01 умичт ўқув қул

5.2.Urug’ po’stlog’ini chaqish usullari 
Urug’larni po’stlog’idan ajratish ikki bosqichda boradi, ya‘ni dastlab qobig’i 
chaqiladi (sindiriladi), so’ngra mag’zidan ajratib olinadi. Dastlab ular doimiy yoki 

---

71 
o’zgaruvchan elektromagnitdan o’tkaziladi. Urug’lar po’stlog’ining yumshoq yoki 
qattiqligiga qarab, po’lat yoki cho’yandan yasalgan pichoq, to’qmoq yoki g’adir-
budur yuzali valiklar yordamida chaqiladi. 
Urug’ po’stlog’ini chaqishning bir necha usullar mavjud. 
Darralar bilan bir yoki ko’p marta urib, dinamik siqish yordamida qobig’ini 
yorish. Ko’p marta darralashda urug’lar qisqa muddatda juda kuchli siqilib, ularning 
po’sti yoriladi, mag’zidan ajraladi va mashinaning dekasiga urilib to’kilib ketadi. Bu 
usulda kungaboqar urug’ining po’stlog’i chaqiladi. 
O’tkir pichoqli gardishlar orasida urug’lar qobig’ini kesish usuli. Bu jarayon 
chigit mag’zini sheluxasidan ajratadigan mashina yordamida bajariladi. 
Kanakunjut urug’i, o’rik, bodom, olcha danagi qobig’i ikki o’qli mashinada 
siqilish usulida chaqiladi. Meva danaklari qattiq bo’lganligi uchun ular chaqilganda 
o’qlar orasida tirqish qoldiriladi. 
Meva danaklarini qobig’idan ajratishda gidrosaralash qurulmasi qo’llanishi 
mumkin. Buning uchun mag’iz bilan qobiq aralashmasi kuchsiz namakobda ivitiladi, 
bunda mag’iz cho’kadi, qobiq suv yuzasiga qalqib chiqadi. Tarkibida 4,0% ga yaqin 
qobiq maydalari bo’lgan mag’iz sentrifuga va shnekli bug’latgich apparatlari 
yordamida quritiladi. 
Nasha va gorchitsa urug’i yuzasi mayda g’adir-budur darrali mashinada 
chaqilib, so’ng elanadi. 
Ho’l usulda ajratish. Bunda urug’ suvda ivitib qo’yiladi, ivigan urug’ yupqa 
po’chog’idan oson ajraladi. Bu usul kunjut urug’ini tozalashda qo’llaniladi. 
Mag’izdan qobiqni ajratish ikkita mustaqil jarayonlarni o’z ichiga oladi: 
urug’larni chaqish (po’choqni sindirish) va mag’izlarni qobiqdan ajratish (rushankani 
separatsiyalash, fraktsiyalarga ajratish). 
Urug’larni mexanik kuch ta‘sirida chaqish va chaqilmani qismlarga bo’lish 
jarayoniga maydalash deyiladi.