Sintetikalıq ammiak islep shıǵarıw ushın sarplanǵan azot hám vodorod esaplari Sarplanıw koefficienti dep (A)

Sintetikalıq ammiak islep shıǵarıw ushın sarplanǵan azot hám vodorod esaplari


Sarplanıw koefficienti dep (A) ónimniń bir birligin islep shıǵarıw ushın jumsalǵan shiyki zattıń, materiallardıń yamasa energiyanıń muǵdarın kórsetedi. Onıń ólshemleri tómendegishe: [kg shiyki zat/tonna ónim], [m³ shiyki zat/kg ónim], [kVt – saat/kg ónim], [kkal/tonna ónim] h.t.b.,
Teoriyalıq sarplanıw koefficenti (A_teor) shiyki zattıń tayar ónimge aylanıwındaǵı stexiometriyalıq qatnası tiykarında esaplanadı.
(1.1)
Bul jerde A_teor – teoriyalıq sarplanıw koefficenti (t, kg, m³); m₁ – shiyki zat muǵdarı, m₂ ónim muǵdarı.
Ámeldegi sarplanıw koefficenti (A_ámel) qosımsha juretuǵın reakciyalardı hám óndirislik joǵaltıwlardı esapqa aladı.
Ónimniń shıǵımı - ámelde alınǵan ónimniń muǵdarınıń teoriyalıq alınıwı múmkin bolǵan muǵdarına qatnasınıń procentlerde kórsetiliwi bolıp tabıladı:
(1.2)
bul jerde m_ámelde - ámelde alınǵan ónimniń muǵdarı, m_teoriyalıq - teoriyalıq alınıwı múmkin bolǵan muǵdarı.
Óndiristiń ónimdarlıǵı (quwatlılıǵı) – waqıt birligi ishinde alınǵan ónimniń muǵdarı yamasa qayta islengen shiyki zattıń muǵdarı:
(1.3)
П – ónimdarlıq (kg/s, t/sut, m³/sut); m – ónim muǵdarı (t, kg); τ – waqıt (saat, sut). Úskeneniń optimal shárayatda maksimal islep shıǵarıw múmkinshiligi onıń quwatlılıǵı (N) dep ataladı.
(1.3a)
Bul jerde N – úskeneniń quwatlılıǵı (kg/saat, t/sut).
Processtiń intensivligi (I) – qayta isleniwshi shiyki zattıń yamasa úskeneniń kólem birliginde payda bolıwshı ónimniń muǵdarı. Bul kórsetkish texnologiyalıq úskenede processtiń júriw jedelligin hám processti shólkemlestiriwdiń jetikligin kórsetedi.
(1.4)

Ekonomikalıq kórsetkishler – óndiristiń ekonomikalıq effektivligin kórsetedi.
Salıstırma kapital shıǵınlar (K_c)– úskenelerge ketken shıǵınlardıń, onıń ónimdarlıq birligine qatnası bolıp esaplanadı. Bul kórsetkish natural ólshemlerde kórsetiledi, máselen [metall t /sutkasına1000 tonna ónim], yamasa pul birliginde.
(1.5)
Bul jerde K_s – salıstırma kapital shıǵınlar, K – kapital shıgınlar, N – qurılmanıń quwatlılıǵı.
Ónimniń ózine túser bahası (S) – ónim birligin alıw ushın jumsalǵan ulıwma shıǵınlar. Ónimniń ózine túser bahasınıń hám islep shıǵarıwshı qurılmanıń bir birlik quwatlılıǵı arasında baylanıs tómendegishe esaplanadı:
(1.6)

Bul jerde S – ónimniń ózine túser bahası (sum/t); N - qurılmanıń yamasa cextiń quwatlılıǵı (t/jıl), m, n – koefficentler (n=0,2 yamasa 0,3).

Esap №1.
Quramında 90% NH₃ tutqan sintetikalıq ammiak islep shıǵarıwdıń sarplanıw koefficentin tabıń. Shiyki zat – Aralaspa quramında N₂ – 96%, H₂ – 85% bar.
Sheshiliwi:
Kalciy karbidi tómendegi reakciya tiykarında alınadı:
N₂ + 3H₂ = 2NH₃
; ;

Esaptıń shárti boyınsha 1 m³ ónimde 900 litr NH₃ boladı. 900 litr NH₃ alıw ushın qansha azot kerek ekenligin tabamız:

N₂ niń tazalıǵın esapqa alǵan halda ámeldegi sarplanıw koefficentin H₂ boyınsha tabamız:

NH₃ payda bolıwı ushın qansha H₂ kerekligin tabamız:

Aralaspa boyınsha sarplanıw koefficentin tabamız: