£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а

«Al-Jomi’» («Jamlovchi»), «Al-ilal fi-l-hadiys» («Hadislardagi 

og’ishmalar»), «Risola fi-l-xilof va-l-jadal» («Hadislardagi ixtilof va baxslar haqida 

risola»), «At-tarix» («Tarix») kabilarni nisbat berish mumkin. 

Biz tilga olayotgan tarixiy davrning yana bir muhim jihati shundaki, bunda islom 

dini va uning asosiy tamoyillarini har tomonlama chuqur tadqiq etish hamda 

rivojlantirishga o’z hissasini qo’shgan, tasavvuf va tariqat ilmida benazir bo’lgan 

vatandosh allomalarimiz faoliyatiga ham bir nazar tashlab o’tmog’imiz joiz bo’ladi. 

Avvalo, tasavvuf – bu odamlarni halollikka, poklikka undovchi barcha musulmonlarning 

o’z halol mehnati bilan kun ko’rishini, boshqalar kuchidan foydalanmaslikni, ijtimoiy 

adolat qoidalariga rioya etishni targ’ib etuvchi ta’limotdir. Ulug’ ajdodlarimiz – Xoja 

Ahmad Yassaviy, Abduholiq G’ijdivoniy, Najmiddin Kubro, Bahouddin Naqshband, 

Xoja Ahror Valiylar ana shu ruhdagi g’oyalarni ilgari surgan edilar. Zero, «Yassaviya», 

«Kubraviya», «Naqshbandiya» tariqatlarida insonlar Alloh yo’lida, haq yo’lida tinimsiz 

toat-ibodat, tavba-tazarru qilish barobarida ularning peshona terisini to’kib, halolu pok 

mehnat qilish, doimiy sa’y-harakatlarda bo’lishlari kerakligi urg’ulanadi. Jumladan, 

«Yassaviya» ta’limotida poklik, halollik, to’g’rilik, mehr-shafqat, o’z qo’l kuchi, halol 

mehnati bilan hayot kechirish, Alloh visoliga etishish yo’lida insonni botinan va zohiran 

har tomonlama takomillashtirish kabi ilg’or umuminsoniy qadriyatlarning ifodalanganini 

ko’ramiz. Bu hol boshqa islomiy ta’limotlar uchun ham birdek xosdir. 

 

---

 

117