01 умичт ўқув қул

 
86-rasm. Vertikal kondensator. 
1-tashqi tubi, 2-echiladigan tubi, 3-ostki trubali panjara, 4, 11- 
flanetsli birikmalar, 5-vertikal to’siq, 6- korpus, 7-ko’ndalang 
to’siqlar, 8-trubkalar to’plami, 9-tayanchlar, 10-erituvchi va 
suv bug’lari aralashmasi uchun patrubka, 12-echiladigan 
qopqoq, 13-sovuq suvni chiqarish uchun patrubka, 14-sovuq 
suvni kiritish patrubkasi, 15-vertikal to’siq, 16-ustki trubali 
pahjara, 
17-kondensatsiyalanmagan 
bug’lar 
va 
havo 
aralashmasini chiqarish patrubkasi, 18-lyuk, 19-kondensat 
patrubkasi. 

---

193 
 
Vertikal kondensatorning texnik tavsifi 
Umumiy sovutish yuzasi, m
2
............................150 
Trubkalar soni, dona........................................661 
Trubkalar diametri, mm...................................20/25 
 
Rekuperatsiya qurilmalari. Havo-bug’ (gaz-havo) aralashmasidan erituvchini 
ajratish qurilmalari uch xil bo’ladi: rekuperatsion sovitish qurilmalari, absorbtsion 
rekuperatsion qurilmalari, adsorbtsion rekuperatsion qurilmalari. 
Gaz-havo aralashmasini sovitish jarayoni deflegmator deb ataluvchi 
rekuperatsion apparatlarda olib boriladi. Ular aralashadigan yoki yuzali 
kondensatorlaridan iborat. Birinchisida gaz-havo aralashmasi biror-bir nasadka 
(Rashig halqasi, koks va bosh.)da sovituvchi agent bilan bevosita sovitiladi. Yuzali 
deflegmatorlarda bug’ kondensatsiyasi trubalarning yuzasida sodir boradi. Bu ikki xil 
deflegmatorlardan yuza apparatlar afzalroq hisoblanadi. Chunki ularda erituvchi 
kondensati aralashtiruvchi sovituvchi agent bilan aralashmaydi.
Ikkala turdagi deflegmatorlarda ham sovituvchi agent sifatida 10-12
0
C haroratli 
suv yoki namokob ishlatiladi. Bunday eritmalar sifatida -10...-15
0
C gacha sovitilgan 
CaCl
2
eritmasi qо’llanilib, ular gaz-havo aralashmasini past haroratgacha sovitadi. 
Natijada bug’lar tо’liq kondensatlanadi. 
Yog’ ekstraktsiyalash korxonalarida namakob bilan sovitiladigan yuza 
deflegmatorlari keng qo’llaniladi. Bunday qurilmalar НД-1250 ekstraktsiyalash 
liniyasida o’rnatilgan. 
Rekuperatsion sovitish qurilmalari 1 sovitkich va 2 deflegmatordan iborat. 
Sovituvchi agent sifatida sovuq suv (harorati 10-12
0
C) yoki namokob (harorati -10...-
15
0
C cha sovutilgan holda) ishlatiladi.
Gaz-havo aralashmasini sovitish qurilmasi deflegmator ishini engillashtirish va 
bug’- havo aralashmasi tarkibidagi erituvchining bir qismini kondensatsiyalash uchun 
mo’ljallangan. 

---

194 
НД-1250 takomillashtirilgan ekstraktsiyalash liniyasida sovitkichlar yuzasi 150 
m
2
bo’lgan vertikal kondensatorlarga almashtirilgan (87-rasm). 
Yuzali sovitish deflegmatori bu vertikal trubali issiqlik almashinuv qurilmasi. 
Uning ichida sovutish yuzasi 18 m
2
, diametri 25...30 mm bo’lgan 37 dona trubkalar 
joylashgan. Gaz-havo aralashmasi trubalar oralig’iga yuqoridan pastga yuboriladi, 
sovitiladi va apparatning pastki qismidan patrubka orqali chiqariladi. Namakob ostki 
patrubka orqali trubkalar ichiga gaz-havo aralashmasiga qarama-qarshi beriladi va 
qopqoqdagi ustki patrubkadan chiqib ketadi. Hosil bo’lgan kondensat suv ajratish 
qurilmasiga yuboriladi. Kondensatsiyalanmagan gaz-havo aralashmasi keyingi 
deflegmatorlarga yuboriladi. Namakob kompressor uskunaning sovitish kamerasiga 
qaytariladi. 
Deflegmator muz bilan qoplanganda suv bug’lari bilan isitiladi.
Qurilmaga kirayotgan gaz-havo aralashmasining harorati 40
0
C, chiqishdagi 
harorat 0...10
0
C, namakob harorati kirishda 0
0
C, chiqishda 5
0
C bo’ladi. 
Deflegmatorda gaz-havo aralashmasi tarkibidagi 60...70% erituvchi ushlab qolinadi.