“ tt va kt “ fakulteti iii-bosqich akt 11-20 guruh talabasining

Rasm 7.2. Jarayon xolatining yanada to`liq diagrammasi 
Tizimda paydo bo`layotgan xar qanday yangi jarayon tayyorlik xolatiga tushadi. 
Operatsion tizim rejalashtirishning biror bir algoritmidan foydalanib, tayyor 
jarayonlardan birini tanlab, uni bajarilish xolatiga o`tkazadi. 
Кириш 
Жараён кутилганида 
Кутлиганида 
Жараён тайёрлиги 
Жараён 
бажарилмоқда 
Жараён бажарилди 
Бажарилиш учун тайёр 
Узилиш 

---

Bajarilish xolatida jarayon dasturiy kodini bevosita bajarilishi ro`y beradi. 
Jarayonning bu xolatidan uchta sabab bo`yicha chiqish mumkin: 
- OT bu jarayonning faoliyatini to`xtatadi; 
- U o`z faoliyatini ma’lum xodisa ro`y bermaguncha davom ettira olmaydi va 
OT uni “kutish” xolatiga o`tkazadi; 
- Xisoblash tizimida uzilish ro`y berishi bilan (masalan, bajarilishga ajratilgan 
vaqt tugashi bilan taymerdan uzilish) uni tayyorlik xolatiga o`tkaziladi. 
Kutish vaqtlari tayyorgarlik xolatiga jarayon, kutilayatgan xodisa ro`y berishi 
bilan o`tadi va u yana bajarilish uchun tanlanishi mumkin. Keyinchalik rejalashtirish 
algoritmi xaqida so`z borsa, bizning modelda yana bir operatsiya qo`yiladi: bu 
jarayon prioritetini o`zgarishidir. 
Jarayonni yaratish va tugallash operatsiyalari bir marttalik operatsiyalardir, 
chunki ortiq qo`llanilmaydi ba’zi tizimli jarayonlar, xisoblash tizimi ishi vaqtida 
xech qachon tugallanmaydi. 
Jarayon xolatini o`zgarishi bilan bog`liq bo`lgan, ho u ishga tushirish yoki 
blokirovka bo`lsin, qoida bo`yicha Ko`p martalik xisoblanadi. 
Jarayonlarni rejalashtirish. 
Xar gal, chegaralangan resurslar va ularning bir nechta iste’molchilari bilan ish 
ko`rilganda, masalan, misol uchun mexnat jamoasida maosh fondini taqsimlash 
deylik, biz mavjud resurslarni istehmolchilar o`rtasida taqsimlash bilan 
shug`ullanishimizga to`g`ri keladi, yoki boshqacha aytganda resurslardan 
foydalanishni rejalashtirishimizga to`g`ri keladi. Bunday rejalashtirish aniq 
qo`yilgan maqsadlarga (ya’ni, masalan, resurslarni taqsimlash xisobicha biz nimaga 
ega bo`lmoqchimiz) va bu maqsadlarga mos va istehmolchi parametrlariga 
tayanadigan algoritmlarga ega bo`lishi kerak.