0 ‘zbekist0n respublikasi oliy va à b t 0 ‘rta maxsus ta’lim vazirligi
Download 5.63 Mb. Pdf ko'rish
|
|
r H a y d a lg a n b e d a p o y a B e d a p o v a
a v d a la y o t-
n k c y in g i to 'r tin c h i y il B e d a p o y a
a y d a lg a n - da n k c y in g i ikkinc hi y T u p ro q 1 T i pik
o ‘z
roq S h u n i-
o ‘zi O 't lo q tu p roq T i pi k
o ‘z
ro q 1 ,, M = « 1 0 0 2 0 110 2 0 K o n tu r №
- 1 0 1 - 1 2
- 1 1 1 - 1 0 B ri g a d a № 1 — r-i rn 5— 1 s paxta hosili olish uchu n azot sarfi, kg; 40—g'o'zan in g azotli o 'g 'itd a n foydalanish koefïitsienti, %; 100—konstanta. Paxtaning hosildorligi gektariga 30 s bo'lganda, azotning biologik m e ’yori birgektarga 250 kg ni |A = (30— 10)12,5=250] tashkil qiladi. A zotning biologik m e’vori aniqlangach, 112- va 113-jadvallarda k e ltirilg a n tuzatish k o e ffitsien tla ri yordam ida, tu p ro q tip lari va agrotexnik fonlar bo'yicha differensiyalashtiriladi. 112-jadval S u g ‘oriladigan yerlarda tu proq tiplari bo‘yicha azot m e’yorini differensiyallash uchun tuzatish koeffitsientlari Yarim sahro zona tuproqlari S ahro zona tuproqlari Tîpik bo ‘z tuproq poyasi Koef-
fitsient O ch tusli b o ‘z tuproq poyasi Koef-
fitsient Janubiy, o 'r ta , shimoliy zonachalar Koef- fitsient
Tîpik b o ' z l u p ro q la r va o ' t lo q i b o ' z tup roq la r 1,0
O c h tusli b o ' z tu p roq la r va o ' t l o q i — b o ' z tu p roq la r 1,1
Taqirli, o ' t lo q i- taqirli, sho'ri yu vilgan va ku ch siz sh o'rlanga n yerlar 1,2
O 't lo q i tup roq la r 0,8
O 't l o q i t u p ro q la r 0,9
Sho'ri yuvilgan o 'tlo q i va ku ch si z sho'rlang an yerlar 1,0
T o‘q tusli o 'tlo q i t uproqlar 0,7
O 't l o q i , o 'r t a c h a va k u c h s iz s h o 'r la n g a n , y u v ila d ig a n tu p roq la r 1,1
O'tloqi, o'rtacha va ku ch siz s h o'rlang an, m u n ta za m yu viladigan yerlar 1,2
K a m q u vv atli, r iv ojlan m a- g a n , e r o z iy a g a uc hragan t uproqlar 1,2
K am q a v v a tli, yaxshi riv ojlan- m a g a n , e r o z iy a g a u c h r a g a n t u p ro q la r 1,3
Yupqa q a tla m li, e ro z iy a g a uchragan, s h ag'altos h qatlamli tuproqlar 1,4
A grotexnik fo n lar b o ‘yicha azot m e’yorini k o rrektirovka qilish Agrofon H osiidorlik, s /g a Azot
m e’yori, kg/ga
T u zatish koeffitsienti Azotning differensial- langan me’yori,
kg/ga M a k k a j o ‘xoridan ke yin 3 0 2 5 0 1,2 300 B e d a p o y a h ayd a lg a n d a n keyingi: -b ir in ch i yili 3 0 2 5 0 0 , 6 150 - ik k in c lii yili 3 0 2 5 0 0,8 200 - u c h i n c h i va undan 3 0 2 5 0 1,0 250 k eyingi yillar Eskidan sug‘orilib, g‘o‘za ekilib kclinayotgan ycrlarda, tuproqdagi o ‘zlashtiriladigan azot miqdori turlicha bo‘lishi m um kin. Shunga ko‘ra, bunday yerlarda ishlatiladigan azotli o ‘g ‘itlarn ing m e’yorlari 114- jadvalda keltirilgan tuzatish koeffitsientlari asosida harn korrektirovka qilinishi kerak. / 14-jadval. Azot m e’yorini tuproqdagi o ‘zlashtiriluvchi a z o t miqdori bo‘yicha differensiyallash Tuproqlarning t a ’minlanganlik darajasi
M in e ra l holdagi azotning miqdori, m g/kg P a x ta d a n 3 0 —35 s /g a hosil olish u ch u n azot m e’yor kg/ga Juda past < 2 0 2 5 0 Past 2 0 - 3 0 2 2 5 O'rtacha 3 0 - 5 0 2 0 0 Yuqori 5 0 - 6 0 150 Juda yuqori > 6 0 100 Azotli o ‘g‘itlarning differensiyalangan m e ’yorlari aniqlangandan keyin, g‘o ‘zaga azotni m uddatlar bo‘yicha solishni taqsim lashga o'tiladi (1 1 1-jadvalning 8— 12 ustunlari). Azot o ‘g‘itlar, odatda, b o ‘lib -bo ‘lib solinadi: ekishgacha, ekish bilan birga va o ‘sishish davrida. Ekishdan oldin solingan azotning samaradorligi o'zgarib turadi va zonaning iqlim , tuproq va agrotexnik sharoitlariga bog'liq b o ia d i. M asalan, tipik b o'z tuproqli yerlarda, azot erta bahorgi boronalash paytida tuproqqa solinadi. Bunda azotli o ‘g‘itlar erta bahorgi yog'ingarchilik oqibatida, 30- 50 sm c h u q u rlik k a singadi va yosh o 'sim liklar und an m aksim al fbydaJanadi. S h o 'ri kuzgi shudgordan keyin yuviladigan yerlarda azot ekishdan oldin chizel bilan solinadi. Yerni haydashdan oldin sho‘ryuvish ishlari o'tkaziladigan joylarda o 'g 'it bahorgi yer haydov paytida solinadi. Chigitni undirib olish uchun q o ‘shim cha sug'oriladigan yerlarda, azot chigit ekish bilan bir vaqtda solinadi. Agar b a ’zi sabablarga ko‘ra, ekishga qadar azotli o ‘g‘itlar solin- inagan bo'lsa, bu tadbir ekish vaqtida bajariladi. Bunda azot m e ’yori gektariga 20—25 kg dan oshmasligi kerak. 0 ‘suv davridagi oziqlantirish m iqdori, azotning yillik m e’yori va tuproq sharoitiga bog'liq. Odatda, 2—3 m arta oziqlantirish quyidagi m uddatlarda o ‘tkaziladi: 2—3 ta chinbarg hosil bo'lganda, shonalash va gullab, k o ‘sak hosil qila boshlagan davrda. A zotning yillik m e’yoriga qarab, birinchi ertagi oziqlantirishda, gektariga 50—75 kg, ikkinchi va uchinchi oziqlantirishda esa gektariga 50—100 kg atrofida azot solinadi. G ‘o ‘zani oziqlantirishni o ‘z m uddatlarida tugallash katta aha- m¡valga ega. Oziqlantirishni tugallashning maksimal muddatlari, paxta ekiladigan shimoliy zon alarda 10— 15 iyul, o ‘rta zonalarda 15—20 iyul va janubiy zonalarda esa 20—25 iyul hisoblanadi. F O S F O R L I 0 ‘G ‘IT L A R D A N F O Y D A L A N IS H R F J A S I Fosforli o ‘g‘itlarning samaradorligi tuproqda harakatchan fosfor- ning mavjudligiga bog‘liq. Shuning uchun fosforli o ‘g‘itlar m e’yori agrokim yoviy xaritanom alar asosida 115-jadvalda keltirilgan shakl bo ‘yicha aniqlanadi. Jadvalning 1 —4 ustunlaridagi m a’lum otlaryerdan foydalanish rejasi va agrokim yoviy xaritanom alar asosida, 5 ustundagilari esa ekinlarni joylashtirish rejasi asosida to ‘ldiriladi. ____yil hosili u c h u n ______ v ilo y a ti___________t u m a n i ________ xo'jaligi Bri
gada № Kontur № May-
don, ga H arakat chan P20 5, mg/kg
Hosil dorlik,
s/ga (gV za)
Fosfor me’yori, kg/ga
Fosforni solish muddati, kg/ga
Bio logik
Diff.si- yalan-
gan Yemi
haydash vaqti
Ekish bilan
birga Gullash
davrida 1 . 1.2,7,8 60 3 1 - 4 5 35,0 52,5
160 160
— — 1 . 3,4,5,6 60 4 6 - 6 0 40,0 60,0
120 120
— — 2. 1 - 9 90 1 6 - 3 0 45,0 67,5
270 225
45 — 2. 1 0 -1 4 50 >60 30,0 45 .0
45 45 — — 3. 1 - 1 2
120 1 6 - 3 0 30,0 45 ,0
180 95 45 40 Fosforli o ‘g‘it m e ’yori, paxta hosildorligi to ‘g ‘risidagi m a’lu m o tla r asosida aniqlanadi. Bunda 1 s paxta u ch u n fosfor sarfi 1,5 kg deb qabul qilingan. Shu asosda, fosforli o ‘g‘itning biologik m e ’yori aniqlanadi. M asa- lan, paxtaning hosildorligi gektariga 30 s bo'lgand a, fosfoming biologik m e’yori gektariga 45 kg bo iadi. Fosfoming biologik m e’yori aniqlangach, u tuproqdagi harakatchan fosfoming m avjudligiga muvofiq, 116-jadvalda keltirilgan tu zatish koeffitsientlar yordam ida differensiyallanadi. / / 6 -ja d va l F osfom ing diferensiyallangan m e’yorini aniqlash Hosil dorlik,
s/ga Tuproqdagi harakatchan fosfor iniqdori, kg/ga Biologik me’yor
Tuzatish koeffitsienti Fosfoming difTerensiyalangan me’yori,kg/ga 30
45 5
30 1 6 - 3 0 45 4
. 30 3 1 - 4 5 45 3 135 30 4 6 - 6 0 45 2
30 > 6 0
45 1 45 Fosforning d ifferen siy allan g an m e ’yorini g 'o 'z a g a m u d d atla r bo'yicha berish ham tuproqdagi niavjud harakatchan fosfor m iqdoriga qarab 0
117-jadval Fosforli 0 ‘g ‘itlarni solish muddati b o ‘yicha taqsim lash Hiproqdagi harakatchan fosfor miqdori, kg/ga
H o sild o rlik , k g /g a
( g ‘o ‘za) Fosforning differensiyal langan me’yori, kg/ga Fosforni muddatlar bo‘yicha solish, k g /g a H ay da sh paytida Ekish bilan G u lla s h davrida < 1 5 3 0 225 140 4 5 4 0 1 6 - 3 0 3 0 180 135 4 5 —
3 0 135 135 — — 4 6 - 6 0 3 0 90 90 — — > 6 0 3 0 45 4 5 — — 1 kg tuproqda 15 milligrammgacha harakatchan fosfor mavjud bo'lsa, fosforli o ‘g ‘itlar uch muddatda solinadi: yerni haydash paytida, ekish bilan birga va gullash davrida. Agar harakatchan fosfor m iqdori 16—30 mg/kg atrofida b o is a , fosforli o 'g 'itla r ikki muddatda: yerni haydash vaqtida va ekish bilan birga solinadi. Tuproqlarda harakatchan fosfor miqdori 31 m g/kg dan ortiq bo'lsa, o ‘g‘it bir m arotaba, yer haydash paytida solinadi. KALIYLI 0 ‘G ‘ITLARDAN FOYDALAN1SH REJASI
G ‘o‘za azot moddasini qancha o‘zlashtirsa, kaliy moddasini ham shuncha iste’mol qiladi. Shu sababli, paxta va boshqa ekinlaryetishtirishda, tuproqqa uzoq muddat kaliyli o ‘g‘it solinmasa, yerdagi kaliy zaxirai kamayib ketadi. Shu munosabat bilan, qishloq xo‘jaligida kaliyli o ‘g‘itlardan foydalanish judazarurhisoblanadi. Bu ish, agrokimvoviy xaritanomalar asosida tuzilgan o ‘g‘itlardan foydalanish rejasi bo'yicha amalga oshirilsa, yuqori samara beradi (118-jadval). Jadvalning 1—4 ustunlari, ekinlarni joylashtirish rejasi va olinadigan hosildorlik m iqdori asosida tuziladi. Kaliyli o ‘g ‘itlarning biologik m e’yori paxta hosildorligi to ‘g‘risidagi m a’lum otlar asosida aniqlanadi. Bunda, 1 s paxta uchun kaliy sarfi 5 kg deb qabul qilinadi. S h u n g a asosan, paxtaning hosildorligi 30 s/g a b o 'lg anda, kaliyning biologik m e’yori 150 kg/ga miqdorida belgilanadi.
Kaliyli o ‘g‘itlardan foydalanish rejasi ___ yil hos il i u c h u n viloyati___________t u m a n i ___________ xo -jaligi B ri
gada № K on tu r № M a y - don, ga Hosildorlik, s/ga Kaliyni
biologik m e’y o ri, k g /g a Tuproqdagi alm ashinuv chi kaliy miqdori, m g/kg
K aliyning differensiyal- langan m e’y o ri, k g /g a 1. 1 - 8 80 30 1 5 0 < 1 0 0 187,5 9 - 1 2 4 0 40 2 0 0 1 0 0 - 2 0 0 2 0 0 2. 1 - 7 70 30 150 2 0 0 - 3 0 0 1 1 2 , 5 8 - 1 4 70 35 175 > 4 0 0 4 3 , 8 3. 1 - 1 2 1 2 0 45 2 2 5 3 0 0 - 4 0 0 1 1 2 , 5 Jadvalning 5-ustuni agrokimyoviy xaritanom a m a’lumotlari asosida tuziladi va tuproqlardagi alm ashinuvchi kaliyning m iqdoriga k o ‘ra, 119-jadvalda keltiriIgan tuzatish коеffitsientlari yordam ida kaliyn in g biologik m e’yori differensiyallanadi.
Kaliyning biologik m e’yorini differensiallash koeffitsientlari liip ro q larn in g t a ’m inlanganlik darajasi Alm ashinuvchi kaliyning m iqdori, m g /k g Ih z a tish koeffitsienti
ORGANIK 0 ‘G ‘ITLARDAN FOYDALANISH REJASI
Gum us miqdori bo'yicha tuzilgan agrokimyoviy xaritanom a asosida x o ‘j a l iklar uchun g o ‘ng va boshqa organik o 'g 'itla rd a n sam arali foydalanish uchun tavsiyalar ishlab chiqiladi. G o 'n g va boshqa organik o 'g'itlarni faqat chirigan holida, undagi begona o ‘tlarning urug‘i nobud bo'lganda ishlatish kerak. G o 'n g asosan kuzgi shudgorlash paytida 25—30 t/ga m e’yordan kam bo'Imagan m iqdorda tuproqqa solinadi. G o 'n g va boshqa organik o'g'itlarni birinchi navbatda intensiv texnologiya asosida yetishtiriladigan (sabzavot va poliz) ekinlar maydo- niga solish tavsiya qilinadi. Keyingi navbatda organik o'g'itlarni gumus bilan past va juda past darajada ta ’minlangan, kapital tekislash ishlari o'tkazilgan m aydonlarga taqsimlanadi. G um us bilan o 'rtach a ta ’m in langan m aydonlar u ch u n go'ng m eyorini gektarga 20 tonnagacha kamaytirish mumkin.
7.
Elementar uch astka n im a? 8. N am unalar otishning nechta usuli m avjitd? 9. X aritalashda d a ta ish lari necha bosqkhdan iborat? 10. Xaritalashda chirindi, harakatchan azot, fo sfo r va kaliy m iqdorini qanday usul bo'yich a aniqlanadi? 11. Umumlashtirilgan agrokim yoviy xaritanoma nim a m aqsadda tuziladi? 12. Tuproqlar ch irin d i bilan ta'm inlanganlik d arajasiga ko'ra nechta guruhga b o 'lin a d i? 13. Tuproqlar h arakatch an azot, fosfor va k a liy bilan ta ’minlanganlik darajasiga ko'ra n ech ta guruhga bo'linadi? 14. 7'uproqlar ish qoriylik. kislotalilik darajasiga k o 'ra nechta guruhga bo ‘lin a d i? X I I I bob. A G R O K IM Y O N IN G EK O LO G IK M U A M M O LA R KIMYOVIY VOSITALAR Q O ‘LLASHNING EKOLOGIK MUAMMOLARI Qishloq xo‘ja!igida kimyoviy m oddalarni qoMlashdan asosiy m aqsad yerdan yiiqori hosil oiishdan iboratdir. B uning uchun turli agroxi- m ikatlar qo'llaniladi, ularga m ineral o ‘g ‘itlar, o ‘simliklarni kim yoviy himoya qilish vositalari, ularning o'sishini tezlashtiruvchi regulatorlar, tuproq tuzilishini sun’iy yaxshilovchi m o d d alar kiritiladi. M a’lumki, ekin m aydonlarida suv, shaniol eroziyasi va ayniqsa, ekinlarning hosili bilan ko‘p m iqdorda biogen elem entlar, y a’ni 1 t m ahsulot bilan 1 6 -1 7 kg azot, 1—27 kg fosfor, 1 — 114 kg kaliy tuproqdan cliiqib ketadi. Sliuning uchun yerni o ‘g‘itlash y o ‘li bilan tuproqdan chiqib ketgan biogen elem entlar qaytariladi va m ah sulot hosil bo ‘lish jaray o n lari turg‘unlikka ega bo'ladi. Rossiya Federatsiyasining qishloq xo 'jalik tashkilotlarining bergan m a’lumotlariga ko'ra, turli yillarda N P K (kg/ga) o ‘g‘itlari d e h q o n - chilikda quyidagicha qoMlanilgan, y a’ni 120-jadval 0 ‘g‘i t l a r ' ' ' ' - ^ y i n a r 1980 -1 990
1991 1992
1993 1994
1995 1996
1997 2010
J a m i hosil u c h u n b e r i l g a n . k g / g a 147 1 lü
70 59 25 24 23 22 25 S h u n d a n m in e r a l : o ' g ' i t l a r IÜ0
78 43 29 1 1 12 13 14 15 O r g a n i k o ' g ' i t l a r 47 32 27 24 14 12 10 8 8 J a m i: c h i q i b k e tg a n 138 123
135 139
130 116
118 126
128 S h u n d a n : hosil b i la n 113
90 1 10
106 90 74 72 76 74 B e g o n a o ' t l a r b i l a n 25 33 25 33 40 42 44 46 48 T e n g l i k + -9 -13
-65 -86
-105 -92
-95 -104
-105 D ehqonchilik tarixidan m a’lum bo'lishicha, ekin m aydonlarini o 'g'itlash bizning eram izgacha ham qo'llanilgan. M asalan, qadimgi rim liklar ekin m aydoni relyefiga qarab tekis yerlarga 1/4 arava, tepalik yerlarga esa 24 arava g o 'n g berishgan ekan. XX asrning 60-yillarida professor Fris Baadening fikricha, 2000- yilgaclia sayyorada h a r g ektar yerga 40 kg azot, fosfor va kaliy ishlatish kerak. FAO ning tekshirishi bo'yicha, 2000-yilda dunyo bo'yicha m ineral o'g'itlarga b o ig a n talab 300 rnln.t ga yetadi, shu jum ladan, 170 mln.t azotli, 70 m ln .t fosforli va 60 m ln.t kaliyli o ‘g‘itlar. D.M . Xomyakovning (1998) ko'rsatishicha, Rossiya aholisini oziq- ovqat bilan ta ’m inlash uch u n yiliga 95 m ln.t g'alla, 27 m ln.t qand lavlagi, 3,5 m ln.t kungaboqar pista, 38 m ln.t kartoshka, 115 m ln.t sabzavot ekinlar hosili kerak. Shu hosilni yetishtirish jarayonida 10 m ln.t. mineral o 'g 'itla r, 8,5 ming t pestitsidlar va 35,5 mln.t ohak tutuvchi m ateriallar kerakligi qayd qilingan. Am m o Rossiya dehqonlari 1997-yili rejada k o 'rsa tilg a n 3,0—3,5 m ln.t m ineral o 'g 'itla rd a n hamm asi b o ‘lib 325 m ing.t olganlar, o’simliklarni himoya qilish uchun zarur bo'lgan 30—40 m ing.t kimyoviy birikm alardan hammasi bo'lib 2 ming.t olgan. Olimning fikricha, 1 kg ozuqa moddalaridan qo‘shimcha 4 —8 kg g'alla hosil b o 'lib , yetarli mineral o 'g 'itla r berilsa, Rossiya bo'yicha qo'shim cha 30—40 m ln.t g'alla hosili olish mumkin ekan. AQ SH da esa 1995— 1997-yillar ichida har yili 26 m ln.t mineral o 'g 'itla r ishlab chiqarilgan va har bir gektarga 208 kg dan to 'g 'ri kelgan. D ehqonchilikda 10 m ln.t azotli, 4 m ln.t fosforli va 5 m ln.t atrofida kaliy o 'g 'itla r ishlatilgan. G F R da 1991 — 1993-yillar o'rtacha har yili qishloq xo'jalik yerlariga 192,3 kg/ga azotli, 34,3 kg/ga fosforli va 49,3 kg/ga kaliyli o ‘g‘it berilgan. V.O . M ineyevning (1993, 1998) qayd qilishicha, o 'g 'itla r va kimyoviy birikm alardan unum li foydalanishda quyidagi funksional vazifalar turadi, ya’ni: — ekilgan m adaniy o'sim liklarni makro va mikro biogen elem entlar b ila n optim al o z iq la n tiris h d a o'sim liklarga toksik m o dd alarnin g o 'tish ig a to'sqinlik qiladigan fiziologik to 'siq larn i tezlashtiradigan faoliyatni o'sim lik tanasida kuchaytirish yo'llarini topish; — tuproq tarkibi, hosildorligi va uning gumusli holatini tiklash; — agroekosistem alarda olib boriladigan dehqonchilik yerlarida biogen elem entlarning kichik aylanishi va ularning tuproqdagi balansini optim al holda saqlash;
— turli tabiiy h u dudlar talablarini inobatga oigan holda va u larn in g maqsadlariga javob beradigan optim al m adaniy agrolandshaftlar tashkil etish; — agroekosistem alarning turli texnogen ifloslanishning o qib atlari; — og'ir m etallar va toksikant elem en tlar ta ’sirini kam aytirish; — agroekosistem alarda radiatsiya — ekologik holatlarni yaxshilash; — agroekosistem alarning biologik ko'rsatkichlarini boshqarish; — o'sim lik m ahsulotlarining kimyoviy tarkibi va ozuqaviy sifatin i yaxshilash. M a ’lum ki, tiriklikning hayot fao liy ati uch u n qishloq x o 'ja lik m ahsulotlarini ko ‘paytirish, sifatini yaxshilash va dehqonchilikda ishlab chiqarishning samaradorligini oshirish asosida agrokimyoning m o h iy ati kattadir. Sababi agrokimyo uslub va regíam entlarini buzish d e h q o n chilikda ju d a k atta salbiy o q ib atlarg a olib keladi, y a ’ni m in e ra l o ‘g‘itlardan n o to ‘g ‘ri foydalanishdan atrof-m uhitning ekologik h o lati buziladi, tuproq, suv, havo ifloslanadi, tup ro q hosildorligi pasayadi, agrokimyoviy xususiyati va fitosanitar holati yom onlashadi, o 'sim lik la r kasallanishi kuchayadi, yerdan olingan o'sim liklar hosilining ekologik sifati pasayadi. M asalan, karam ekilgan yerga yuqori m iqdorda a z o t o 'g 'itla rin i berilganda karam da m o d d a alm ashishi buziladi, y a ’n i oltingugurt o ‘tishi kuchayadi va natijada karam m ahsulotining sifati buziladi o'sim likning fosfor bilan oziqlanishi yom onlashadi. T up roq da n atriy , xlor, sulfat birik m alari k o ‘p b o ‘lsa, b u n d a y tuproq, ekologik nuqtayi nazardan, o 'sim liklarning rivojlanishi u c h u n noqulay hisoblanadi. Shuning uchun tu p ro qn ing rizosfera q a tla m id a uchraydigan asosiy kimyoviy elem entlarni optim al m iqdor va n isb a td a solish lozim (121-jadval). M ineral o ‘g‘itlardan foydalanish jaray o n id a ko'p ekologik salbiy ho latlar kelib chiqm oqda. Y a’ni, 0 ‘zbekiston qishloq x o ‘ja lig id a , ayniqsa, paxta yetishtirishda k o 'p lab turli xildagi m ineral o ‘g ‘itla r ishlatiladi. Lekin m ineral o‘g‘itlardan yuqori natija olish uchun u la rn i o ‘z vaqtida, g‘o ‘za va boshqa ekinlarning o ‘sish va rivojlanish d av rig a qarab ishlatish maqsadga muvofiq b o ‘lsa ham , o ‘g‘itning m iq d o ri, tuproq nam ligiga va yerga beriladigan vaqtiga rioya qilish k e ra k . Shundagina o'sim likni m ineral o ‘g'itga to 'y in tirib , undan yuqori, m o ‘1 hosil olish m um kin. Tuproq quruq yoki o ‘sim likning vegetatsiya davri o ‘tgan davrlarda yoki m iqdordan ortiq o ‘g ‘it berish m o‘l h o sild orlik ka garov b o 'la olm aydi, aksincha, hosil kam ayadi. Tuproqda kim yoviy m oddalar k o ‘plab to'planib, keyinchalik hosilga o 'tib (karam , p iy o z,
B ir
ni et r tu p ro q
q at la m id a uc h ra y d ig a n
as o si y k im y o v iy
e le m e n tl a r,
% h is o b id a (O rl o v , 1 9 8 5 ) -S3
.<3 Download 5.63 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|