=> bo`linadi; 5678


Download 0.72 Mb.
bet3/3
Sana25.03.2023
Hajmi0.72 Mb.
#1294475
1   2   3
Bog'liq
2.BO`LINISH BELGILARI

28 ga bo`linish belgisi


4 ga ham, 7 ga ham bo`linadigan sonlar 28 ga bo`linadi.
Masalan, 1) 3780, a) 80:4=20 => 4 ga bo`linadi,
b) 37–82=21, 21:7=3 => 7 ga bo`lindi.
Demak, 3780 soni 28 ga bo`linadi.

2) 6548, a) 48:4=12 => 4 ga bo`linadi,


b) 654–82=638, 63–82=47, 47:7 => 7 ga bo`linmaydi.
Demak, 6548 soni 28 ga bo`linmaydi.


Topshiriq: 28 ga bo`linadigan ikkita to`rt xonali son yozing va bo`linish belgisi orqali
bo`linishini ko`rsating.


29 ga bo`linish belgisi


Sondagi o`nlar soni bilan birlar xonasidagi son uchlanganining yig`indisi 29 ga bo`linsa, bu son 29 ga bo`linadi.
Masalan, 1) 2581, 258+13=261, 26+13=29, 29:29=1 => bo`linadi.
2) 8769, 876+9∙3=903, 90+3∙3=99, 99:29 => bo`linmaydi.
Topshiriq: 29 ga bo`linadigan ikkita to`rt xonali son yozing va bo`linish belgisi
orqali bo`linishini ko`rsating.


30 ga bo`linish belgisi


3 ga ham, 10 ga ham bo`linadigan sonlar 30 ga bo`linadi.
Masalan, 1) 3450, a) 3+4+5+0=12, 12:3=4 => 3 ga bo`linadi, b) oxirgi raqami 0 => 10 ga bo`linadi.
Demak, 3450 soni 30 ga bo`linadi.

2) 5570, 5+5+7+0=17, 17:3 => 3 ga bo`linmaydi.


Demak, 5570 soni 30 ga bo`linmaydi.


Topshiriq: 30 ga bo`linadigan ikkita to`rt xonali son yozing va bo`linish belgisi orqali bo`linishini ko`rsating.
BO`LINISH BELGILARI,
mavzusidagi testlar
1-misol. Quyidagi sonlardan qaysi biri 36 ga qoldiqsiz bo`linmaydi?
A) 2016 B) 3924 C) 1782 D) 8244 E) 2484


Yechish: Avval 36 ga bo`linish belgisini hosil qilib olamiz.



36

2

36=2∙2∙3∙3=22∙32=4∙9. Demak, 4 ga ham, 9 ga ham bo`linadigan sonlar 36 ga

18

2

bo`linadi. 4 ga bo`linish belgisi bo`yicha barcha javob variantlarini tekshirib

9

3

chiqamiz. Ko`rinib turibdiki, 1782 soni 4 ga bo`linmaydi, bundan uning 36 ga

3

3

ham bo`linmasligi kelib chiqadi. Javob: 1782. (C)

1









Topshiriq: Quyidagi sonlardan qaysi biri 45 ga qoldiqsiz bo`linadi?
A) 4285 B) 3561 C) 80123 D) 3620 E) 14380 Javob: 3620. (D)
2-misol. Berilgan sonlardan qaysilari 15 ga qoldiqsiz bo`linadi?
x=220350, y=3,21106, z=1024145. A) faqat x B) faqat z C) y va z D) x va y E) x va z
Yechish: x=220350, 1) 2+2+0+3+5+0=12, 12:3=4 => 3 ga bo`linadi,
2) oxirgi raqami 0 => 5 ga bo`linadi. Demak, x soni 15 ga bo`linadi.
y=3,21106=3,211000000=3210000, 1) 3+2+1=6, 6:3=2 => 3 ga bo`linadi,
2) 0 bilan tugaydi => 5 ga bo`linadi. Demak, y soni15 ga bo`linadi. Javob: x va y. (D)
Topshiriq: x=30112, y=3,3105 va z=102588 sonlaridan qaysilari 12 ga
qoldiqsiz bo`linadi?
A) faqat y B) faqat z C) x va z D) faqat z E) y va z Javob: y va z. (E)
3-misol. (3p–3) son 1, 2, 3, 6, 9 va 18 sonlariga qoldiqsiz bo`linadi. p ning eng
kichik natural qiymatini toping. A) 14 B) 21 C) 7 D) 5 E) 24


Yechish: Dastlab, berilgan sonlarning barchasiga bo`linadigan eng kichik natural sonni aniqlaymiz. Bu son 18 ga teng. Endi esa p ni topamiz:
3p–3=18 => 3p=18+3, 3p=21 => p=7. Javob: p=7. (C)


Topshiriq: (3r3) son 1, 2, 3, 6, 9, 18 va 21 sonlariga qoldiqsiz
bo`linadi. r ning eng kichik natural qiymatini toping.
A) 41 B) 42 C) 7 D) 43 Javob: 43. (D)

1996-2007 Matematika 1-bob.2-mavzu M.H.Sharopov.



Download 0.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling