Xix asrning I yarmida kimyo fanining rivojlanishi
Download 1.45 Mb. Pdf ko'rish
|
Atom-olekulyar ta'limot.Stexiometrik qonunlar
- Bu sahifa navigatsiya:
- I. Nyuton
- Leonard Эyler
- M.V. Lomonosov
|
R E J A: 1. Atom-molekulyar ta`limot. 2. J. Dal'ton ishlari. 4. XIX asr I yarmida kimyo fanining rivojlanishi. XYIII asrda atom xaqidagi I. N'yuton ning yangi fikrlari bilan boyigan edi. Uning fikricha, kichik zarrachalar shunday tabiiy kuch bilan bog`langanki, ularning o`zaro ta`sirini shu kuch belgilaydi. I. N'yutonning fikricha:
deb aytadi. XYIII va XIX asr olimlariga N'yutonning g`oyalari katta ta`sir etdi. Burgave 1732 yilda yozgan "Kimyo elementlari" kitobida bundan to`la foydalangan. U kimyoviy xodisalar kichik zarrachalar orasidagi tortishish va qarama-qarshi kuchlar ta`sirida bo`ladi deb tushuntiradi.
1732 yili materiya tuzilishi xaqida Leonard Эyler (1707-1783 yy.) Peterburg Fanlar akademiyasida axborot berdi. Bu ma`ruzada dastlabki atom ta`limoti va kimyoviy elementlarni birlashtiruvchi fikr tug`iladi. Korpuskulyar ta`limot o`zining fizik moxiyati bilan shu davrning progressiv fikr yurituvchi olimlarini xech qoniqtirmadi.
(1711-1765 yy.) atom tuzilishi xaqida yangi ta`limot yaratib, fizik-kimyoviy xodisalarni tushuntirmoqchi bo`ldi. Uning fikricha, tabiat xodisalari zarrachalarning ichki xarakatlari oqibatida ro`y beradi. M. Lomonosov o`zining ta`limotini 1741-1750 yillar orasida olib borgan
tadqiqotlari asosida atom-korpuskulyar nuqtai-nazardan yaratdi va 1756 yili massalar saqlanish qonunini e`lon qildi. 1747-1752 yillarda olib borgan izlanishlari natijasida kimyoni chuqur o`rganish uchun fizika kerakligini asosladi. Dastlab bu soxaning nazariy bo`limini "fizikaviy kimyo " deb, amaliy tomonini "texnikaviy kimyo" deb ajratdi. Uning ishlari natijasida naturfalsafa bilan tabiatshunoslik orasidagi aniq chegara qo`yildi. M. Lomonosov, J. Bekon, R. Boyl', Guk, Lokk ishlarida
xam moddalar kichik zarrachalari xarakatidir deb tan olindi.
Ingliz fizik va kimyogari J. Dal'ton (1766-1844 yy.) atmosferadagi gaz aralashmasi va suv bug`i xolatini o`rganib, 1801-1802 yillarda Download 1.45 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|