0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi S. J. R a z z o q o V yog‘och va plastmassa konstruksiyalari

=
Agar zaif kesim yuzasi 25% • A^^^dan katta bo'lmasa, u holda
olmadi.
4
Agar 25 % 
dan katta bo'lsa, A
mj
~ —A
j
^  ga teng bo'ladi. 
Simmetrik zaif kesimlarda va ular sterjen yoniga chiqmagan bo'lsa

---

\ a ~  A ^ g a teng bo'ladi.
Ustuvorlik koeffilsienli * ^ , hisobiy uzunlikka - 1 , kesiinning mersiya radi- 
/
usiga -i, egiluvchanlikka • A = — bog'liqbo'lib, u quyidagicha aniqlanadi:
/
a) proporsianallik chegarasidan tashqarida
f Á
/1 < 7 0 holda «Í = 1 -
(2-13)
b)proporsianalik chegarasi, yani elastiklik bosqichida
A > 70 bo'lgan holda 
9
? = 
(2.14)
Á
Buyerda: 0,8-yog'och uchun (fanera boMsa-lgateng); 3000-yog‘och uchun 
(fanera bo'lsa-2500, stekloplastik bo'lsa -1097),
Sterjenlaming hisobiy uzunligi uchlarining mahkamlanish holatiga bog'liq 
bo' lib, quyidagi qiymatlarga teng olinadi:
1, 
Agar kuch sterjen uchlariga bo'ylama qo'yilgan bo'lsa, ikkala uch qismi 
sharnirli mahkamlangan holatda -
/ ga teng; bir uchibikr mahkamlangan ikkin* 
chi uchi erkinholatda - 2 , 2 /; ikkala uchi bikr mahkamlangan holatda - 1 = 0,65 
/; bir uchi bikr ikkinchi uchi shamirli mahkamlangan holatda - / ^ K ) , 8 (1 1-rasm).
2-Agar kuch teng tarqalgan bo'ylama bo'lsa:
ikkala uchi shamirli mahkamlangan holda - ¿^K),73 /;
bir uchi bikr mahkamlangan, ikkinchi uchi erkin holatda b o 'ls a -/^=1,2 /ga 
teng bo'ladi.
Konstruksiyalar elementlarini egiluvchanligi chegaraviy qiymatlardan oshib 
ketmasligi kerak (3-jadval).
Egiluvchi elementlar • to'sinlar, to‘shama taxtalar va qoplamalar, sarrovlar, 
panellar, stropilalar eng ko'p tarqalgan yog'och konstruksiyalardir, Egiluvchi ele­
mentlarda ta ’sir ^layotgan ko'ndalang kuch ta ’sirida eguvchi moment - M, qir- 
quvchi kuchlai - Q paydo bo' ladi va ular qurilish mexanikasi uslublari yordamida 
aniqlanadi,
Egilish ta’sirida egiluvchi elementningko'ndalang kesimlarida normal kuchl- 
nish - <7 hosil bo'ladi. Normal kuchlanish egiluvchi elementningko'ndalangkesimi 
balandligj bo‘yicha notekis tarqaladi, /2-rasmda egilishga tekshirish uchurv stan- 
dart namuna va egilishdagi deformatsiya, eguvchi moment va kuchlanishlaming 
diagramma hamda epyuralari ko'rsatilgan.
Egiluvchi elementlaming hisobiy yuklamalar bo'yicha mustahkamligi qu- 
yidagi formula yordamida hisoblanadi;

---

3-jadval. Chegaraviy egiluvchanlik
Konstmks^aJar efemenUari
C h e ^ ra v ^
eg4ivchan>
Hk - A
S iq il^ n b e b o g ’lar, tayanch havonlari va femianing tayanch 
ustunlari, ustunlar
120
Feniia va boshqa tannoqlikonstniks^alaTrang qolgan siqüiivchi 
ebm eitlari
150
Bog’lovchilami ishqakrvchi eJemsnilari
200
\fertikal tekislikdagi femianing cho'zfluvchi bebog'lari
150
Fenna va boshqa tamioqU konstruksiyalarning qolgan cho’zihivchi 
elemeitlaii
200
Elektr uzatish have yo'H tayancWari uchin
Asosty ekm ertlar (ustun, tagKk, tayanch xavorilari)
150
Qolgan elementiari
175
Bog'bvchilar
250
12-rasm. Egiluvchi element a-egilish grafigi va namun^ b-ishlash sxetnasi va eguvchi 
moment epyurasi; v-buzilish sxemasi va normal kuchlanish epyuralari; g-qiyshiq 
egilishdagi ishlash sxemasi va kuchlanish epyurasi.

---

buyerda; W- ko'ndalang kesimnmg qarshilik mcanenti; M - eguvchi moment, 
hisobiy egilishdagi cprshilik; £j - normal kuchlanish.
Egiluvchi elementlarni ikkinchi navli yog'ochlardan tayycwlash tavsiya eli- 
ladi. U holda hisoblashda R^=13 M Pa olinadi.
Ko'ndalang kesim oicham lari 13 sm va undan katta boiganda esa R ,= 15