1-амалий: ер ҳАҚида умумий маълумотлар (4-соат) Фан ҳақида Геология

1-АМАЛИЙ: ЕР ҲАҚИДА УМУМИЙ МАЪЛУМОТЛАР (4-соат)
Фан ҳақида
Геология сўзи грекча гео- «ер», логос-«ўрганаман» деган маънони билдиради. Геология- қадимий фанлардан бири бўлиб, ернинг устки ва ички қисмларини ва ундаги рўй берадиган мавжуд ҳодисаларнинг ривожланиш қонуниятларини ўрганади. У расмий фан сифатида XIX асрда ривожлана бошлаган. Фаннинг ривожида унинг асосчиси М.Ю.Ломоносов, бундан ташқари Шарқ мамлакатлари бир қанча олимлари ҳам катта ҳисса қўшишган. Жумладан Абу Райхон Берунийнинг «Ҳиндистон» асарида Ер сайёраси ҳақида умумий маълумотлар келтирилган. Геология-ер ҳақидаги комплекс илм бўлиб, унинг тузилиши, ривожланиши, турли хил геологик процессларини ўрганади.
Геология бир қатор аралаш илмларга бўлинади:

• Минерология-минераллар ҳақидаги илм.
• Петрография-тоғ жинслари, уларнинг келиб чиқиши, тузилиши ва таркиби ҳақидаги фан.
• Тарихий геология-ернинг пайдо бўлиши, ва ривожланиши, ундаги ҳайвонот ва ўсимлик оламини ўрганувчи фан.
• Геофизика-ер қобиғи сиртида ва ер остида содир бўладиган физик процессларни ўрганувчи фан.
• Динамик геология-ер сирти шаклини ўзгартирувчи процессларни ўрганувчи фан.

6. Стратиграфия- тоғ жинслари қалинлиги ва қатламларнинг жойлашиши шароитларини ўрганувчи фан.
7. Гидрогеология- ер ости сувлари, уларнинг келиб чиқиши, ҳаракат қонунлари, физикавий ва кимёвий
хусусиятларини ўрганувчи фан.
8. Муҳандислик геологияси- тоғ жинслари физик ва техник хусусиятлари ва геологик процессларни
ўрганувчи фан бўлиб, геологиянинг битта йўналишидир.
Бу фан турли иншоотларнинг қурилиш шароитлари ва табиий ер массасининг турғунлигини тамъинлаш
учун ўтказиладиган мухандис геологик тадбирлар йўналишларини аниқлаб беради.
Муҳандислик геологияси масалалари
Мухандислик геологиясининг асосий масалалари:

• Тоғ жинслари таркиби қурилиш хусусиятлари ва жойлашиш шароитларини аниқлаш;
• Иншоотларнинг турғунлигига таъсир ўтказиш мумкин бўлган геологик процессларни ўрганиш;
• Иншоот қурилиши натижасида пайдо бўлиши мумкин бўлган мухандис геологик ходисаларни ўрганиш.