Tema: Elektroximiya Reje: galvanik elementler ha’m olardin’ elektr ju’rgiziwshi ku’shi Elektr ju’ritiwshi kushti o’lshew


Download 1.44 Mb.
Sana11.11.2023
Hajmi1.44 Mb.
#1765999
Bog'liq
Kulenov-Xabibullaev


Tema: Elektroximiya
Reje:
1)Galvanik elementler ha’m olardin’ elektr ju’rgiziwshi ku’shi
2)Elektr ju’ritiwshi kushti o’lshew
3)Diffuzion,membrana ha’m oksidleniw-qaytariliw potensiallari
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
Galvanik elementler ha’m olardin’ elektr ju’rgiziwshi ku’shi
Fizikaliq ximiyanin’ ximiyaliq energiyani elektr energiyasina ha’m kerisinshe elektr energiyasin ximiyaliq energiyag’a buriliwi menen baylanisli bbolg’an nizamlardi u’yrenetug’in bo’limi elektroximiya dep ataladi.Elektroximiya u’lken a’meliy ah’miyetke iye bolip, elektroliz, elektr o’tkiziwshen’lik ha’m elektr ju’ritiwshi ku’shler haqqinda ta’liymatlarin u’yrenedi.
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
Galvanvanik elementlerdin’ elektr ju’ritiwshi ku’shi (EJK)haqqinda ta’liymat elektroximiyanin’ tiykarg’i bo’limlerinen biri.EJK ti u’yreniwdi da’slep Lomonosov (1750) baslag’an.Ol ximiyaliq ha’diyseler menen elektr ha’diyselerdin’ o’z ara baylanislilig’in aniqladi.Keyinshelik Italiyan fizologi Galvani (1780) ha’m Italiyan fizigi Voltannin’ (1780) jumislari galvanik elementlerdi jaratiw imkanin berdi.Birinshi ma’rte 1800-jilda Volta elektr tokinin’ ximiyaliq ku’shin jaratti.
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
Ximiyaliq reakciya na’tiyjesinde energiya islep shig’aratug’in yag’niy ximiyaliq energiyani elektr energiyasina aylantirip beretug’in asbaplar Galvanik elementler delinedi.Bunday elementti du’ziw ushin o’zara tiyip turg’an yaki tutastirilg’an eki elektrolit eritpesine eki tu’rli metal tu’sirilip,bul metallardin’ ushlari bir-birine jalg’anadi.Elektr tokin beriwshi galvanik element ten’salmaqliliq jag’dayinda bolmaydi.Tok ku’shi kemeyiwi menen elektrodlar arasindag’I potensiallar ayirmasi artip baradi.Tok kushi sheksiz kemeygende ha’m sistema a’melde ten’salmaqliliq jag’dayina kelgende elementler qaytiw halatinda isleydi.Galvanik element qaytiw ha;latinda islegende payda bolg’an potensiallardin’ maksimal parqi onin’ elektr ju’ritiwshi ku’shi delinedi.
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
Yakobi-Daniel elementtin’ qaytiw galvanik elementine misal bola aladi.Bunda rux plastinka Znplastinka Cueritpesi batirilip element sxematik rawishte to’mendegishe jaziladi:
Eritpeler bir-biri menen kalli xlorid eritpesi saling’an sifon arqali tutastiriladi yaki bul eki eritpe arasina yarim o’tkizgish perde qoyiladi.
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
Galvanik elementlerde teris(-) elektrod sipatinda ha’rdayim aktiv metal isletiledi.Galvanik shinjir o’z duzi eritpesine batirilip tu’rli metallar jubinan du’ziliwi mu’mkin.

Misali:
1)Kadmiy- Rux shinjiri
2)Gu’mis- Mis shinjiri
3)Vodorod- Rux shinjiri (Pt)
Diffuzion potensialin itibarg’a almastan esaplang’an EJK nin’ ma’nisi:
E= 2 arqali tabiladi.
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
Elektr ju’ritiwshi kushti o’lshew
Ha’rqanday galvanik elementtin’ elektr ju’ritiwshi ku’shi eritpenin’ pH ina baylanisli.Eritpenin’ pH in potensiometrik aniqlaw ushin galvanik elementtin’ EJK aniqlap, pH ha’m E arasindag’i baylanisiw formulasina qoyiladi, son’ pH esaplanadi.
Galvanik elementtin’ EJK si kompentsatsiya usili menen aniqlanadi.
Galvanik element islew waqtinda onda bolatug’in o’zgerisler na’tiyjesinde EJK kemeyip baradi.Kopensatsiya usilinin’ manisi sonnan ibarat bunda o’lshenip atirg’an EJK g’a ten’ mug’darda qarama-qaesi bag’itda ma’lim ma’nisi EJK jalg’anadi.
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
O’lshew ushin etalon sipatinda isletiletug’in galvanik elementke normal element dep ataladi.Bunday element sipatinda Veston elementi isletiledi.Kadmiydin’ oksidleniwi ha’m Simopbtin’ qaytariliwi esabina elektr toki payda boladi.
Yaki ion jag’dayinda jazilsa:
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
Akkumlyator qutiblari ha’rqiyli zaryadli Veston elementi ha’m tekserilip atirg’an element qutibina jalg’anadi. kalit Veston elementine jalg’anip galvonometr nolin ko’rsetkenshi suriliw kontakti on’g’a yaki shepke su’riledi.C noqati bolsin, C noqatda akkumliyatordan kelip atirg’an tok Veston elementinen kelip atirg’an tok penen kompensatsiyalanadi.Son’ kalit sinalatug’in element qutibina jalg’anadi.ha’m joqaridag’Iday etip komepensatsiyalaniw noqati d aniqlanadi.
Kulenov Azamat – Xabibullaev Daryabay QURMAT 2-B
Eritpe menen elektordlar arasinda ionli almasiniw bolmaydi,metal tek g’ana elektron qabil etip o’tkiziw waziypasin orinlaytug’in shinjirlar bunda payda bolatug’in potensial oksidleniw qaytariliw redoks potensiali delinedi.
Qisqasha tariyxiy mag’liwmatlar:
1893-jil R.Berend potensiometrik titirlew usilin jaratti.
1896-jil V.Nernst dielektrik turaqlisin aniqlaw usilin islep shiqti.
1909-jil F.Gaber eritpelerdin’ pH in o’lshew ushin shisha elektrodlardan paydalaniwdi usinis etti.
Download 1.44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling