Tirqishli va tuynukli drenaj qurish mashinalari

Tirqishli va tuynukli drenaj qurish mashinalari.

Nomozov hamid

Reja:

• 1. Tuynukli drenaj hosil qiladigan qurilmalarning tahlili.
• 2. Tuynukli drenaj quruvchi mashinalar.
• 3. Tuynukli drenaj hosil qiluvchi qurilmaning maqsadi.

Tuynukli drenaj hosil qiladigan qurilmalarning tahlili.

Tarixiy manbalarga qaraganda drenajlardan foydalanish uch bosqichda amalga oshirilgan. Birinchi bosqichda toshli va trubali drenajlar qo’llanilgan. Ma‟lumki XVI asrning o’rtalarida drenajlardan foydalanish bir oz chetlab o’tildi, ya’ni foydalanilmay qo’yildi. 1650-yillardan boshlab Angliyada yana drenajlarning yog’och, tosh (gravir) kabi materiallardan foydalangan holda qo’llanila boshlandi. Keyinchalik Shotlandiyada, Germaniyada drenajlar qurilishida turli materiallardan foydalanila boshlandi. Shuningdek gonchar trubali drenajlardan keng foydalanish amalga oshirila boshlandi. 1840-yillarga kelib Angliyada gonchar drenaj kashf etilib, keyingi paytlarda Yevropa bo’ylab keng tarqaldi.

O’zbekiston qishloq xo’jaligidagi eng muhim agromeliorativ tadbirlardan biri tuproqlarning haydalma qatlam ostida tuynukli drenaj hosil qilishdir. Yer osti sizot suvlarini drenaj-quvurlarga, ochiq zovurlarga perpendikulyar yo’nalishda yo’naltirish uchun ishlatiladigan ishchi organlar turkumiga kiruvchi meliorativ mashinalarni o’rganib chiqishni taqazo etadi: tuynukli drenaj hosil qiluvchi maxsus ishchi organ yordamida tuproq qatlamining 0,6-0,8 m chuqurligida silindr ko’rinishidagi bo’shliqlar hosil qilish. Mashina ish organining shakliga qarab tuynukli drenajlar dumaloq (ko’rsichqon inisimon) va yassi (tirqishlar) ko’rinishida bo’ladi. Dumaloq tuynuklar hosil qiladigan mashinalar tuynukli drenaj mashinalari yoki tuynuk qazgichlar deb ataladi.

Tuynukli drenaj hosil qiladigan qurilmalarning ayrim turlari bilan tanishib o’tamiz. DKG-100 tuynuk ochuvchi–drenaj mashinasi, torf va mineral gruntlarda drenaj yotqizish uchun mo’ljallangan bo’lib, tuproqning suv-havo rejimini yaxshilash uchun xizmat qiladi. S-100B yoki S-100GS traktoriga agregatlanib tuynuk ochuvchi–drenaj mashinalari sifatida ishlatiladi. DKG-100 tuynuk ochuvchi drenaj mashinalar P-simon shakldagi ramaning shveller prokatidan payvandlash orqali tayyorlangan qurilma quyidagi qismlardan iborat