1-Amaliy dars mavzusi: Shahar ko‘chalari, yo‘llari va transport vazifalarining tasnifi

Ko‘chalar va yo‘llarning toifasi	Ko‘chalar va yo‘llarning asosiy ahamiyati
Hisobiy harakat tezligi, km/soat
Tez yuriladigan (tezkor) yo‘llar	Eng yirik yoki yirik shahar tumanlari o‘rtasidagi va shaharlar hamda aholi guruh-guruhlab joylashtirilgan tizimdagi aholi yashaydigan boshqa punktlar o‘rtasidagi, yo‘llar har xil sathda qurilgan chorrahalardan o‘tadigan tezkor transport aloqasi	120
Magistral ko‘chalar va yo‘llar: umumshahar ahamiyatidagi	Uzluksiz harakatli-aholi yashaydigan sanoat tumanlari va jamoat markazlari o‘rtasidagi, shuningdek, shahar chegarasida tezkor yo‘llar o‘rtasidagi, transporti har xil sathda qurilgan chorrahalardan o‘tadigan transport aloqasi.	100
	Boshqariladigan harakatli-shahar chegarasida aholi yashaydigan sanoat tumanlari va jamoat markazlari o‘rtasidagi, shuningdek, uzluksiz harakatli magistral yo‘llar o‘rtasidagi, boshqa ko‘chalar bilan bir sathda kesishib o‘tadigan joylarda qurilgan yo‘llar o‘rtasidagi transport aloqasi	80
Tuman ahamiyatidagi	Tuman chegaralarida va umumshahar ahamiyatidagi magistral ko‘chalar bilan, boshqa ko‘chalar bilan bir sathda kesishuvchi joylar qurilgan transport aloqasi	80
Yuk transporti yuradigan yo‘llar	Aholi yashaydigan imoratlardan chetda amalga oshiriladigan sanoat va qurilish yuklari tashish. Sanoat zonalari bilan shaharning maishiy-ombor zonalari o‘rtasida, boshqa yo‘llar bilan bir sathda kesishuvchi yo‘llar qurib yuk tashish	80
Mahalliy ahamiyatdagi ko‘chalar va yo‘llar: aholi turadigan ko‘chalar	Aholi yashaydigan dahalar va aholi yashaydigan binolar guruhini tuman ahamiyatidagi magistral ko‘chalar bilan bog‘laydigan transport (jamoat transporti o‘tkazilmaydi) va piyodalar yuradigan ko‘chalar	60
sanoat va maishiy-ombor tumanlarining yo‘llari	Tuman chegaralarida sanoat va qurilish yuklari tashish, boshqa ko‘chalar va yo‘llar bilan bir sathda kesishadigan yo‘llar qurib, yuk tashiladigan yo‘llar bilan aloqani ta’minlash	60
piyodalar yuradigan ko‘chalar va yo‘llar	Mehnat qilinadigan joylar, xizmat ko‘rsatish muassasalari va korxonalari, dam olish va jamoat transporti to‘xtaydigan joylarga olib boradigan piyodalar yuradigan ko‘chalar va yo‘llar	60
qishloq ko‘chalari	Aholi joylashtirilgan zona ichida jamoat markazi, muassasalar va xizmat ko‘rsatish korxonalari hamda qishloqlarni bog‘laydigan transport aloqasi	60
qishloq yo‘llari	Aholi joylashtirilgan zona va sanoat zonalari, sanoat va maishiy-ombor zonalari o‘rtasidagi, shuningdek bu zonalar tashqarisidagi transport aloqasi	60
O‘tish yo‘llari	Mikrorayonlar chegaralaridagi transport aloqasi	30

Umumshahar ahamiyatiga ega bo‘lgan magistral ko‘chalar kengligini qizil chiziqlar orasida 75...60 m, tuman ahamiyatiga ega bo‘lgan magistral kuchalariniki 35 m qabul qilinadi. Turar joy binolari joylashgan ko‘chalarning kengligi binolarning qavatliligi (balandligigi) ga qarab belgilanadi: ko‘p qavatli imoratlar bo‘lganida-25 m, kam qavatli imoratlar bo‘lganida-15 m.

Kuchaning joylashishi rejasi – shahar rejasiga mos ravishda asosiy planirovkasi orkali belgilanadi. Kuchaning asosiy elementlari: transport xarakati uchun yulning katnov kismi, yulning katnov kismi uki. Yulning katnov kismini uki asosan kuchaning ukiga tugri yunalishda bulsa. Lekin shaxar sharoiti va planrirovkasi shaxar yullariniyunalishini tugri chizikli emas, balki sinik chizikli kilib loyixalashni belgilaydi. Avtomobillarni xarakatini kulay va xavfsiz bulishi uchun ichki aylana yoylari loyixalanadi.
Yer osti kommunikatsiyalari ko‘cha qatnov qismining, yo‘lkalarning va daraxt (buta)lar o‘tqazilgan erlarning ostida joylashtiriladi. Zamonaviy katta shaharlarning ko‘chalari murakkab va turli xil er osti xo‘jaliklarining joylashuvi va ulardan foydalanish uchun qulay sharoitlar yaratishni hisobga olgan holda loyihalanadi. Er osti kommunikatsiyalariga jala suvlari va xo‘jalik suvlari oqib tushadigan kanalizatsiya, vodoprovod, gaz quvurlari, issiq suv quvurlari, zovurlar (drenajlar), turli maqsadlarda foydalaniladigan yuqori va past kuchlanishli elektr kabellari, telefon kabellari, telegraf, radio eshittirish kabellari, yong‘in to‘g‘risida xabar beruvchi signalizatsiya kabellari va maxsus ishlarga mo‘ljallangan kabellar kiradi.