1-Amaliy ish Qoldiq kuchlanishni bo`shatish yo`li bilan yo`qotish

Rasm. Namunalarni pechkada joylashishi
8. Pechkada T=650 C haroratga erishilgandan so`ng na`munalarni minut davomida saqlab turing.
1.Pechkani o`chiring va namularni metal plastinnaga oling.Tula soviguncha ushlab turing.
2.sterjenni ramkadan chiqarmay turib , uni o`lchov moslamasida o`lchang.(rasm)
3.Gaykani bo`shatib, sterjenni ikkinchi marta o`lchang.
4.Qoldiq kuchlanishni bo`shatgandan keyin xisoblang.
5.plastinani moslamadan chiqarib oling va erkin xolda xolatda bo`shatilgan plastina bilan taqqoslang.Plastinani tekisligini tkroran o`lchang.
Nazorat savolllari.
1.kuchlanish va deformatsiyalarni kamaytirishning qanday usullarini bilasiz?
2. Qanday qilib bo`shatish yordamida qoldiq kuchlanishlarni kamaytirish mumkin?


2-Amaliy ish
To`sinlarda choklarni ko`ngdalang cho`kishi natijasida egilish
Belbog` chokini ko`ndalang egilishdan to`sin bo`kilishini aniqlash.Ko`ndalang choklar to`sinlarni birmuncha bukilishini yuzaga keltirishi mumkin. To`sin kesimni yukni maxsundan birmuncha masofadan joylashgan elementni ko`ndalang egilish oqibatida to`sin burchakli sinadi
Uni miqdori formula bo`yicha aniqlanadi.

Rasm. CHokni ko`ndalang egilishidan to`sinda burilishni paydo bo`lishi.
)
Bunda - belbog`ni erkin xolatda (to`sindan tashqari ),sm
Payvandlaganda chokni ko`ndalang qisqarishi.
payvandlab biriktirilgan metallni to`sin tomondan ko`ngdalang qisqarishi qarshiligi natijasida yuzaga kelgan chok bo`ylab metallni plastic uzaytirish, sm.
S- to`sinni bosh o`qida nisbatan, ko`ngdalang qisqarishi yuzaga kelgan elementni static maydoni,(to`sinni belbog`I kesishni static holati), ;
J-U-U, o`qida nisbatan to`sinni sustlik xolati.



1-Rasm.Ko`ngdalang chokda burilishini aniqlash uchun na`muna

2-Rasm. To`sinni egilishini aniqlash moslamasi


-miqdori to`sinni mustahkamligi bog`liq, ammo ba`zi hollarda bukilishni taxminiy baholash uchun nolga teng bo`lishi mumkin
Mazkur ishda , flyus ostidagi burchak yoyli metallni qayta eritish yo`li bilan valikka qo`yilgan (1-rasm) ikki burchakdan tashkil topgan to`sin misolida aniqlanadi. ni kundalang bukilishini bir yo`la burchaklarda metallni qayta erishish bilan aniqlash uchun, burchaklar ega bo`lgan qalinlikdagi, taxtachalar burchagiga ilintirilgan metallni qayta eritish bilan amalga oshiriladi. Z=450 mm uzunlikdagi to`sinni egiluvligi (2-rasm)dagi maxsus moslamada o`lchanadi . , va bilib olib formula bilan miqdorini aniqlash mumkin.
Ishni bajarish tartibi

1. 
   Labrantdan ilintirish orqali yig`ilgan burchak va taxtachani oling.
   
2. 
   Deformometr yordamida taxtachadan ikki tomonini o`lchab va natijalarni jadvalga kiriting. Bazalarni o`lchautganda ularni raqamlarni o`ng tomonda joylashishi lozim.
   

Sinov natijalarni yozish tartibi.

O`lchash joyi	Payvandlashdan oldin o`lchash,mm	O`rtacha qiymat,mm	Payvandlashdan keying o`lchash,mm	O`rtacha qiymat,mm	Baza qisqarishi,mm

3. 
   Burchaklarni moslamaga shunday o`rnatish kerakki prizma ostidan kesib o`ng tomonda qolsin. Indikator boshchasi ko`rsatkichlarini yozing.
   
4. 
   Taxtachali burchaklarni payvandlash taxtalari ostida o`rnating va ularni o`rtacha payvandlanh . Payvandlash vaqtida priborlarni o`rtacha ko`rsatkichlarini 2 tasinmi va v kuchlanishga o`lchash yozib boring.
   
5. 
   Payvandlangandan so`ng taxtachani burchaklardan ko`chirib oling va to`la sovuguncha qo`ying.
   
6. 
   Taxtachadagi bazalarni 3tao`lchang va deformometr ko`rsatkichlarni jadvalga yozing. ko`ndalang qisqarishini aniqlang.
   
7. 
   Burchaklarni moslamaga o`rnating va f bukilish miqdorini aniqlang.F ni bilib olib, burchagi miqdorini hisoblab chiqing.
   
8. 
   Burchaklar o`lchami va formula ma`lumotlaridan foydalanib ni xisoblang.
   
9. 
   xaqiqiy kungdalang qisqarish miqdori (8 ishdagi) formula bo`yicha aniqlanadigan nazariy qisqarish ko`rsatkichi bilan taqqoslang.
   

Po`lat uchun;
1/harorat. Sr=5bj/ harorat qabul qilingan

1.To`sinlarda egilishni yuzaga keltiradigan qanday sabablar bor?
2. CHoklarni ko`ngdalang qisqarishi natijasida, egilishdagi qoldiq deformasiyani hosil bo`lishi anday jarayonlardan iborat ?