& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

Tildin` payda bolιwι ha`m rawajlanιwι
Til de tariyxιy rawajlanιwshι qubιlιs. Ol adamzat ja`miyetinin` payda bolιwι menen payda boladι,sol ja`miyet penen birge o`mir su`redi ha`m rawajlanadι.
Tildin` payda bolιwι sananιn` payda bolιwι menen,rawajlanιwι menen tikkeley baylanιslι.Til adamlardιn` bir-biri menen qatnas jasaw mu`ta`jligi na`tiyjesinde payda bolg`an.Haqιyqatιnda da,sananιn` payda bolιwι menen birge,adamnιn` miynet etiw uqιplιlιg`ι da payda boladι.Adamlardιn` haywanlardan bo`linip shιg`ιwιnιn` da`regi de sananιn` sapalι miynet etiwinin` na`tiyjesi bolιp tabιladι.Sananιn` payda bolιwι, rawajlanιwι na`tiyjesinde adamlar ja`mlesip ju`riwdin`,miynet etiwdin` paydalι ekenin bile baslag`an.Olardιn` ja`mlesiwshiligi,ja`ma`a`t bolιp jasawι,o`z-ara tu`siniwi ushιn bir na`rsege za`ru`r ekenligin tuwdιradι ha`m usιnday za`ru`rliktin` na`tiyjesinde
til payda boladι.
Ja`miyettin` rawajlanιw basqιshιnda ruw,qa`wim,xalιq ha`m milletler tilleri payda boldι.Birneshe ruwlardιn` birigip bir qa`wimge aynalιwι na`tiyjesinde ruw tilleri qa`wim tillerine aynalg`an.Al,qa`wimlerden xalιq payda bolg`an.Qa`wimlerdin` belgili bir xalιq bolιp birlesiwi na`tiyjesinde ulιwma xalιqlιq til o`sip jetilisken.Xalιqlardan milletler payda bolg`an.
Milletlerdin` payda bolιwι,qa`liplesiwi menen birge milleti tilleri payda boladι.Millet tileri ha`r bir millettin`bo`liwinin` sha`rtli belgisi bolιp esaplanadι.
Milletlerdin` ja`miyetlik turmιsιndag`ι o`zgerisler millet tillerinin` rawajlanιwιna mu`mkinshilik berdi.Millet tilleri tarιyxιy rawajlanιwshι qubιlιs retinde u`lken o`zgerislerge iye boldι.Jan`a ja`miyetlik turmιstag`ιo`zgerisler tildin` leksikalιq quramιnιn` bayιwιna ken` mu`mkinshilikler tuwdιrdι.Tildin` leksikasι burιn bolmag`an elektr,samolyot,aeroport,kosmodrom,traktor,kombayn,ekskovator,fermer,televizor,radio,kolledj,akademiyalιq litsey,bakalavr,magistr,tema,tekst,stil,test t.b. sιyaqlι jan`a so`zler menen tolιqtι.Sonday-aq tilimizde burιnnan qollanιlιp ju`rgen geypara so`zlerdin` qollanιlιw o`risi ju`da` tar bolsa,al ha`zir oldardιn` ma`nisi ha`m qollanιlιwι burιng`ι g`a qarag`anda a`dewir ken`eydi,jan`a so`z dizbeklerin payda etti.Mιsalι:Qu`diretli Watan,Qu`diretli texnika,awιl xojalιg`ι,xalιq xojalιg`ι,suw xojalιg`ι,tog`ay xojalιg`ι,xojalιq esabι,bay xojalιq,diyxan adam,qa`ha`rman diyxan,ha`kim,ha`kimyat t.b.
Tildin` rawajlanιwι menen qatar onιn` fonetika ha`m grammatikalιq qurιlιsιnda da o`zgerisler,rawajlanιwlar boldι.Rus tili leksikasιnan so`zlerdin` ko`plep o`zlesiwi tu`pkilikli qaraqalpaq so`zlerinde burιn qollanιlmaytug`ιn v,f, sesleri ha`m ha`ripleri qaraqalpaq a`debiy tilinin` fonetikplιq sistemasι ha`m orfografiyasιnan orιn aldι.Mιs:Vagon,firma,favrika,fermer t.b.
Sonday-aq tildin` so`z jasaw,morfologiya ha`m sintaksis tarawlarιnda da o`zgerisler, rawajlanιwlar orιn aldι.