Tо‘G‘on balandligini aniqlash

	MUNDARIJA
	KIRISH……………………………………………………………….…..…	4
1.	LOYIHALASH TO‘G‘RISIDA UMUMIY MA’LUMOTLAR……………	5
2.	TО‘G‘ON BALANDLIGINI ANIQLASH ….……….…………………....	6
3.	INSHOOT SINFINI TANLASH…………………………………………...	12
4	TО‘G‘ON KONSTRUKTIV ELEMENTLARI VA ULARNING О‘LCHAMLARINI BELGILASH………………………….….…………..	13
4.1.	Gruntli tо‘g‘on kо‘ndalang kesimi…………………………………………	13
4.2.	Tо‘g‘on (qiyaliklari) nishabligi va bermalari………………………………	13
4.3.	Tо‘g‘on tepasi………………………………………………………………	14
5.	FILTRATSIYA HISOBI................................................................................	16
5.1.	Tubidan suv о‘tkazmaydigan bir jinsli gruntli tо‘g‘onlarning filtratsiya hisobi………………………………………………………………………..	16
6.	USTUVORLIK HISOBI……………………………………………………	19
6.1.	Gruntli tо‘g‘on pastki qiyaligi ustuvorligi hisobi…………………………..	19
7.	GRUNTLI TO‘G‘ON TANASI VA ZAMINIDAGI GRUNTLARNING CHO‘KISH HISOBI………………………………………………………..	26
8.	SUV CHIQARISH INSHOOTINI LOYIHALASH………….…………….	30
8.1.	Nam minora gidravlik hisobi………………………………..………………	30

K I R I SH

Mamlakatimizning iqtisodiy yuksalishi suv xo‘jaligining bundan keyingi rivojlanishi bilan chamcharchas bog‘liqdir. Ayni paytda respublikamiz qudratli suv xo‘jaligi majmuasiga ega: 53 ta suv ombori, 41 gidroelektrostansiyalar, 1456 ta nasos stansiyalari, 30 ming km xo‘jaliklararo kanallar, 156 ming km ichki tarmoq kanallari, 134 ming km zovurlar, 117 mingdan ortiq gidrotexnika inshootlari qurilgan.

Respublikamizda gidrotexnika inshootlari qurilishiga keyingi yillarda katta e’tibor berilmoqda. Hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil 19 apreldagi “2013-2017 yillar davrida sug‘oriladigan yerlarning meliorativ holatini yanada yaxshilash va suv resurslaridan samarali foydalanish bo‘yicha chora-tadbirlar to‘g‘risida” gi PQ-1958-sonli qarori asosida Davlat dasturi qabul qilinib, suv omborlari, irrigatsiya tarmoqlari va ulardagi gidrotexnik inshootlarni rekonstruksiya qilish va qurish uchun milliardlab so‘m mablag‘lar ajratilib, keng miqyosda qurilish ishlari bajarilmoqda.
Bundan tashqari “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da belgilangan maqsad va vazifalar bosqichma-bosqich amalga oshirila borib, ta’lim tizimini isloh qilish borasida qator tadbirlar belgilanmoqda. Bu esa mamlakatimiz suv xo‘jaligini rivojlantirishni, bor suv resurslaridan unumli foydalanish hamda zamon talablariga javob beradigan bakalavrlarni yetishtirishni talab etadi.
Gidrotexnika inshootlarni loyihalash va ekspluatatsiya qilishda mutaxassis mavjud shart-sharoitlarni tahlil qila olishi, inshootlar konstruksiyalarini yaxshi bilishi, ularni barpo etish texnologiyasidan boxabar bo‘lishi. tanlangan konstruksiyalar hisobini bajarish uslublarini qo‘llay olishi zarur.
Buni amalga oshirish uchun talabalarga dars o‘tish sifatiga yanada e’tibor qaratmoq lozim. Bu borada gidrotexnika inshootlari va ulardan foydalanish bo‘yicha tayyorlangan darsliklar, o‘quv va uslubiy qo‘llanmalarni zamon talablaridan kelib chiqib, fan va texnologiya yutuqlari va jahon tajribasidan foydalanib yangilab borish lozim.
Ushbu uslubiy qo`llanma “Gidrotexnika inshootlari va nasos stansiyalaridan foydalanish” ta’lim yo‘nalishi talabalari, ilmiy izlanuvchilar va suv xo‘jaligi mutaxassislari uchun bag‘ishlangan bo‘lib, unda gidrotexnika inshootlarini loyihalash amaliyotida grunt to‘g‘onli suv omboridagi inshootlar bo‘g‘ini tarkibidagi inshootlarni hisobiga oid ma’lumotlar to‘plami berilgan.