1. 5-ma’ruza. Tcp/ip protokollar steki. Reja

Pog’onalari va ularning vazifasi. TCP/IP protokollari steki modeli 4 ta 
pog‟onadan iborat (RFC 1122): tarmoq interfeyslari (kanal) pog‟onasi, tarmoq 
pog‟onasi, transport pog‟onasi, amaliy pog‟ona. 
Kanal pog’onasi. Yuqorida keltirilgan talablarning barchasi turli 
tarmoqlarda 
ishlaydigan 
aloqa 
o‟rnatmaydigan 
pog‟onada 
paketli 
kommutatsiyalanadigan tarmoqni tanlashga olib keldi. Modeldagi eng quyi 
pog‟ona, kanal pog‟onasi oldindan aloqa o‟rnatmasdan tarmoq po‟onasi 
ehtiyojlarini qondirish uchun ketma-ket liniyalari va klassik Ethernet kabi kanallar 
qanday va nima qilishi kerakligini tavsiflaydi. Bu so'zning normal ma'nosida 
umuman pog‟ona emas, balki uzatish kanallari va tugunlari o'rtasidagi interfeys. 
TCP/IP modelidagi dastlabki materiallarda bu haqda kam narsa aytilgan. 
Tarmoq pog’onasi. Bu talablarning barchasi oldindan aloqa o‟rnatishsiz 
tarmoq pogonasiga asoslangan paketli kommutatsiyalangan tarmoq modelini 
tanlashga olib keldi. U 5.1-rasmda ko'rsatilgan va OSI dagi tarmoq pog‟onasiga 
taxminan mos keladi. Internet pog‟onasi yoki tarmoqlararo pog‟ona deb ataladigan 
ushbu pog‟ona butun arxitekturaning asosidir. Uning maqsadi har bir xost 
paketlarni istalgan tarmoqqa jo'natish va mustaqil ravishda o'z manziliga (masalan, 
boshqa tarmoqda) o'tish imkonini berishdir. Ular yuborilganidan butunlay 
boshqacha tartibda ketrishlari mumkin. Agar ketish tartibi talab etilsa, bu vazifa 
yuqori pog‟onalar tomonidan amalga oshiriladi. E'tibor bering, "Internet" so'zi bu 
erda o'zining asl ma'nosida ishlatilgan, garchi bu pog‟ona Internetda mavjud bo'lsa 
ham. 
Bu yerda pochta tizimi bilan o'xshashlikni ko'rish mumkin. Bir kishi bir 
mamlakatdagi pochta qutisiga bir nechta xalqaro xatlarni tashlashi mumkin va 
omadi kelsa ularning ko‟p qismi boshqa mamlakatlardagi to'g'ri manzillarga 
yetkaziladi. Yo„lda xatlar bir nechta xalqaro pochta shlyuzlari orqali o„tishi 
mumkin, ammo bu pochta xodimlari uchun sir bo„lib qoladi. Har bir mamlakat 
(ya'ni, har bir tarmoq) pochta xizmati foydalanuvchilariga ko'rinmaydigan o'z 
markalari, o'ziga xos konvert o'lchamlari va etkazib berish qoidalariga ega bo'lishi 
mumkin. 

---

77 
Tarmoq pog‟onasi rasmiy paket formatini va IP protokolini belgilaydi, 
qo'shimcha protokol ICMP (Internet Control Message Protocol, tarmoq xabarlarini 
boshqarish protokoli) deb ataladi. Internet protokolining vazifasi IP-paketlarni o'z 
manzillariga etkazishdir. Bu erda asosiy e'tibor paketlarni marshrutlash va 
transport arteriyalarini blokirovka qilishdan qochishdir (garchi IP tirbandlikni 
oldini olishda samarali ekanligi ko'rsatilmagan). 
5.1-rasm. TCP/IP etalon modeli