Reja: Kirish. I bob. Aksiyadorlik jamiyati. Aksiyadorlik jamiyatlarining qisqa tarixi

REJA:


Kirish.


I bob. Aksiyadorlik jamiyati.

1. 
   Aksiyadorlik jamiyatlarining qisqa tarixi.
   
2. 
   Aksiyadorlik jamiyati qanday ishlaydi.
   

II bob. Aksiyadorlik jamiyatlarining tashkiliy-iqtisodiy asoslari.


2.1. Aksiyadorlik jamiyatini tashkil etish xususiyatlari va rivojlanish bosqichlari.
2.2. Aksiyadorlik jamiyatini qayta tashkil qilishdagi joylashtirish usullari.
2.3. Korporativ boshqaruvning me’yorlari.


Xulosa.


Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati.

KIRISH.

O’zbekiston Respublikasida aksiyadorlik jamiyatlarida samarali boshqarish tizimini tashkil etishda korporativ boshqaruvni takomillashtrish yo’llari, va korporativ boshqaruv standartlarini kiritishda rag’batlantirish masalalariga alohida e’tibor qaratilmoqda.

Jumladan, mamlakatimizda amalga oshirilayotgan tarkibiy o’zgarishlar va yuksak texnologiyalarga asoslangan zamonaviy korxonalarni yanada rivojlantirish dasturidagi vazifalaridan kelib chiqqan holda aksiyadorlik jamiyatlariga zamonaviy texnologiyalarni keng joriy etish, investitsiyalarni jalb etish, innovatsion jarayonlarni rivojlantirish korporativ boshqaruv tizimini yanada takomillashtirish zarurligini ko’rsatmoqda.
Shunday ekan, iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida korxonalarda korporativ boshqaruv tizimini tashkil etish hamda ushbu tizimni takomillashtirish yo’llarini o’rganish muhim vazifalardan biri sanaladi. Binobarin, Prezidentimiz Shavkar Mirziyoyev ta’kidlaganlaridek: Korporativ boshqaruv tizimidagi printsip va yondashuvlarni tubdan o’zgartirishimiz uning haqiqiy bozor xususiyatlariga ega bo’lishini ta‟minlash va konservativ qarashlardan xalos bo’lishida katta hissa bo’ldi.
Korxonalarni korporativ boshqarish bo’yicha ilg’or xalqaro tajribani o’rganish asosida aksiyadorlik jamiyatlarining yangi namunaviy tuzilmasi ishlab chiqildi va tasdiqlandi. Shu tariqa, zamonaviy korporativ boshqaruv tizimi talablarini inobatga olgan holda, Lavozim va kasblarning yangi klassifikatori ishlab chiqildi va tasdiqlandi, unga bozor iqtisodiyoti talablariga mos keladigan 566 ta yangi toifa kiritildi.
Aksiyadorlik jamiyati o'z-o'zidan paydo bo'lishi mumkin emas, uni tuzish uchun bir nechta odam kerak. Ularning har biri ustav kapitali deb nomlangan umumiy kapitalga pul qo'shishi kerak. Umumiy kompaniyani ishlab chiqarish yoki rivojlantirishda o'z ulushini qo'shib, ular birgalikda tashkil etilgan tashkilotni boshqarish huquqini oladilar.
Ta’kidlab o’tish kerakki, korporatsiya tushunchasi hozirgi sharoitlarda yana bir o’ziga xos jihatni kasb etmoqda. Undagi bir nechta yuridik shaxslar tomonidan tashkil etilgan xo’jalik subyektini belgilash uchun foydalanilib, ularning har birini boshqa mulkiy munosabatlar, birgalikda biznes yuritish, umumiy maqsadlar va manfaatlar, umumiy tashkiliy struktura bilan bog’liq mustaqil iqtisodiy subyekt sifatida ko’rib chiqish mumkin. Shunday qilib, korporatsiya mustaqil aksiyadorlik jamiyati bo’lishi mumkin.
Xo’jalik faoliyatini korporativ tashkil qilishning keng imkoniyatlari ularning afzalliklaridan foydalanishga asoslanib, korporatsiyalar yaratish variantlaridan foydalangan holda firmalararo munosabatlarni modellashtirish uchun keng imkoniyatlar ochib beradi. Ularning asosiylari sifatida quyidagilarni ajratamiz.
Korporativ boshqaruvning murakkab va ziddiyatli tabiatini e’tiborga olib, mamlakatimizda aksiyadorlik jamiyati aksiyadorlari uchun korporativ hamjamiyatining har xil qatnashchilari bilan uning faoliyatini boshqaruvchi turli organlari o’rtasidagi kelishuvlar va ziddiyatlarni hal etish mexanizmini shakllantirish muammosi alohida ahamiyat kasb etadi. Shu munosabat bilan korporativ xatti-harakat mexanizmini tartibga soluvchi turli ko’rinishdagi kodekslar, xususan, aksiyadorlar manfaatlarini ta’minlash masalalari, boshqaruvchining aksiyadorlik jamiyatining umumiy yig’ilishi oldida hisob berishi masalalarini ifodalovchi qoidalar ishlab chiqilishi zarur.
Aksiyadorlik jamiyati faoliyatiga ana shunday kodekslarning tatbiq etilishi xorijda keng yo’lga qo’yilgan bo’lib, davlat organlari hamda nohukumat tashkilotlar tomonidan korporativ xatti- harakat kodekslari, korporativ axloq va ishchanlik aloqalari masalalari yuzasidan uslubiy qo’llanmalar va tavsiyalar ishlab chiqilgan. Iqtisodiyotning barqaror rivojlanishini taminlash faqat rivojlangan, davr talabiga javob bera oladigan, yuqori darajada madaniylashgan boshqaruvga asoslangan korporativ munosabatlarning shakllanishiga bog’liq. Shuningdek milliy mentalitetga asoslangan, madaniylashgan korporativ munosabatlarni shakllantirish sobiq totalitar, markazlashtirilgan byurokratik boshkqaruv tizimini tubdan o’zgartirish va ishlab chiqarish faoliyatlarida qatnashayotgan mehnat resurslarini, mehnat qilish darajalarini, ularning ixtisosligi darajalarini e’tiborga olgan holda ijtimoiy himoya qilishni amalga oshirilishi bilan xam bog’likdir. Korporativ mulkchilik, korporativ boshqaruvning rivojlanishi korporativ aksiyalar narxlariga ham ta’lluqlidir.