Zamonaviy fizik antiseptika usullari

ZAMONAVIY FIZIK ANTISEPTIKA USULLARI
Antiseptika -jaroxatga tushgan mikroblarga qarshi kurashish chora tadbirlar yigʻindisi, jarohatlarni va ularni tozalab davolashda ishlati-ladigan asboblarni kimyoviy moddalar bilan yuqumsizlantirish usuli. 1867-yilda ingliz olimi J. Lister fransuz bak-teriologi L. Paster tajribalariga asoslanib operatsion xona havosidagi, jarroh qoʻlidagi va jarohatga ishlati-ladigan narsalar (doka, jarrohlik as-boblari) dagi bakteriyalarni yoʻqotish bilan jarohatlarni koʻpgina asoratlardan saqlab qolish mumkin, degan xulosaga keldi. Buning uchun u 5% li karbol kis-lota eritmasiga hoʻllangan bir necha qavat bogʻlov ishlatdi. Antiseptik kimyoviy preparatlar yuza va chuqur qoʻllaniladi. Yuza A.da jarohat va boʻshliklar xlora-min, xloratsid, vodorod peroksid, kaliy permanganat va boshqa moddalar eritmasi bilan yuviladi yoki jarohat yuzasiga antisep-tik mazlar (mas, A. V. Vishnevskiy mazi) surtiladi. Chuqur A.da esa avj olayotgan jarohat atrofidagi teri ostiga anti-septik suyuqliklar (furatsilin, riva-nol va boshqa eritmalar), teri osti, muskul orasi yoki venaga antibiotiklar singari antiseptik moddalar yuboriladi. Ikkala holda ham mikroblar yo oʻldiriladi yoki ularning hayot faoliya-ti uchun noqulay sharoit tugʻdiriladi. Hozir mexaniq fi-zik, kimyoviy va biologik A. usullari mavjud. A. jarrohlik davo usulining ajralmas tarkibiy qismidir.
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi — Oʻzbekiston Respublikasida chiqarilgan 14 jildli universal milliy ensiklopediya. Ensiklopediya kirill yozuvida yozilgan. OʻzME Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi Davlat ilmiy nashriyoti tomonidan nashr etilgan. OʻzME dagi aksar maqolalar Sovet davrida chop etilgan 14 jildli Oʻzbek sovet ensiklopediyasidan olingan.
Ensiklopediyaning barcha 12 jildi 2000—2006-yillarda nashr qilingan. OʻzMEda Oʻzbekiston Respublikasi haqidagi materiallar bilan birgalikda umumbashariy maʼlumotlar ham berilgan. OʻzMEning 1-11-jildlarida umumiy hajmi 1600 nashriyot-hisob tabogʻini tashkil etgan qaryib 50 ming maqola berilgan. OʻzME har bir jildida 800-1200 atrofida rangli va oq-qora suratlar, xaritalar oʻrin olgan. Ensiklopediyani tayyorlashda besh mingga yaqin muallif va taqrizchilar qatnashgan. OʻzMEning 12-jildi maqolalari faqat Oʻzbekistonga tegishlidir.