“Binoning yer osti qismini loyihalash” matnida qo‘llanilgan me’morchilik atamalari. So‘z – leksikologiyaning o‘rganish obyekti sifatida. Me’morchilikka xos so‘zlardagi bir ma’nolilik va ko‘p ma’nolilik. Ijtimoiy leksika. Me’morchilik va qurilish sohasiga oid leksika.
Reja: - So‘z – leksikologiyaning o‘rganish obyekti sifatida.
- So‘zlardagi bir ma’nolilik va ko‘p ma’nolilik.
- Ijtimoiy leksika. Sohaviy leksika.
Leksikologiya - Tildagi so‘zlarning jami uning leksikasini, ya’ni lug‘at boyligini tashkil etadi. Leksikologiya (yunoncha lexikos-lug‘atga oid va logos-ta’limot) tilshunoslikning lug‘aviy birliklar tarkibini tekshiradigan bo‘limidir. Tilning lug‘at tarkibi va uni tashkil etuvchi so‘zlar bir qator umumiyliklarga ega.
Monosemantik va polisemantik so‘zlar
Bir ma’nolilik va ko‘p ma’nolilik (monosemiya va polisemiya)
- Tilimizda so‘zlar bir ma’noli va ko‘p ma’nolidir. Yagona ma’noga ega bo‘lgan so‘zlar bir ma’noli so‘zlar hisoblanadi: ruchka, baliq, ayol, chumchuq, paranji, omoch….
- Bir ma’noli so‘zlar tilimizda kam sonni tashkil etadi. Asosan, atamalar, shuningdek, yangi paydo bo‘lgan so‘zlar bir ma’noli hisoblanadi:
Undosh
Neolit
Birlik
Sinus
Nisbat
So‘z ma’nosining ko‘chish yo‘llari - Ma‘no ko‘chishi nima asosida ro‘yobga chiqishiga ko‘ra quyidagi turlarga bo‘linadi:
Metafora
Sinekdoxa
Kinoya
Vazifadoshlik
Metonimiya
Metafora (yunoncha – ko‘chirish degani): o‘zaro o‘xshashlikka asoslangan holda so‘z ma’nosining ko‘chishidir.
metafora
- Metafora (yunoncha – ko‘chirish degani): o‘zaro o‘xshashlikka asoslangan holda so‘z ma’nosining ko‘chishidir.
masalan:
Dutorning qulog‘i
Temir intizom
Qopning og‘zi
Do'stlaringiz bilan baham: |
