1- seminar mashg‘uloti Mavzu: Xalq pedagogikasining pedagogik tizimidagi o‘rni. Reja

Xalq pedagogikasi tajribalaridan foydalanishga tayyorlashning quyidagi 
shakllarini ko‘rsatish mumkin: ma’ruza, seminar, amaliy tajriba darslari, maxsus 
kurslar, auditoridan tashqari darslar pedagogik amaliyot, talablarining ilmiy-
tadqiqot ishlari, kurs ishlari, diplom ishlari va hokazo. 

---

Uslublari: hikoya, suhbat, intervyu, treninglar, munozaralar. 
Manbalar: xalq og‘zaki ijodi, milliy o‘yinlar, urf-odatlar, rasm- 
rusumlar, xalq an’analari, milliy san’at namunalari va hokazo. 
Xalq pedagogikasini ta’lim-tarbiya jarayoniga tadbiq etishdan maqsad, tarbiya 
texnologiyasining ahamiyati, tarbiyaviy ishlarda “Xalq pedagogikasi” ning 
xususiyatini to‘liq tushuntirish, tajribalarini foydalanishga tayyorgarligini 
shakllantirish, tarbiyaviy ishlarning uslublari, shakllari, jihozlaridan o‘rinli tartibda 
foydalana olishga orgatish. Olingan nazariy bilimlarni, malaka va ko‘nikmaga 
aylantirish, amaliy jihatdan qo‘llash. 
Xulosa qilib aytganda shu vaqtga qadar ta’lim-tarbiya ishlarida xalqning boy 
pedagogik merosidan, hadislar va she’riy mantlarda oldinga surilgan g‘oyalardan 
to‘la foydalana olganimiz yo‘q. Aslida bular inson ma’naviy kamolotining hamma 
davrlari uchun ham ahamiyatli bo‘lib qoladigan zaminlardir. 
Xalqimizning asrlar davomida shakllangan madaniy merosidan, ahloq, odob, 
tarbiya borasidagi an’analaridan qanchalik samarali foydalansak, milliy 
mustaqilligimizning chinakam fidoiysi bo‘lgan yoshlarni tarbiyalash borasida 
shunchalik sezilarli yutuqlarga erishamiz. 
Jamiyat taraqqiyoti uchun aholining soni emas, balki sifati muhimdir. 
Sifatning bosh mezoni yuksak ma’naviyatdir. 
Talabalardagi yetuk jihatlarni shakllantirishda boshqa fanlar bilan bir qatorda 
“Xalq pedagogikasi” fanining ahamiyati katta. Bu fan yoshlarda mavhum qoidalarni 
emas, balki hayotda halol vijdon va iymon bilan yashashni o‘rgatmog‘i kerak. Har 
bir fan kishilarga muayyan bilimlarni o‘rgatadi. Bu bilimlar kishilarning yuksak 
ahloqiy fazilatlari bilan qo‘shilganda yetuk ma’naviy boylikka aylanadi. 
Xalq pedagogikasinnig manbalari ma’lum tarbiyaviy imkoniyatlarga ega 
bo‘lib, ular eng avvalo maktabning (yoki oilaning) oldida turgan maqsad va 
vazifalaridan, so‘ngra esa aniq pedagogik jarayonda hal etiladigan masalalaridan 
kelib chiqadi. Xususan, o‘quv jarayonida yoki sinfdan tashqari tarbiyaviy ishlarda 
xalq pedagogikasining tarbiyaviy imkoniyatlariga murojaat etish mumkin. Masalan, 
boshlang‘ich sinflarda, aniqrog‘i 3-sinfda o‘zbek xalq maqollari o‘rganiladi. 
Mazkur sinf uchun “O‘qish" darslaridan birida "O‘zbek xalq maqollari" mavzusi 
bor. Dars jarayonida foydalanish uchun xalq pedagogikasining tarbiyaviy 
imkoniyatlari aniqlanadi. O‘qituvchi xalq tarbiya an’analari imkoniyatlarini 
aniqlashda darsning maqsadlariga e’tibor beradi. Ya’ni, “O‘zbek xalq maqollari” 
mavzusidagi darsning quyidagi maqsad va vazifalarini ajratib ko‘rsatish mumkin: 
xalq og‘zaki ijodi namunalari bilan tanishtirish, maqollarni o‘rgatish va ular haqida 
tasavvur hosil qilish; maqollarning mazmunidan foydalanib, o‘quvchilarni 
mehnatsevarlikka, kamtar va odobli bo‘lishga, o‘zidan kattalarni hurmat qilishga 
undash; xalq og‘zaki ijodi namunalarini to‘plash va ularni asrashga chaqirish. 
Keltirilgan maqsad va vazifalarni hal etishga imkon beruvchi o‘zbek xalq maqollari 
tanlab olinadi va bular xalq pedagogikasining tarbiyaviy imkoniyatlarini tashkil 
etadi. 
“Xalq pedagogikasining tarbiyaviy imkoniyatlari” tushunchasini kiritishning 
o‘zi xalq tarbiya an’analarini zamonaviy maktab va oila tajribasida qo‘llash doirasi 
ma’lum darajada chegaralanganligini anglatadi. Xalq pedagogikasining tarbiyaviy 

---

imkoniyatlari zamonaviy maktab oldida turgan vazifalar, uning ehtiyojlaridan kelib 
chiqadi. O‘quv-tarbiya jarayoni samarasini oshirishga to‘la imkon bergan 
taqdirdagina xalq tarbiya tajribasiga murojaat qilish mumkin. Keyingi vaqtlarda 
O‘zbekiston pedagogik davriy nashrlarida xalq pedagogikasiga keng o‘rin 
berilganligini mamnunlik bilan qayd etgan holda, uning mavjud imkoniyatlarini 
haddan tashqari bo‘rttirib ko‘rsatish, milliy qadriyatlarni umuminsoniy 
qadriyatlardan ustun qo‘yish, ilmiy pedagogikaga bir yoqlama, ya’ni faqat tanqidiy 
ko‘z bilan qarash kuzatilayotganligini ta’kidlash lozim.