Самгу reja: Galogen xosilalarning Tayanch iboralar

• GALOGENLI XOSILALAR

• 2

• СамГУ

• Reja:
• 1. Galogen xosilalarning

• Tayanch iboralar. Galogen, nukleofil, radikal, galogenlash, xloroform, yodoform

• 3

• Galogenli xosilalar soni jihatidan eng ko’p. Ular R-X X-ning soniga va R-radikalning xarakteriga ya’ni qanday uglerod atomi bilan bog’langanligiga bog’liq.
• Galogen bilan bog’langan uglerod:

• 1. C sp3- galogen 2. C sp2- galogen 3. C sp-galogen

• 4

• To’yingan uglevodorod molekulasidagi bir yoki bir necha vodorod atomlarining galogen atomlariga almashinishidan hosil bo’lgan birikmalar to’yingan galogenli hosilalar deyiladi.

• Ularning umumiy formulasi:

• .

• Galogen atomlarining soniga qarab bir, ikki va ko’p sonli uglerod zanjiridagi joylashishiga qarab birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi bo’ladi.
• Masalan,

• 5

• – tetraxlormetan va hokazo.

• I. Nomlanishi asosan IYUPAK va ratsional nomenklaturaga binoan nomlanadi.

• 6

• S. 1-xlorbutan
• T. birlamchi butil xlorid

• S. 2-xlorbutan
• T. ikkilamchi butil xlorid

• S. 2-metil, 2-xlor propan
• T. uchlamchi butil xlorid

• S. 2-metil-3-xlorbutan

• Ayrimlari uchun imperik nomlanish qabul qilingan.

• CH3 – Cl - metil xlorid
• CH3 – CH2 – Cl – etilxlorid
• CH3 – CH2 – CH2 – Cl - propil xlorid
• CH2Cl2 – metilen xlorid
• C6H5 – CH2Cl – benzil xlorid
• C6H5 – CHCl2 – benziliden xlorid
• Ayrimlari uchun trivial nomlanish saqlanib qolgan.
• CHCl3 – xloroform
• CHBr3 – bromoform
• CHJ3 - yodoform
• To’liq galogenga almashinganlarini