Yorug’lik dispersiyasi va uning klassik nazariyasi

7 - Ma’ruza

Reja :

1. 
   Yorug’lik dispersiyasi va uning klassik nazariyasi
   
2. 
   Yorug’likning yutilishi va sochilishi
   
3. 
   Yorug’likning qutblanishi
   
4. 
   Malyus qonuni
   
5. 
   Yorug’likning ikki muhit chegarasidan qaytishi va sinishidagi qutblanishi
   
6. 
   Bryuster qonuni
   
7. 
   Qo’sh nur sinishi
   
8. 
   Qutblanish tekisligining burilishi
   

Tayanch iboralar : Dispersiya, monoxromatik, sinish qonuni, optik xususiyat, normal dispersiya, anomal dispersiya , uchburchakli prizma, spektr, yutilish spektri, Buger-Lambert qonuni, binafsha, ko’k, yashil, qizil, sariq. Yorug’lik qutblanishi, qutblantirgich (polyarizator), Malyus qonuni ,analizator, polyarizatorning tartibi, Bryuster burchagi, odatdagi nur, odatdan tashqari nur, yorug’likning dixroizmi, anizotrop muhit, solishtirma aylanish ko’rsatkichi

7.1 Yorug’lik dispersiyasi

Monoxromatik yorug’lik to’lqinlarining bir muhitdan ikkinchisiga o’tishida, sinish qonuniga asosan, yorug’lik nurlari yo’nalishi shunday o’zgaradiki, bunda tushish burchagi sinusini sinish burchak sinisusiga nisbati tushish burchagiga bog’liq bo’lmaydi.

Bu nisbat, ikkala muhitdagi to’lqinlarning fazaviy tezliklari nisbatiga tengdir

, (7.1.1)

n₂₁ – kattalik ikkita muhitning nisbiy sindirish ko’rsatkichi deb ataladi. Agarda birinchi muhit vakuum bo’lsa, undagi yorug’lik tezligi s ga teng bo’ladi, bu holda

, (7.1.2)

n – ikkinchi muhitning absolyut sindirish ko’rsatkichi bo’ladi.

Agarda vakuumdan iborat muhit sirtiga xar xil to’lqin uzunligidagi parallel nurlar dastasi tushsa, ikkinchi muhitda ular xar xil yo’nalishda tarqalib, yelpig’ich hosil qiladilar (7.1 - rasm). Bu hodisa xar xil uzunlikdagi yorug’lik to’lqinlarining moddiy muhitdagi tarqalish tezliklari xar xil bo’lishi bilan tushuntiriladi. Demak, bu to’lqinlar uchun muhitni sinish ko’rsatkichi – yorug’likning vakuumdagi to’lqin uzunligi funksiyasidir.

;

Bu moddaning optik xususiyatini yorug’likning to’lqin uzunligi yoki chastotasiga bog’liq bo’lishi