Almasιq
Atlιq,kelbetlik,sanlιqlardιn` ornιna almasιp qollanιlatug`ιn so`zlerge almasιq delinedi
Mιs: Asan zavodta jumιsshι bolιp isleydi. Ol o`zine tapsιrιlg`an jumιslardι artιg`ι menen orιnlaydι.
Bul ga`plerde dιqqat etilgen so`zler birinin` ornιna biri qollanιlg`an. Asan so`zi ekinshi ret qaytalanbawι ushιn onιn` ornιn Ol almasιg`ι qollanιp kelgen.
Almasιqlar ko`binese atlιqtιn` ornιna qollanιlatug`ιn bolg`anlιqtan, ko`plik,seplik, tartιm qosιmtalarι menen o`zgeredi.
Ga`pte ko`binese baslawιsh,tolιqlawιsh ha`m anιqlawιsh xιzmetlerin atkaradι.
Almasiq ma’nisine qaray 8 ge bo’linedi.
1. Betlik almasiqlari: men, sen, ol, biz, siz, olar. 2. Siltew almasiqlari : bul, mine, ol, mina, ana, usi, sol, anaw, minaw.
3. Soraw – qatnas almasiqlari : kim ? ne? Qanday? Qaysi? h'.t.b. 4. O’zlik almasig’i : o’z.
5. Ja’mlew almasiqlari: barliq, gu’ llan, pu’tkil, ha’mme, ja’mi, ba’rshe h’.t.b.
6. Belgilew almasiqlari: ha’r bir, ha’r, ha’r kim, ha’r narse. 7. Belgisizlik almasiqlari: birew, a’lle kim, a’lle ne, gey bir. 8. Bolimsizliq almasiqlari: hesh, hesh bir, hesh kim, hesh narse.
1. Betlik almasιg`ι
Men,sen,ol,biz,siz,so`zleribetlik almasιg`ιn bildiredi .betlik almasιg`ι u`sh bette, birlik, ko`plik sanlarda qolanladι .
1-bet men, biz (bizler) so`ylewshi adamdι bildiredi
Mιs: Men kinog`a bardιm. Bizler awιlda jasaymιz kimler? Kim?
2-bet sen, siz (sizler) tιn`lawshι adamdι bildiredi.
Mιsalι: sen oqι kitaptι. Sizler tιn`lan`. kimler? Kim?
3-bet: ol (olar) so`ylewshi menen tιn`lawshιdan basqa adamlar ha`m basqa zatlardι bildiredi.
Do'stlaringiz bilan baham: |