1 – Mavzu. Jahon iqtisodiy tarixini o’ganish yo’nalishlari. Reja

Iqtisodiy tarix kursining tuzilishi va davrlashtirish. 
Eng murakkab muammolardan biri iqtisodiy tarixni davrlashti- rishdir. Hozirda iqtisodiy 
adabiyotlarda ikkita asosiy yondashuv mavjud: formatsion va sivilizatsion. 
Ilmiy-texnika inqilobi ta'sirida insoniyat tarixini davrlashtirishga turli xil yondashuvlar 
qo'llanila boshlandi, masalan, industrlashti- rishdan oldingi—industrial—postindustrial jamiyat 
(D.Bell, A.Turen va boshqalar); agrar-industrial-texnogen sivilizatsiya (O.Goffler). 
Tadqiqotlarning har bir yo'nalishi real voqelikning faqatgina bir qismini o'rgangan. 
Ko'pchilik zamonaviy tadqiqotchilar hozirda mavjud nazariyalarning hech biri universallikka 
da'vo qilolmas- ligiga, tarixning har qanday davrlashtirilishi ixtiyoriy ekanligi va bu borada 
bahslashish mumkinligi bilan rozilar. Ko'pgina nazariyalar tarixiy jarayonlardagi real 
tendensiyalarni namoyon qildi, lekin ishonarli bo'lmadi, chunki boshqa tendensiyalar ustuvorlikka 
erishib baland keldi. 
Insoniyat jahon sivilizatsiyasining katta o'zgarishlar yuz berish bosqichida turganligi 
sababli tarixiy voqealarga sivilizatsion yondashuv bo'lishi tabiiydir. Bunda bir mamlakat emas, 
balki u yoki bu jamiyatning moddiy, g'oyaviy, madaniy, diniy, ma'naviy belgi- lari yaxlitligicha 

---

uning e'tibor markazida bo'ladi. 
Bu yondashuv, birinchidan, zamonaviy insoniyatga bir qator ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, 
ilmiy-texnik va madaniy xususiyatlar- 
16 ning umumiyligi umuminsoniy manfaatlar va qadriyatlari jihatdan xosdir. Ikkinchidan, 
bu yondashuv asosida G'arb sivilizatsiyasi mezonlari, uning liberal-demokratik qadriyatlari va 
ilmiy-texnik rivojlanganlik darajasi yotadi. U alohida mamlakatlar, ularning iqtisodiyoti, ijtimoiy-
iqtisodiy munosabatlari va boshqalarning rivojlanishini batafsil o'rganishga yordam beradi. 
Hozirga zamon qabul qilingan davrlashtirish quyidagi- chadirQadimgi tarix