgan holda turg'unlashtirilishi mumkin, shuning uchun margarin va yaxshi yog'da ishlatish uchun eng maqbul rang bu moyda eriydigan tabiiy rang berish vositasi, masalan, zerdeçal rang berish agenti va shunga o'xshash.
Baliq, go'sht va konserva mahsulotlari
Baliq, go'shtni qayta ishlash mahsulotlari va konservalangan mahsulotlar gemoglobin tarkibini qayta ishlash va saqlash paytida qayta ishlash natijasida o'zgarishi mumkin, bu rangsizlanish yoki rangsizlanishga olib keladi. Iste'molchilarni jalb qilish uchun ishlab chiqaruvchilar rang paketlarini qo'shib, asl qadoqni tiklaydilar va mahsulot qiymatini saqlaydilar. Hozirgi vaqtda bunday oziq-ovqatlarda ishlatiladigan tabiiy rang berish moddalari asosan qizil rangli bo'yoqlardan iborat qizil ko'k rang va capsicum qizil rangli. Ushbu tabiiy rang beruvchi moddalar sochlarning sintetik bo'yoq vositasini kanserojenik xavf bilan almashtiradi, bu oziq-ovqat xavfsizligini yaxshilaydi va ranglarni yaxshi rivojlantiradi.
Sabzavotlarni, mevalarni va ziravorlarni qayta ishlash
Uzoq muddatli saqlashni osonlashtirish uchun, yangi meva va sabzavotlar ko'pincha shirinliklar, quritilgan sabzavotlar, ziravorlar va hokazolarga tuzlash, isitish, quritish va hokazo yordamida qayta ishlanadi. Jarayon davomida asl yorqin ranglar o'zgaradi va yo'qoladi. Mahsulotning jozibadorligini oshirish uchun ko'pincha xlorofill kapsaitsin, kurkumin, arpa malt va karamel kabi ranglarni to'g'rilashga yordam beradigan suvda tabiiy tabiiy rang beruvchi moddalar qo'llaniladi.
Pishirilgan mahsulotlar
Pishirilgan mahsulotlar don, yog ', shakar, tuxum va boshqalardan tegishli qo'shimchalar yordamida tayyorlanadi va mazali taomning afzalliklari tufayli turli xil lazzat va to'yimli ovqatlarga tayyorlanadi. qulay iste'mol. Xush kelibsiz. Ayniqsa, bolalar, yorqin rangli xamir ovqatlarini ko'proq yaxshi ko'radigan, ammo sintetik pigmentlardan iborat keklarni iste'mol qilish, sog'liq uchun, shubhasiz.
Sog'lom oziq-ovqat, dori-darmon va kosmetika
Tabiiy rang berish vositalari sog'liq uchun oziq-ovqat, farmatsevtika va kosmetika sanoatida qo'llanila boshlandi. Masalan, likopenik klinik tadqiqotlar antioksidantni yo'q qilish va yallig'lanishni inhibe qiluvchi mutatsiyalar, nuklein kislotasining zararini kamaytirish, yurak-qon tomir kasalliklarini kamaytirish, saraton va qarishning oldini olish kabi ko'plab ajoyib funktsiyalarni namoyish etdi. Likopen inson qonida va to'qimalarida keng tarqalgan. U saraton va yurak-qon tomir kasalliklari kabi turli xil kasalliklarning paydo bo'lishining oldini oladigan hujayralardan kuchli antioksidant himoyasiga ega. Pomidor qizil ichak o'pka, prostata, oshqozon, oshqozon osti bezi kolorektali, qizilo'ngach, og'iz bo'shlig'i, ko'krak, jigar, siydik pufagi, bachadon bo'yni va boshqa o'smalarning oldini olish, yurak tomirlari, ateroskleroz va ba'zi surunkali kasalliklarning oldini olishda muhim omil hisoblanadi. Tabiiy likopen bilan o'z vaqtida to'ldirish turli kasalliklar va qarishdan himoya qiladi.
Pigmentlar va bo'yoqlar odatda rang beruvchilar deb ataladi. Rang beruvchi moddalarni ishlatish usuli ularning pigment yoki bo'yoq ekanligini aniqlaydi. Pigmentlar qog'oz va plastmassa kabi materiallarga rang beradigan, suvda va yog'da erimaydigan tabiiy va sintetik mahsulotlardir.
Bo'yoqlar, aksincha, suvda eriydigan bo'yoqlardir, lekin ba'zilari noorganik asosda birgalikda cho'kish orqali erimaydigan bo'yoq pigmentlariga aylanadi. Rassomlarning ranglari moy kabi mos muhitda to'xtatilgan yuzaga tarqalgan pigmentlardir. To'qimachilik tolalari, polimerlar, plastmassalar va kauchuklarning ommaviy ranglanishi pigmentlar dispers shaklda mavjud bo'lganda sodir bo'ladi. Pigmentlarni tasniflashning qulay usuli bu organik va noorganik pigmentlardir.
Tabiiy organik pigmentlar qadim zamonlardan beri g'or rasmlari va bezaklarida ishlatilgan. Qadimgi odamlar olgan Ular tanalarini rang berish uchun indigo ekstraktidan foydalanganlar. Bu erda bo'yoq o'rniga pigment sifatida erimaydigan ko'k ishlatiladi. Tabiatda topilgan boshqa organik pigmentlarga barglarning yashil rang beruvchi moddasi xlorofil kiradi.
Pigmentlar eritma sifatida emas, balki suyuqlik bilan aralashtirilgan mayda maydalangan qattiq zarralar sifatida qo'llaniladi. Umuman olganda, xuddi shu pigmentlar yog 'va suv bazlı bo'yoqlarda, bosma siyohlarda va plastmassalarda qo'llaniladi. Pigmentlar organik (ya'ni, tarkibida uglerod mavjud) yoki noorganik bo'lishi mumkin. Aksariyat noorganik pigmentlar organiklarga qaraganda yorqinroq va uzoq davom etadi.
Tabiiy manbalardan olingan organik pigmentlar asrlar davomida ishlatilgan, ammo bugungi kunda ishlatiladigan pigmentlarning aksariyati noorganik yoki sintetik organikdir. Sintetik organik pigmentlar ko'mir smolalari va boshqa neft-kimyo mahsulotlaridan olinadi. Noorganik pigmentlar nisbatan oddiy kimyoviy reaktsiyalar, xususan oksidlanish natijasida hosil bo'ladi.
Noorganik pigmentlarga shaffoflikni ta'minlash va boshqa ranglarni ochish uchun ishlatiladigan oq rangsiz pigmentlar kiradi. Sinfning eng muhim a'zosi titanium dioksididir. Oq pigmentlar bo'yoqlarga ularning narxini pasaytirish yoki xususiyatlarini yaxshilash uchun qo'shiladi. Bu sinfga kaltsiy karbonat va kaltsiy sulfat kiradi. Qora pigmentlar asosan uglerod zarralaridan hosil bo'ladi. Masalan, uglerod qorasi bosma siyohlarga qora rang berish uchun ishlatiladi.
Ko'pincha organik pigmentlar aromatik uglevodorodlardan sintezlanadi. Organik pigmentlar tarkibida azot guruhi boʻlgan azo pigmentlar, koʻpchilik organik qizil, toʻq sariq va sariq pigmentlar hosil boʻladi.