Vaqt: 80 daqiqa


Download 325.01 Kb.
Sana03.01.2023
Hajmi325.01 Kb.
#1076118
Bog'liq
Untitled.FR12


Vaqt: 80 daqiqa

Ta'lim oluvchilar soni:

0‘quv mashg‘ulotining sltakli va turi

Nazariy - Yangi bilimlarni egallash bo‘yicha o‘quv mashg‘uloti

0‘quv mashg‘uloti rejasi

  1. Ekinlarni ekish usullari.

  2. Seyalkalami turkumlash.

0‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Ekinlami ekish usullari.
Seyalkalami turkumlash. Agrotexnik talablar to‘g‘risida bilimlami shakllantirish

0‘qitish Ekinlarni ekish usullari. Seyalkalarni
natijasi: turkumlash. Agrotexnik talablar haqida ma'lumotga ega bo‘ladi

Pedagogik vazifalar:
1. Ekinlami ekish
usullarini tushuntirish; 2. Seyalkalami turkumlash haqida umumiy ma'lumotlar berish;

0‘quv faoliyat natijalari:
1. Ekinlami ekish
usullari to‘g‘risida ma' lumotlarga ega bo‘ladi.
2 . Seyalkalarni turkumlashni o‘rganadi.

0‘qitish metodlari

Kichik axborotli-ko‘rgazmali ma'ruza, suhbat, aqliy hujum, tushintirish, balis

0‘qitish vositalari

Matnlar,o‘quv qo‘llanma, proektor,slaydlar, chizma, sxema, grafiklar , kompyuter, kitoblar, yozuv taxtasi, bo‘r

0‘quv faoliyatini tashkil etish shakli

Jamoaviy va kichk guruhlarda

0‘qitish sharoiti

Maxsus texnika vositalari bilan jihozlangan,gumhlarda ishlashga mo‘ljallangan xona

Qayta aloqaning usul va vositalari

Og‘zaki nazorat: Qayta aloqa, savol- javob, kuzatuv , test, bajarilgan o‘quv topshiriqlarini baholash




Ish

Faoliyat mazmuni

bosqichlari va vaqti

0‘qituvchi

Ta'lim oluvchi

1-O‘quv

Tashkiliy qism:

Mashg‘ulotga

mashg‘ulotiga

1.0‘quvshilami mashg‘ulotga tayyorgarligi

tayyorlanadilar.

kirish

va davomatini tekshirish.




( 5 daqiqa)










Tayanch bilimlarni faollashtirish:
1 .Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi

Uy vazifasini




hamda o‘tilgan mavzu bo‘yicha

taqdim etadilar




o‘quvchilarga savollar beradi,ulami baholaydi.

Savollargajavob




- Ekinlami ekish to‘g‘risida nimalami bilasiz ?

beradilar.




Maqsad va vazifani belgilanishi: 2.Mashg‘ulotning nomi, rejasi,maqsad va

Mvzunu nomini




kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi.

va rejasini yozib




3 .Mustaqil ishlash ushun adabiyotlar

oladilar




bilan tanishtiradi.







4.0‘quv mashg‘ulotida o‘quv ishlami baholash mezoni va ko‘rsatkichlari bilan tanishtiradi.

Diqqat qiladilar




1-ilova.







Ta'lim oluvchilar bilimini faollashtirish:




2-bosqish.

5. Ta'lim oluvchilami faollashtirish uchun:

Savollargajavob

Asosiy

Aqliy hujum.

beradilar

(65 daqiqa)

o‘quvchilarga savol beriladi. 2-ilova.







Yangi o‘quv maretial bayoni:







6.Nazariy mashg‘ulotning rejasi va tuzilishiga muofiq, o‘qitish jarayonini tashkil etish bo‘yisha harakarlar tartibini bayon etadi. Asosiy holatlami yozdiradi;

Yozib oladilar




7.Slaydlarni Power Poit tartibida namoyish va sharhlash bilan mavzu bo‘yicha asosiy nazariy holatlarni bayon

Diqqat qiladilar







qiladi 3- ilova.
Yangi o‘quv maretialini mustahkamlash:
7. Mustahkamlash uchun savollar beradi. 4-ilova.
8.0‘tilgan mavzu bo‘yicha o‘quvchilar Toifalash jadvalida o‘zlari o‘zlashtirgan bilimni yozib beradilar.
5-ilova.

Savollargajavob
beradilar
Berilgan
qo‘shimcha
savollargajavob
beradilar.




9.Mavzuning xar bir qismi bo‘yicha xululosalar qiladi,eng asosiylariga e'tibor qaratadi,Berilayotgan ma' lumotlami qayd etishlarini eslatadi.Mavzuning kasbiy faoliyatlaridagi ahamiyati bilan bogTab mavzuni yakunlaydi.

Ma'lumotlami daftarga qayd qiladilar.
Diqqat qiladilar.

3-bosqich. Yakuniy (10 daqiqa)

Mashg‘ulot yakuni:
LFaol ishtirok etgan o‘quvchilami javoblarini izohlab baholaydi va rag‘batlantiradi.
Uyga vazifani berilishi: 2.Kelgusi mashg‘ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo‘riqnoma beradi 6- ilova .

Baholar bilan tanishadilar.
Topshiriqni yozib oladilar.


Mavzu. Ekinlarni ekish va ko‘chat o‘tkazish usullari. Seyalkalarni
turkumlash. Agrotexnik talablar.



Foydalaniladigan adabiyotlar

  1. Se gun R. Bello. Agricultural machinery and mechanization,
    Published in USA by Createspace US in 2012


  2. Ch. Boyli, I. Jutras. Designing a small scale grain harvester: a tool for
    urban and peri-urban growers.USA, National Center for Apporopriate
    Technology, 2012, 60 p.


3.0bidov A., Xalilov R., Aliqulov S va boshqalar. Qishloq xo'jalik
ishlab chiqarishini mexanizatsiyalashtirish. Toshkent-2018, 184 b.
4.S.C.Panda. Post Harvest Technology and Farm Mtchanization/ India.
2013,158 r.


  1. Krombhols /Bertram/Wandel. —Land-technikll. Germany, 2008, 351 p.

  2. Hunt D. —Farm Power and Machinery Managementll, USA, 2016.-360

  3. Golish L.V., Fayzullaeva D.M. Pedagogik texnologiyalami
    loyihalashtirish va rejalashtirish: O'quv-uslubiy qo llanma.











Ball

Baho

0‘quvchining bilim darajasi

“5”

A'lo

0‘quvchi Ekinlami ekish va ko‘chat o‘tkazish usullari, Seyalkalarni turkumlash va Agrotexnik talablaming mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda mavzu bo‘yicha tasawurga ega deb topilganda

4

Yaxshi

0‘quvchi Ekinlami ekish va ko‘chat o‘tkazish usullari, Seyalkalarni turkumlash va Agrotexnik talablami biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda mavzu bo‘yicha tasawurga ega deb topilganda

3

Qoniqarli

0‘quvchi Ekinlami ekish va ko‘chat o‘tkazish usullari, Seyalkalarni turkumlash va Agrotexnik talablami aytib beradi hamda mavzu bo‘yicha tasawurga ega deb topilganda

“2”

Qoniqarsiz

o‘quvchi fan dasturini o‘zlashtirmagan, fan (mavzu)ning mohiyatini tushunmaydi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasawurga ega emas deb topilganda


  1. ilova

Tuproqqa ishlaov berish to‘g‘risida nimalarni bilasiz?

  1. ilova


л г.с


MaTumki, qishloq xo'jaligi ekinlari asosan ikki usulda urug'i va
ko'chatlarini ekish orqali ko'paytiriladi. O'simliklami ko'chatlari
orqali ko'paytirish birmuncha afzalliklarga ega boTib, bunda eng
asosiysi ekinlar hosilini 1-1,5 oy erta pishishiga erishiladi.







L


J





•—5-



















Urug‘larni ekish usullari
a - qatorlab ekish; b - polosali (yo‘laklab) ekish; v - tor qatorlab ekish;






g - kvadrat uyalab ekish; d - uyalab ekish; e - egat tubiga ekish; j - kombinatsiyalab ekish; z - pushtaga ekish; i - egat ustiga ekish.





SCHX-4B chigit ekish seyalkasi





Zamonaviy chigit ekish seyalkasi







1-ulash surilmasi; 2-instrumentlar qutisi; 3-rama; 4-ekkichni ko‘tarish mexanizmi;
5-urug‘ bunkeri; 6-uzatmalar mexanizmi; 7-tayanch-harakat uzatuvchi g‘ildirak; 8-
oyoqda turuvch doska; 9-barmoqli tuproq tortkich; 10-ekkich.


SZ-3,6 G"alla ekish seyalkasi


SZ-3,6 G’ alla ekish seyalkasining
umumiy tuzilishi


i t з










Л . Vfc. * » V ' '*»*•« ./ Л + *7' . * •• . w
Sabzavot ekish seyalkasining umumiy ko"rinish


  1. ilova.

Zamonaviy seyalkalarda qanday ekish apparatlari o‘matilgan.?

  1. ilova


Toifalash jadvaalini toTdiring

LJrugTarni ekish usullari

















  1. ilova


Mavzu. Ekinlarni ekish va ko‘chat o‘tkazish usullari. Seyalkalarni
turkumlash. Agrotexnik talablar.

Reja.
LEkinlami ekish va ko‘chat o‘tkazish usullari.
2. Seyalkalami turkumlash.


Ma'lumki, qishloq xo‘jaligi ekinlari asosan ikki usuldaumg‘i vako‘chatlarini ekish orqali ko‘paytiriladi. 0‘simliklami ko‘chatlari orqali ko‘paytirish binmmcha afzalliklarga ega bo‘lib, bunda eng asosiysi ekinlar hosilini 1-1,5 oy erta pishishiga erishiladi.
Qishloq xo‘jaligi ekinlarining hosildorligini oshirishda eng muhim tadbirlarga umg‘ ekish va ko‘chat o‘tqazish ishlarini maqbul chuqurlikka va belgilangan muddatlarda sifatli qilib amalga oshirish hisoblanadi.
Ekinlar umg‘ini maqbul ekish chuqurligi deb shunday chuqurlikka aytiladiki, bunda urug‘larni o‘sib chiqishi uchun eng qulay tuproq-iqlim sharoiti (issiqlik, havo va suv rejimi, tuproqning donadorligi) yaratiladi va uning miqdori ko‘p yillik tajribalar asosida belgilanadi.
Ekinlar umg‘ini ekish chuqurligi chigit ekishda 3-8 sm., bug‘doyda 4-6 sm., kartoshkada 8-16 sm., sabzi va piyozda 1,5-2 sm. tashkil etadi. Ekish chuqurligi umg‘ni o‘suvchanlik energiyasi hamda tuproqning holatiga, ya'ni, uning namligi, temperaturasi va donadorligiga bog‘lik holda aniqlanadi.
Ko‘chatlami etishtirish va ularni dala sharoitida o‘tqazish chuqurligi esa ko‘p yillik tajribalar asosida aniqlangan agrotexnik talablarga asosan amalga oshiriladi.SHu bilan birga ekish ishlarini belgilangan muddatlarda bajarilishiga alohida ahamiyat berish kerak. Masalan, ko‘p yillik tajribalarga ko‘ra, chigit ekishning maqbul muddatlari:
Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlarida 25 martdan 5 aprelgacha, Jizzax, Sirdaryo, Samarqand, Navoiy va Buxoro viloyatlarida 1... 15 aprel, Toshkent va Farg‘ona vodiysi viloyatlarida 5... 15 aprel hamda Xorazm viloyati va Qoraqalpog‘iston Respublikasida 10....25 aprelni tashkil etadi.
Boshoqli don ekinlari 15 oktyabrdan 1 noyabrgacha, kartoshka va sabzavot ekinlari 20 martdan 5 aprelgacha, mevali daraxt ko‘chatlari esa mart-aprel oylarida ekiladi.Ekinlar umg‘ini ekish usullari ulaming quyidagi xususiyatlariga, ya'ni, ekinlaming o‘sish balandligi va hosildorligiga, ulami parvarishlash xossalari - suvli va lalmi maydonlarga, pushtaga, egat ustiga, yoniga va tubiga hamda plenka ostiga




ekish, sug‘orish usullari bo‘yicha yoppasiga, qator oralab, tomchilab, er ostidan sug‘orish kabi xususiyatlarini hisobga olgan holda tanlanadi.
Urug‘ ekish va ko‘chat o‘tqazish texnologik jarayoni quyidagicha amalga oshiriladi: ekish agregati oldinga yurganda bunkerdagi urug‘ yoki ko‘chat bir tekis oqimda va belgilangan me'yorda o‘tkazgich orqali ekkichga etkaziladi (a - rasm). Ekkich tuproqda egat ochadi va uning tubiga urug‘ qadaydi. So‘ngra urug‘ turli xildagi moslamalar (kohngich, tirma, zanjir va boshqa) yordamida tuproq bilan kohniladi va shabbalanadi.
Ekish bilan birga mineral o‘g‘itlar berilsa, seyalkaga qo‘shimcha o‘g‘it solish moslamasi o‘rnatiladi.
Ekiladigan urug‘larning fizik-mexanik xossalariga qarab ekish seyalkalari turli ko‘rinishdagi ekish apparatlari, ekkichlar va ko‘mgich-shibba-lagichlar bilan jihozlanadi .Zamonaviy seyalkalarda asosan mexanik va pnevmatik usulda ishlaydigan ekish apparatlari o‘rnatilgan. Ekish apparatlari ishchi qismlarining eng ko‘p tarqalgan turlariga yulduzchali (chigit ekishda), g‘altakli (don ekishda), qoshiqli (kartoshka ekishda), diskli (sabzavotlar urug‘ini ekishda) ishchi qismlar kiradi. Qishloq xo‘jaligi ekinlarining urug‘larini ekishda quyidagi: tukli chigit ekishda STX-4, SCHX-4, SXU-4, SMX-4 va tuksiz chigitlami ekishda pnevmatik Keys -1200, don ekishda SZ-3,6, SZN-3,6 va DEM - 3,6, kartoshka ekishda SN-4B, sabzavotlar urig‘ini ekishda SO-4,2, SO-5,4 va SUPO-6 msumli seyalkalardan foydalaniladi.
Tukli chigitlami ekishda SCHX-4A, SXU-4, SMX-4 va tuksizlantirilgan chigitlami aniq miqdorda ekishda —Keys-1200 msumli seyalkalardan foydalaniladi.Don umgTari hozir respublikada ikki usulda ekilmoqda.
Birinchi usul - xorijiy SZ-3,6; SZN-3,6 va mahalliy DEM - 3,6 seyalkalari yordamida ochiq va pushta olingan maydonlarga ekish.
Ikkinchi usul -qayta jihozlangan KXU-4 paxta kultivatori yordamida paxtadan bo‘shagan g‘o‘za qator oralariga ekish.SZ-3,6 va SZN-3,6 seyalkalarining asosiy kamchiligi ulaming sug‘oriladigan erlarga don ekish uchun moslashmaganligidir. Don ekilgandan so‘ng sug‘orish egatlari ochilganda ekin maydonining 15% gacha qismida urugTar nobud boTadi.Seyalkalaming ekish apparatlariga umgTikdan ma'hnn miqdorda solib, er sharoitiga qarab har bir metrga belgi langan donagacha tushadigan qilib sozlash kerak. Buning uchun seyalkani ko‘tarib qo‘yiladi va uning gTldiraklari aylantirilib, ekish apparatlariga harakat beriladi va bir metrga tushayotgan chigit miqdori aniqlanadi. Agar sarf qilinadigan umg‘ miqdori b elgilangan me'yordan ortiq boTsa, ekish g‘altaklaridagi tirqishni toraytirish, kam boTsa kengaytirish zarur. Seyalkalami ishga tayyorlashda ulaming asosiy ishchi qismlarini: ekkichlar ekish chuqurligiga, ekish apparatlari ekish me'yoriga, iz ko‘rsatgichlar ish kengligiga va seyalkaning o‘zi erga nisbatan bo‘ylama va ko‘ndalang tekislikda paralleligiga rostlanishi kerak


Download 325.01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling