[-]

O‘quv mezonlari

T/r

Sinov mashqlari

Natijalari va ball

Gardishlarni 1

daqiqagacha belda
O‘g‘il bolalar _{Q'iz bolalar}

"5" "4" "3" "2" "1" "5" "4" "3" "2" "1"

1. Baland turnikda tortilish 5 4 3 2 1 - - - - -


(... marta)
2. Arg‘amchida 1 daqiqa 60 50 40 35 30 70 60 50 45 40

3. ^{davomida sakrash (...} - - - -4. Polda o‘tirib, tizzalarni 8 6 4 3

oldinga bukmasdan

5. Gimnastik o‘rindiqqa - - - -

tayarub, qo‘llarni bukish

- 65 55 30 25 20
2 8 6 4 3 2
- 4 3 2 1 0

6. Chalqancha yotgan 15 13 8 5

holda gavdani 90°

7. Polga tayanib, qo‘llarni 10 8 6 4

3 13 10 7 4 2
2 - - - - -

bukish va yozish (...

Uyga beriladigan topshiriqlar:

1. Har kuni ertalabki gimnastika mashqlarini bajarish.

2. Arg‘amchida sakrashlar.

3. Chalqancha yotgan holda oyoqlarni yuqoriga ko‘tarish. 4. Tumikda ikki uch marta tortilish.

5. 3—5 daqiqa davomida yugurish.

Shuningdek, yuqori sinflarda ham maktab rahbariyati bilan kelishilgan holda va maktabning ish sharoiti hamda imkoniyatidan kelib chiqib, ushbu mashq’ulotni joriy qilishning shaklidan foydalaniladi.

Respublikamizning urf-odati va milliy an’analariga ko‘ra, yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda, o‘quvchilarning jinsiga qarab sinfni ikki guruhga bo‘lish masalasi hal etildi. Qiz bolalar bilan (8-9 sinflarda) darsni ayol o‘qituvchi olib borishi ma’qul deb topildi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1996 yil 17 yanvardagi 27-sonli “O‘zbekistonda futbolni rivojlantirish prinsiplari va uning tashkiliy asoslarini tubdan takomillashtirish to‘g‘risida”gi qarori, 26.01.1996 yildagi O‘zbekiston

Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi hay’at yig‘ilishining “O‘zbekiston Respublikasi

Xalq ta’limi tizimidagi o‘quv muassasalari o‘quvchilari o‘rtasida bundan buyon

futbolni rivojlantirish to‘g‘risida”gi qarori asosida birinchi marta maktab dasturiga

futbol bo‘limi kiritildi. Futbolga 1-4 sinfda 10-12 soatdan ajratildi (2-3 sinflarda futbol o‘yini elementlari bilan tanishtirish mo‘ljallanadi):

Amaldagi dasturning “Sport o‘yinlari” bo‘limiga o‘zgartirish kiritish zarurligini hisobga olgan holda 3-4 sinfdan boshlab basketbol, voleybol, qo‘l to‘piga vaqt ajratildi. Agar maktabda sport o‘yinlari darsini 3-sinfdan o‘tkazish imkoniyati mavjud bo‘lsa, unda bu soatni “Harakatli o‘yinlar” bo‘limidan ajratib olib berish ko‘zda tutiladi.

“Gimnastika” bo‘limini o‘rganish uchun 1-2 sinfda 16 soat, 3-4 sinflarga 14 soat, “Yengil atletika” bo‘limi uchun 1-sinfda 14 soat, 2-3 sinflarda 16 soat, 4-sinfda 18 soat ajratilgan.

Gimnastika bo‘yicha buyumlar va asbob-anlom bilan dars o‘tkazish imkoniyati bo‘lmagan taqdirda (brus, turnik, yakka cho‘p va h.k.) gimnastikaga yordamchi turdan foydalanishga ruxsat etiladi. Qizlar uchun bu ritmik gimnastika, raqs mashqlari, akrobatik mashqlar (bular chaqqonlik, jasurlik, tezkorlik sifatlarni rivojlantiradi) tavsiya etiladi.

Qo‘shimcha tarzda har qaysi sinf uchun quyidagi majburiy mashqlar beriladi:

- gardish (obruch) ni belda aylantirish (30 sekunddan, 1 minutgacha) sakragichda vaqt va miqdor hisobida – necha marta, gavdani tayanch holatida ushlab, qo‘llarni bukish, yozish.

O‘gil bolalar uchun maktabning salomatlik maydonida:

- Gimnastika devorlarida tepaga va pastga chiqib tushishlar; qo‘l ushlagich halqalarda osilib oldinga harakat qilish, qo‘llarda tayanch hosil qilib qo‘shpoyada harakatlanish, turnikda kuchni rivojlantiruvchi mashqlar, gimnastik buyumlar, anjom-uskunalardan hosil qilingan to‘siqlardan o‘tish. Masalan; qo‘shpoyada tayanch hosil qilish, osilib o‘tish mashqlari, xaridan sakrashlar, akrobatik mashqlar (yakka va juft mashqlar) gantellar, toshlar, trenajyorlar bilan bajariladigan mashqlar, atletik gimnastika yakka kurash elementlari va boshqalar.

“Harakatli o‘yinlar” bo‘limi uchun 1-sinfda 38 soat, 2-3 sinfda 36 soat, 4-sinfda

12 soat (bular chorakning birinchi va oxirgi darslarida o‘tkaziladi) ajratilgan.

Dasturdagi materiallarni to‘liq hajmda o‘tkazishga sharoiti bo‘lmagan

maktablar ma’muriyati bilan kelishilgan holda ayrim (yoki qisman) ushbu dasturga kiritilmagan turlari bo‘yicha o‘zgartirishlari mumkin. Masalan; dasturdagi gimnastika (anjom-uskunalar) bo‘limini o‘rganishga imkoniyat bo‘lmagan maktab, kurash sport zali, to‘shaklarning yo‘qligi, mutaxassislar va h.k. ushbu turlarni o‘zgartirib, sport o‘yinlari turlaridan futbol, aylanma usul mashg‘ulotlari, to‘siqlardan o‘tish estafetalari, trenajyorlarda shug‘ullanish mashqlari, mokkisimon va estafetali yugurishlar, himoyali yakka kurash usullari va boshqalar. O‘qituvchi buning uchun shunday turlardan foydalanishi zarurki, ya’ni sharoiti qulay bo‘lmagan vaqtlarda ham (ob-havoni o‘zgarishida, sinf xonalarida, maktab binosi ichidagi bo‘sh joylarda) mfshg‘ulotlar, harakatli o‘yinlarni tashkil etish va o‘tkazish imkoniyatiga ega bo‘lsin. Masalan; qizlar uchun – ritmik gimnastika, raqs mashqlari, atletik gimnastika, trenajyorlardagi mashqlar, o‘z-o‘zini himoya qilish mashqlari (tik turgan holda). Har bir sinfda qo‘shimcha tarzda majburiy mashqlar: chambarakni tanada aylantirish (30 soniyadan 1 daqiqagacha), sakragichda sakrashlar (1 daqiqa va son hisobida), qorin mushaklariga mo‘ljallangan press mashqlari; turli holatlarda polga qarab tayanib yotib, qo‘llarni bukib-yozishlar.

O‘gil bolalar uchun maktab maydonidagi nostandart uskunalardan foydalangan holda: gimnastika devorlarida tepaga va pastga tushib chiqib turli harakatlarni bajarishni; tepaga o‘rnatilgan (rukoxod) narvonlarda harakat qilib jsilib o‘tishlarni; turnik va bruslarda mashqlarni bajarish, gimnastik to‘siqlardan o‘tishni; (devorcha, yakka cho‘p, qo‘l ushlagichlar, balonlardan sakrab o‘tishlar va h.k.); yakka kurash elementlari, o‘z-o‘zini himoyalash mashqlari; trenajyorlarda mashqlar; atletik gimnastika, gantelli gimnastika, toshlar bilan, sherik bilan bajariladigan mashqlar va h.k.

Jismoniy tarbiya darslarini o‘tkazishdan maqsad - bolalarning salomatligini saqlash, ularning jismonan yetuk bo‘lib yetishishlari uchun shart-sharoitlar yaratish va mashg‘ulotlarda xavfsizlik qoidalariga rioya qilish ko‘nikmalarini

shakllantirishdan iborat. Qanday holatda bo‘lmasin, barcha imkoniyatlardan

foydalanib, jismoniy tarbiya darslarini muntazam tashkil etish, ularda

o‘quvchilarning faol qatnashishini ta’minlash, organizmiga foydali yuklamalar

berish juda muhim.

Shunday qilib, 1-sinfdan 4-sinfgacha maktab dasturidagi bo‘limlar bo‘yicha o‘quv yiliga tavsiya qilinadigan o‘quv soatlari setkasi quyidagicha bo‘ladi:

T/r