“TIQXMMI” MILLIY TADQIQOT UNIVERSITETINING
QARSHI IRRIGATSIYA VA AGROTEXNOLOGIYALAR INSTITUTI
Mavzu: Gidrostatik bosim va uning xossalari. Gidrostatik bosim o’lchov birliklari. Nuqtadagi gidrostatik bosimni aniqlashga doir masalalar.
“Irrigatsiya va melioratsiya” kafedrasi o’qituvchisi Xusanov Shaxboz Shuhratovich
O‘qituvchi:
Amaliy mashg’ulot maqsadi:
1. Gidrostatik bosim va uning xossalari.
2. Gidrostatikaning asosiy tenglamasi.
3. Bosimni o‘lchash asboblari.
4.Manometrik va vakuummetrik bosim tushunchalari.
5.Gidrostatik bosim xossalari oid masalalar.
Gidrostatika – suyuqliklarning muvozanatdagi qonunlarini o‘rganuvchi gidravlika bo‘limidir.
Gidrostatik bosim kuch F ning yuza ω nisbati o‘rtacha gidrostatik bosim deb ataladi:
Agar ω yuzani kichraytirib borib nolga intiltirsak biror chegara qiymatga intiladi va bu qiymat nuqtadagi gidrostatik bosim deb ataladi:
Muvozanatdagi suyuqlik bosimi quyidagi xossalarga ega:
1. Gidrostatik bosim kuchi o‘zi ta’sir qilayotgan yuzaga (perpendikulyar) tik va ichkari tomon yo‘nalgan.
2. Gidrostatik bosim hamma yo‘nalishda bir xil qiymatga ega.
3. Nuqtadagi gidrostatik bosim faqat shu nuqta koordinatalariga bog’liqdir, ya’ni:
Gidrostatik bosim o‘lchov birliklari
Texnikada quyidagi o‘lchov birliklaridan foydalaniladi:
- Kuch birliklarining yuza birliklariga nisbati:
=
2. Suyuqlik ustunining balandliklari:
mm suv ustuni, mm simob ustuni
3. Texnik sistemalarda: texnik atmosfera – at (atm, bar)
Gidrostatikaning asosiy tenglamasi
Muvozanatdagi suyuqlik differensial tenglamalari (1755 yil) Eyler tenglamalari:
Gidrostatikaning asosiy tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega:
Bu yerda: z – nuqtaning koordinatasi;
- pyezometrik balandlik.
Yuqoridagi tenglamaga gidrostatikaning asosiy tenglamasi deyiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
