1- мавзу: “Туризмда атроф-муҳит бошқаруви” фанига кириш Маърузачи : и ф. д профессор М. Т. Алиева

Баъзи мамлакатлар сайёҳлар сонини чеклаш орқали туризм таъсирини назорат қилишга интилмоқда, катта тўловларни қабул қилганлардан ҳақ олиш (масалан, Бутан); аммо ҳамма жойларда ҳам бундай имконият бўлмайди. Агар туризм маҳаллий қурилиш материаллари ва услубларини (импортни қисқартириш ва кондиционерликни тежаш учун) ишлатиш, боғларни суғориш учун ҳаммом сувидан фойдаланиш ва маҳаллий ишлаб чиқарилган озиқ-овқат ва ичимликлар, ёдгорлик буюмларини маҳаллий ишлаб чиқариш орқали "яшил" бўлса. ва ҳоказо, бу жой ўзига хос хусусиятга эга бўлади ва юқори қийматга эга туризм учун янада жозибадорроқ бўлади. Нисбатан яқин ривожланиш - бу мажбурий яшил солиққа тортиш ёки сайёҳларнинг ихтиёрий бадаллари; муаммо даромадни таъминлашда терини бериш орқали ёввойи судралиб юрувчиларни ов қилиш босимига олиб келиши мумкин бўлган сайёҳлик жозибаси. Агар лицензиялашга ёки солиқ эгаларига ҳеч қандай уриниш бўлмаса, атроф-муҳитни бошқариш учун маблағ йиғилмайди. ишлаб чиқарилган атроф-муҳит эҳтиёжлари ёки ижтимоий-иқтисодий ривожланиш учун сарфланади. Туризм глобаллашувнинг бир қисмидир ва сайёҳлар Ғарб қадриятларини тарқатишда ёрдам беради; шунинг учун экотуризм яшил империализмнинг бир шакли - асосан ривожланган мамлакат сайёҳлари томонидан ривожланаётган мамлакат ресурсларидан фойдаланиш деб айтиш мумкин.

1.4. Атроф-муҳитни бошқаришнинг асосий жиҳатлари.

Атроф-муҳитни бошқариш иккита асосий жиҳатга эга:

Ижтимоий-иқтисодий ривожланиш ва

Биосферанинг барқарорлиги ва алоҳида экотизимларнинг барқарорлиги

Ижтимоий-иқтисодий ривожланиш, бу ерда қабул қилинган ривожланиш таърифи сингари, географик бирлик ичида иқтисодий ва ижтимоий омиллар нуқтаи назаридан тараққиётни таъкидлайди. Иқтисодий ривожланиш бу товар ва хизматларни ишлаб чиқариш, тақсимлаш ва истеъмол қилишни кўпайтириш орқали фаровонлик даражасини кўтариш жараёнидир. Бошқа томондан, ижтимоий ривожланиш ижтимоий динамиканинг мураккаблигини (ижтимоий тузилмалар, жараёнлар ва муносабатларнинг ўзаро таъсири) англатади ва (1) ривожланишнинг мақсади сифатида одамларнинг ижтимоий муаммоларига ва (2) одамларга йўналтирилган, ривожланишга қўшма ёндашувлар. Ижтимоий ривожланиш - бу инклюзивлик, ижтимоий адолат ва умумий манфаатдир. Ижтимоий ривожланиш кўрсаткичлари даромад, қашшоқлик, иш билан таъминлаш, иш билан таъминлаш, таълим, соғлиқни сақлаш, жиноятчилик ва фуқаролик иштироки каби соҳалар тўғрисида қиёсий маълумот беради.