№ hujjat ҳ O`z. Varaq Sana imzo varaq 5321400 ngkst

Bajardi
: 
Ochilova D.U. 
C
2
–C
4
lar uchun amalga oshiriladi. Masalan etilendan butadien va 
vodorodni oladigan. 
Gidrolizlash sharoiti (harorat 700 
gacha va past bosim) alkenlarni 
degidrogenlash reaksiyasining sodir bo'lshiga ham ko'maklashadi. 
Natijasida pirolizlash mahsulotlarida diolefinlar to'planadilar. Bu 
uglevodorodlar harorat 700 
atrofida bo'lganda polimerlanish(1) va alkenlar 
bilan kondensatsiyalash (2) yo'li bilan zichlashib halqali uglevodorodlarini 
hosil qilishi juda moyil. 
Kondensatsiyalanishda 
hosil 
bo'ladigan 
sikloolifinlar 
aromatik 
uglevodorodlargacha oson degidrogenlanadi. Bu sintez dien sintezi deyiladi, u 
prilolizlashda aromatik uglevodorodlarni hosil qilish asosiy yo'llaridan biri 
bo'lib hisoblanadi. 
Naftenlarning o'zgarishlari. Naften uglevodorodlari uchun yuqori 
haroratda quyidagi turdagi o'zgarishlar xosdir. 
1) 
dealkillash yoki parafin yon zanjirlarini qisqartirish, 
2) 
sikloolefinlar va aromtik uglevodorodlarni hosil qilish bilan 
halqani
degidrogenlash, 
3) 
dealkillashdan keyin polihalqali naftenlarni qisman yoki to'liq 
detsikllash, 
4) 
olefin yoki parafin hosil qilish bilan monohalqali naftenlarning 
parchalanishi. 
Dealkillash-alkanlarni parchalashga o'xshash bo'lgan reaksiya. Yon 
parafinli zanjirlarning termik barqarorligi halqa barqarorligidan ancha past. 
Vinilsiklogeksan 

---

№ hujjat 
ҳ 
O`z. 
Varaq 
Sana 
imzo
varaq 
5321400 – NGKST
Fozilov S.F.
Rahbar:
Bajardi
: 
Ochilova D.U. 
Shuning uchun zanjirlarning parchalanishi alkilpaftalin birlamchi parchalanadi. 
Harorat 500 
atrofida bo'lganda parchalanish asosan zanjirning o'rtasida sodir 
bo'ladi. Isitish davomiyligi oshgan sari yon zanjirlar qisqaraveradi. Metil va etil 
guruhlari eng qiyin ajraladi. To'liq dealkillash faqatgina yuqoriroq haroratda 
sodir bo'lishi mumkin. Bosimning oshirilishi dealkillash to'sqinlik qiladi.
Qisqartirilgan yon zanjir, ajratilgan bo'lak kabi to'yingan yoki 
to'yinmagan bo'lishi mumkin. To'liq dealkillash halqali radikal parchalanish 
mahsulotlarida doim mavjud bo'lgan vodorod bilan to'yinadi. 
Digedrogenlash ancha yuqori haroratli reaksiya bo'lib kreking va 
pirolizlash mahsulotlarida sikloolefin va aromatik uglevodorodlarning 
to'planishiga olib keladi. Reaksiya past bosim qulay sharoit yaratib beradi. 
Reaksiyadagi bihalqali naftenlar tetralin va naften uglevodorodlarga asos 
bo'la oladi. Gidrolizlashda olti a'zoli naftenlarni degidrogenlash dien sintezi 
bilan bir qatorda xom ashyoni chuqur aromatlashning eng to'g'ri yo'li bo'lib 
hisoblanadi.Polihalqali naftenlarning detsiklizatsiyasi molekulalarning izchil 
oddiylashuviga olib keladi va dealkillash bilan sodir bo'ladi. Sxema tarzida bu 
o'zgarishlarni quyidagi holda ifoda etish mumkin. Reaksiya tenglamasi 
Bir 
vaqtning 
o'zida 
(ayniqsa,yuqori 
haroratda) 
dngidrogenlash 
reaksiyalari boradi. Siklopentan, siklogeksan va ularning yaqin gomologlari 
550-600 
haroratda ikkita to'yinmagan bo'lakga parchalanadi 
Sarf 
Dealkillas

---

№ hujjat 
ҳ 
O`z. 
Varaq 
Sana 
imzo
varaq 
5321400 – NGKST
Fozilov S.F.
Rahbar: