Termiz davlat pedagogika instituti psixologiya kafedrasi

TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI PSIXOLOGIYA KAFEDRASI

Yosh davrlari psixologiyasi

Ma’ruzachi: dotsent M.Narbasheva

REJA:

• 1. Yosh davrlari psixologiyasi fanining predmeti, maqsad va vazifalari
• 2. Yosh davrlari psixologiyasi fanining asosiy muammolari
• 3. Yosh davrlari psixologiyasi faniga oid ilmiy bilimlarning vujudga kelish tarixi
• 4. Yosh davrlari psixologiyasi fanining tadqiqot metodlari.
• 5. Yosh davrlari psixologiyasi fanining boshqa fanlar bilan aloqasi
• 6. Yosh va pedagogik psixologiyaning o‘qituvchi faoliyatida tutgan o’rni.

Adabiyotlar:

• 1.Davletshin M.G.,Do`stmuxamedova SH.A., Mavlonov M. M,To`ychieva S.M., «Yosh va pedagogik psixologiya». T. TDPU, 2004
• 2.Do`stmuhammedova Sh.A., Tillashayxova X.A., Baykunusova G.Yu., Ziyavitdinova G.Z., “Yosh davrlari va pedagogik psixologiya” – Darslik. Toshkent. Nizomiy nomidagi TDPU, 2020y. 
• 3.G'oziyev.E.G' Psixologiya (Yosh davrlari psixologiyasi) T:O`qituvchi.1994y
• 4. G`ozievE.G`.Ontogenez psixologiyasi.-T.: Noshir. 2010.

Yosh davrlari psixologiyasi ontogenezdagi turli yosh davrlari psixik taraqqiyotining umumiy qonuniyatlarini, psixik rivojlanishi hamda psixologik xususiyatlarni o’rganadi.

Yosh davrlari psixologiyasi ontogenezdagi turli yosh davrlari psixik taraqqiyotining umumiy qonuniyatlarini, psixik rivojlanishi hamda psixologik xususiyatlarni o’rganadi.

Ontogenez- yunoncha, ontos-mavjud, jon zot; genezis- kelib chiqish, paydo bo’lish)-individning paydo bo’lishidan umrining oxirigacha psixik rivojlanish jarаyoni.

Ontogenez- yunoncha, ontos-mavjud, jon zot; genezis- kelib chiqish, paydo bo’lish)-individning paydo bo’lishidan umrining oxirigacha psixik rivojlanish jarаyoni.

yosh davrlari psixologiyasi fanining tadqiqot predmeti

Yoshning ulg’ayib borishi, psixik jarayonlarning inson rivojlanishidagi qonuniyatlari, undagi yetakchi omillar hamda inson hayot yo’lining turli bosqichlarida uning shaxsiga xos xususiyatlar yosh davrlari psixologiya fanining tadqiqot predmeti hisoblanadi

Fanning zarurati

• Ma’lumki, shaxs tarkib topish jarayonining psixologik qonuniyatlarini, uning ilmiy asoslarini mukammal bilmay turib, ta’lim va tarbiyaning nazariy hamda amaliy masalalarini muvaffaqiyatli hal etib bo’lmaydi.

Yosh psixologiyasining bir qator muammolari :

• 1.Inson psixik xususiyatlari va xulq-atvori rivojlanishining organizm va muhitga bog’liqligi muammosi.
• 2.Insonning rivojlanishiga stixiyali ta’lim va tashkil etilgan ta’limning ta’siri muammosi.
• 3.Layoqat va qobiliyatlarning o’zaro munosabati muammosi.

Psixika va xulq – atvorda yuzaga keladigan yoshga xos o’zgarishlar
Nisbatan qisqa vaqt oralig’ida jadal yuz beradigan chuqur o’zgarishlarni revolyusion o’zgarishlar deb atash mumkin
Evolyusion o’zgarishlarda miqdoriy va sifatiy qayta qurishlar nisbatan sekinlik bilan amalga oshadi
yosh taraqqiyotining inqirozlari bilan bog’liq
Evolyusion va revolyusion o’zgarishlar inson psixologiyasini shaxs sifatida qayta o’zgartirsa, situasion o’zgarishlarda xulq – atvorning ba’zi ko’rinishlari, bilim, malaka va ko’nikmalar hosil bo’ladi
Yosh psixologiyasining vazifalari
1
Yosh psixologiyasining asoslarini bilmay turib, ta’lim – tarbiyaning hech qanday nazariy hamda amaliy masalalarini muvaffaqiyatli hal qilib bo’lmaydi.
Ta’lim – tarbiya jarayonini to’g’ri, ilmiy asosda tashkil qilish uchun ta’lim jarayonining o’ziga xos psixologik qonuniyatlarini, ya’ni bilimlarni o’zlashtirish jarayonini, ko’nikma va malakalarni, faol, mustaqil hamda ijobiy tafakkur jarayonlarini tarkib toptirishni yaxshi bilish lozim bo’ladi.
DIQQAT QILING
1
2
3
Yosh psixologiyasi sohalari
Rus psixologi B.G. Ananyev bo’yicha tadqiqot metodlari 4 guruhga bo’linadi:
Tashkiliy metodlar: taqqoslash,
longityud va kompleks metodlar
Emperik metodlar:
kuzatish va o’z-o’zini kuzatish;
test, anketa, suhbat, sosiometriya, intervyu, faoliyat natijalarini tahlil qilish; biografiya metodlari.
Ma’lumotlarni qayta ishlash metodlari: miqdoriy (statistika) va psixologik yoki sifatiy tahlil
Interpretasiya yoki tavsiyalash metodlari: Genetik va strukturaviy
1
2
3
4

Tadqiqot o’tqazishning quyidagi 4- bosqichi ajratib ko’rsatiladi:

• 1.Tayyorgarlik bosqichi.
• 2.Tadqiqot (eksperiment) bosqichi.
• 3.Ma’lumotlarni qayta ishlash bosqichi.
• 4.Ma’lumotlarni tushuntirib berish bosqichi.

Yosh va pedagogik psixologiya fanining boshqa fanlar bilan aloqasi

• Anatomiya
• Fiziologiya
• Pediatriya
• Umumiy psixologiya
• Pedagogika
• Sotsiologiya va boshqalar

Savol:

O’QITUVCHI nega “Yosh va pedagogik psixologiya” fanini mukammal bilishi lozim?

Xulosa

1) Yosh psixologiyasining asoslarini bilmay turib, ta’lim – tarbiyaning hech qanday nazariy hamda amaliy masalalarini muvaffaqiyatli hal qilib bo’lmaydi.

2) Ta’lim – tarbiya jarayonini to’g’ri, ilmiy asosda tashkil qilish uchun ta’lim jarayonining o’ziga xos psixologik qonuniyatlarini, ya’ni bilimlarni o’zlashtirish jarayonini, ko’nikma va malakalarni, faol, mustaqil hamda ijobiy tafakkur jarayonlarini tarkib toptirishni yaxshi bilish lozim bo’ladi

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT