Turdi farog`iy

• Qoraqalpoq Davlat universiteti Filologiya va tillarni o'qitish O'zbek tili ta'limi yo'nalishi 204-guruh talabasi Xabibraxmanova Maftunaning "Hozirgi O'zbek adabiy tili" fanidan mustaqil ta'limi

Bog’lovchilar

• Bog’lovchilar

• IKKI VA UNDAN ORTIQ GAP BO’LAGI YOKI QO’SHMA GAP TARKIBIDAGI SODDA GAPLARNI O’ZARO BOG’LASH UCHUN XIZMAT QILUVCHI YORDAMCHI SO’ZLARGA BOG’LOVCHI DEYILADI. MASALAN: VA, AMMO, LEKIN, BIROQ, CHUNKI, YO… YO.., DAM… DAM.., SINGARI.

• TENG BOG’LOVCHILAR

O’zaro teng munosabatdagi gap bo’laklari va gaplarni bog’lab keluvchi hamda ular o’rtasidagi mazmuniy munosabatni ro’yobga chiqaruvchi bog’lovchilar teng bog’lovchilar hisoblanadi.

• O’zaro teng munosabatdagi gap bo’laklari va gaplarni bog’lab keluvchi hamda ular o’rtasidagi mazmuniy munosabatni ro’yobga chiqaruvchi bog’lovchilar teng bog’lovchilar hisoblanadi.

biriktiruv bog’lovchilari: va, hamda, bilan, ham;

• biriktiruv bog’lovchilari: va, hamda, bilan, ham;
• zidlov bog’lovchilari: ammo, lekin, biroq;
• ayiruv bog’lovchilari: yoki, yo … yo, goh … goh, dam … dam, bir … bir;
• inkor bog’lovchisi: na … na.

• Teng bog’lovchilar quyidagi guruhlarga bo’linadi:

Qimmat ham sehrgar kampirning uyiga kelib qolibdi. Ammo u kampirga biror og’iz ham shirin so’z so’zlamabdi, aytgan ishlarini qilmabdi.

• Qimmat ham sehrgar kampirning uyiga kelib qolibdi. Ammo u kampirga biror og’iz ham shirin so’z so’zlamabdi, aytgan ishlarini qilmabdi.
• Qo’ng’iroq chalindi va dars boshlandi.
• Uning esiga na sevgi, na istirohat keldi.
• Ushbu gaplarda ammo, va, na .. na bog’lovchilari ishtirok etgan.

• ERGASHTIRUVCHI BOG’LOVCHILAR

CHUNKI, AGAR, YA’NI BOGLOVCHILARI ERGASHTIRUVCHI BOG’LOVCHILAR SANALADI.

• O’zaro tobe munosabatda bo’lgan gap bo’laklari va gaplarni bog’lash uchun ishlatiladigan bog’lovchilar ergashtiruvchi bog’lovchi sanaladi.

Aniqlov bog’lovchisi. Gap bo’laklari va gaplarni tobelantirib bog’laydi va ular o’rtasidagi aniqlashtirish ma’nosini ifodalaydi: ya’ni

• Aniqlov bog’lovchisi. Gap bo’laklari va gaplarni tobelantirib bog’laydi va ular o’rtasidagi aniqlashtirish ma’nosini ifodalaydi: ya’ni
• Sabab bog’lovchilari. Gaplarni o’zaro tobelantirib bog’laydi, ular o’rtasidagi sabab munosabatini ifodalaydi: chunki, negaki
• Shart bog’lovchilari. Gap bo’laklari va gaplarni tobalantirib bog’laydi, ular o’rtasidagi shart munosabatini ifodalaydi: agar, basharti, garchi

• Ergashtiruvchi bog’lovchilar quyidagi turlarga bo’linadi:

VATANIMIZ POYTAXTI, YA’NI TOSHKENTDA DIQQATGA SAZOVOR JOYLAR KO’P

• Shundaylar bo’lmasa agar dunyoda, Bu qadar muhtaram bo’lmasdi ayol.
• Bu xabar unda hech qanday norozilik tug’dirmadi, chunki ertaroq qaytishga juda ham orzumand emas edi.
• Ushbu gaplarda ya’ni, agar, chunki ergashtiruvchi bog’lovchilari mavjud.

SOF VA VAZIFADOSH BOG’LOVCHILAR

• Bog’lovchilar ham sof va vazifadosh turlarga bo’linadi.
• Faqat bg’lovchi vazifasini bajaruvchi yordamchi so’zlar sof bog’lovchilar sanaladi: va, ammo, lekin, biroq.
• Bir o’rinda bog’lovchi, bir o’rinda ko’makchi, yuklama yoki modal so’z vazifasida keluvchi bog’lovchilar vazifadosh bog’lovchilar sanaladi.
• Masalan: Yozda Buxoroga qarindoshlarimizni ko’rgani bordik ham (bog’lovchi) tarixiy obidalarni tomosha qildik.

Bog’lovchilar deb nimaga aytiladi?

• Bog’lovchilar deb nimaga aytiladi?
• Biriktiruv bog’lovchilari qaysilar?
• Zidlov bog’lovchilari ishtirokida gaplar tuzing.
• Sabab bog’lovchilarini qatnashtirib gaplar tuzing.
• Aniqlov bog’lovchisi deb nimaga aytiladi?
• Shart bog’lovchilari qaysilar?
• Sof va vazifadosh bog’lovchilarga misol ayting.

• Nazorat uchun savollar

• E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT