6. –ιy/ -iy qosιmtasι atlιq so`zlerge jalg`anιp, zatqa ta`n o`z-ara baylanιs ma`nilerin bildiredi. Mιsalι: -ma`deniy, siyasat-siyasiy, a`skeriy, na`letiy (qιyalιy,juwabιy, ilimiy t.b.)
7. –lιq, -lik qosιmtasι atlιqqa jalg`anιp ha`r qιylι waqιyalarg`a baylanιslι sιpattι bildiretug`ιn kelbktlikler jasaydι. mιsalι: awιllιq, ha`ptelik, shiylik, jaslιq
8. –shan`, -shen` qosιmtalarι atlιq so`zlerge jalg`anιp zattιn` ayrιqsha bir belgige iye ekenligin bildiretug`ιn kelbetlik jasaladι. mιs: boyshan`, so`zshen`, ko`ylekshen`
9. –dar qosιmtasι atlιq so`zge jalg`anιp, zattιn` bir na`rsege qatnasιn bildiretug`ιn kelbetlik jasaladι.
Mιsalι: jaradar, ha`meldar, xabardar
An`latιw: -xor qosιmtasι atlιq so`zlerge jalg`anιp bir na`rsege beyimlilikti bildiretug`ιn kelbetlik so`zler jasaydι: jemxor, jalaxor, qanxor. –biy, -na, -na`- qosιmtalarι atlιq so`zlerdin` aldιna qaraqalpaq tiline basqa o`zlesken so`zlerge qosιlιp bir na`rsenin` joq ekenligin bildiredi. Mιs: naqolay, biynιshan, nainsap, biyma`lel, na`ma`rt, biygu`na, biymezgil, na`gu`man.
&Feyilden kelbetlik jasawshι qosιmtalar
.1.-malι,-meli,-palι,peli,balι,-beli qosιmtalarι feyil tu`birlerine jalg`anιp,do`rendi kelbetlikler jasalιdι.
Mιsalι aynιmalι, keshirmeli, awmalι, to`kpeli, serppeli.
2.ιndι,-indi,-ndι,-ndi qosιmtalarι feyil tu`birlerine qosιlιp,is-ha`rekettin` na`tiyjesin,sιnιn-sιpatιn bildiretug`ιn do`rendi kelbetlikler jasaladι.Mιsalι taslandι,alιndι, orιndι.
3- g`ιsh,-gish,qιsh-kish qosιmtalarι feyil tu`berlerine qosιlιp,is-ha`rekettin` artιqmashlιg`ιn bildiretug`ιn do`rendi kelbetlikler jasaladι.Mιsalι tergish,aytqιsh ,bilgish,juwιrg`ιsh,atqιsh,so`ylegish, barg`ιsh,.
Do'stlaringiz bilan baham: |
