Tirishiliktin’ payda boliwina baylanisli ko’z-qaraslar: Kreatsionizm ha’m bioximiyaliq evolutsiya Kirisiw

Tirishiliktin’ payda boliwina baylanisli
ko’z-qaraslar:
Kreatsionizm ha’m bioximiyaliq evolutsiya
Kirisiw
Jer planetasi bunnan 4,5 milliyard jil aldin payda bolg’an. Al shama 3,5-3,9 milliyard jil aldin ondag’i tirishiliktin’ da’slepki belgileri ko’ringen. Usi orinda soraw payda boladi “tirishilik qalay payda bolg’an?”. Tirishiliktin’ payda boliwi ma’selesine toliq ha’m tamamlang’an juwap beriw qiyin. Du’nyada tirishiliktin’payda boliwi haqqinda ko’z-qaraslar ha’mme da’wirde da a’hmiyetli bolip kelgen ha’m tariyxi uzaqqa barip taqaladi. Tirishilktin’ kelip shig’iwi haqqindag’I birinshi ideyalar mifalogiyalarg’a barip taqaladi. Mifalogiyalarda bul ma’sele juda apiwayi sheshim tawdi. Misali: Afrikada jasawshi Bashongo xalqi jerdegi tirishiliktin’ payda boliwin to’mendegishe suwretleydi: da’slep qaran’g’iliq, suw ha’m ulli Bumba qudayi bolg’an. Bir ku’ni Bumba asqazani awiradi ha’m awzinan quyashti payda etedi. Quyash suwdin’ ayrim jerlerin qurg’atadi ha’m qurg’aqliq payda boladi. Onnan son’ jerde barliq tirishilik sonin’ ishinde adamdi da jaratadi. Ha’mme na’rse a’piwayi, ta’biyiy tirishiliktin’ payda boliwi o’zinen-o’zi bolatug’in, tu’sindiriw talap etpeytug’in fakt sipatinda na’zerde tutiladi.
Adamlardin’ sirqi du’nyani sanali an’lap baslawi menen tirishiliktin’ kelip shig’iwi ha’m rawajlaniwina baylanisli eki tiykarg’i ko’z-qaras qa’liplesti olar: kreatsionizm ha’m bioximiyaliq evalyutsionizm. Kreatsionizm- bul du’niyada tirishiliktin’ kelip shig’iwin jaratiwshi tarepinen dep tusindiriwshi kontsepsiya. So’zbe-so’z ma’nisi creation- latinsha “jaratiw” degen ma’nisti an’latadi. Kreotsionalistler pikirinshe tirishiliktin’ kelip shig’iwin jaratiwshi jardemisiz sheshe almaymiz dep esaplanadi. Kreotsionalistlik ko’z-qaras evalyutsionistlik ko’z-qaras payda bolg’ang’a shekem sonin’ menen qatar bir waqitta o’mir suredi. Bioximiyaliq evayutsionizm – jerdegi tirishiliktin’ kelip shig’iwinin’ sebebi planetadag’I bioximiyaliq o’zgerisler dep tusindiriwshi konsepsiya.
Tezis
Jerde tirishilik ximiyaliq o’zgerisler tiykarinda payda boladi. Planetada tirishilik payda bolmasdan aldin apiwayi abiotik (jansiz) molekulalar bolg’an. Planetada tabiyiy shaqmaq shag’iw ha’m jerdin’ suwiw protsesleri bolip turg’an. Bul planetanin’ aylaniw barisinda juz bergen . bul o’zgerisler dawaminda abiotik molekulalardin’ biotik molekulalarg’a aylaniwi dawam etken. Jerdin’ payda boliwi (4,5 mlrd jil adin) menen ondag’ tirishiliktin’ payda boliw aralig’in(3,5 mlrd) esaplasaq bul protsess shama menen 1 mlrd jil dawam etken.
Argumentler :

1. 
   Miller-Uriy eksperementi . bunda tiykarnan jer planetasindag’I sol da’wirdegi bolip atig’an qubilislardi labatoriyada sinawdan otkeriledi.
   

Tirishiliktin’ payda boliwi haqqindag’I sorawg’a pa’n juwap bere almaydi “poleontolog Mark Godiono

Кант ўзининг “Тоза ақлнинг танқиди”да ёзади, агарда қайсидир билим математик характерда бўлсагина ҳақиқий билимдир.
Шунга қарамасдан, бу дунёда ҳар бир тирик мавжудотга ўзига хос бўлган хусусиятларга эга бўлган мустақил тана берилган. Ҳар бир тирик мавжудотнинг генетик хусусияти мукаммалдир. Мисол учун, инсонлар бир турга оид бўлганлиги нуқтаи назаридан бир – бирларига ўхшашсада, бир инсоннинг ДНКси бошқа бирининг ДНКсидан ажратиб турадиган хусусиятга эгадир. Инсон ДНКси ўхшаш ёки фарқли бўлиши мумкин экан, ўтган, ҳозирги ва келажакдаги барча инсонларнинг генетик тузилмаси ҳақида маълумотга эга бўлган ва мана шу тузилмаларни яратадиган куч мавжуд бўлиши керак. Ҳар қандай ақлни ҳайратга соладиган бу ДНКлар қандайдир Қудрат ва Илмнинг мўжизасидир. Биз тирик мавжудотлар оламида ҳар онда қандайдир ўзгаришлар, фарқлар ва янги шакллар вужудга келаётганини кўришимиз мумкин. Демак, бу тирик мавжудотлар доимий ва азалий бўлишмаган, улар кейинроқ вужудга келишган. Аниқки, материя ҳам абадий эмас – у ҳам кейинроқ яратилган. Мавжуд бўлмагандан мавжуд бўлиш учун ниманидир олиб чиқиш орқали ниманидир яратиш учун, бу қарорни қабул қиладиган кимдир бўлиши керак. Ақл, илм ва иродага эга бўлган ҳолда яратиш мумкин бўлган бу ҳайратланарли мавжудотлар, ақли ҳам, иродаси ҳам, қалби ҳам бўлмаган табиатнинг ижод маҳсули сифатида вужудга келганлигини тасаввур қилиш жуда ҳам қийин.
Агарда назария сифатида илгари сурилаётган билим, синовдан ўтиб тасдиқланса, назария бўлмай қолади, балки энди у қонун мақомини олади. Эволюция назарияси бир қанча қабул қилинган априори (тажрибадан ўтказилмаган, далилсиз) таклифларга ва баъзи принципларга ишонишга таянади. Хантернинг таъкидлашича, эволюция назарияси исботланган, лекин унинг яширин диний хусусияти ҳам мавжуд. Унинг фикрича, Дарвин ҳам, унинг замондош тарафдорлари ҳам метафизик (ғайбий) хулосаларга мурожаат қилишган (C.G. Hunter, Darvin''in Tanrısı).