1 – мавзу: корхона ва ташкилотларни шакллантиришда инсон омили

С. Конструктив ва деструктив низолар.
Оқибат натижасига қараб, низолар конструктив ва деструктив низоларга бўлинади.
Конструктив низолар корҳонада мақсадга мувофиқ ўзгартиришлар қилинишини, оқибатда эса низо чиқадиган обект (сабаб)ни бартараф этишни назарда тутади. Агар низо хеч қандай асосда эга бўлмаса, унда бу низо деструктив низо деб юритилади. Бундай низолар ҳодимлар ўртасида муносабатларни барбот этади, сўнгра ишлаб чиқариш жараёнини, бошқарувчиларни издан чиқариш пайида бўлади.
Шуни назарга тутиш керакки, хар қандай конструктив низо, агар ўз вақтида олди олинмаса, деструктив низога айланади, яъни кишилар бир-бирига нисбатан нафратларини намоойиш этиш, бўлар-бўлмаса тирноқ остидан кир излаш, хар бир сўздан илгак топиш, атрофдагиларнинг қадир-қимматини ерга уриш, ўзининг фикрини зўрлаб тиркаш, етилган муаммоларни хал қилишдан боштортиш харакатида бўлаверадилар.
Аксарият холларда конструктив низоларни деструктив низоларга айланиши низода қатнашувчиларнинг шаҳсий ҳислатлари билан боғлиқ бўлади. Мутаҳассислар кишилар ўртасида ортиқча низоларни тарқатишга сабабчи бўлувчи олти тойифадаги “низоли” шаҳсларни ажратишади:
*Намойишкорона шахс. Булар ҳар доим диққат марказида булишга интиладилар. Хар қандай эҳтирозли бахсларнинг ташаббускоридирлар.
* Кибр-ҳаволи шахс. Булар:

• узлари ҳақида юқори фикрда буладилар;

  
  

• узгаларнинг фикри билан ҳисоблашмайдилар;

  
  

• узларининг ҳатти-ҳаракатига танқидий нуқтаи назардан қарамайдилар;

  
  

• Жизаки, териси юпқа, салга хафа буладилар;

  
  

• Атрофдагиларга захрини сочиб “қовуштириб” тарқатадилар.

  
  

*Жиловсиз шахс. Булар.

• уз-узини жудаҳам суст назорат қиладилар;

  
  

• Беихтиёр ҳаракатлари билан ажралиб турадилар;

  
  

• Тажабускор буладилар;

  
  

• Ҳеч ҳам тушуниб булмайдиган кишилардир.

  
  

* Ута аниқ шахс. Булар:

• Ортиқча талабчан буладилар;

  
  

• Ҳар доим шубҳада буладилар;

  
  

• Вахимачи буладилар;

  
  

• Икир – чикирга берулувчан буладилар.