1-Amaliy ish Sanoat portlovchi moddalari kislorod muvozanatini hisoblash

Masala yechimi.To’liq oksidlanish uchun zarur bo’lgan kislorod atomlari soni 2а+b/2, yoki 2∙7+5/2=16,5ga teng.
Berilgan portlovchi modda tarkibida esa kislorod atomlari soni 6 ga teng.
U holda kislorod muvozanati quyidagiga teng bo’ladi:

1.2-misol.30% ammiakli selitra (NH₄NO₃) va 70% trotildan tarkib topgan grammonit 30/70 portlovchi moddasi kislorod muvozanati aniqlansin.
Masala yechimi.1.1-misolda keltirilgan usul yordamida ammiakli selitraning kislorod muvozanati +20% ga tengligini hisoblash mumkin.
U holda grammonit 30/70 portlovchi moddasi kislorod muvozanati:
0,3∙20+0,7(-74) = - 45,8% ga teng bo’ladi.
Quyida 2.1-jadvalda ba’zi portlovchi moddalarning kislorod muvozanati keltirilgan.
1.1-jadval

Portlovchi modda nomi	Kimyoviy formulasi	Molekulyar massasi	Kislorod muvozanati
Ammiakli selitra	NH4NO3	80	+20
Kaliyli selitra	KNO3	101	+39,6
Natriyli selitra	NaNO3	85	+47
Kaliy perxlorati	KClO4	138,5	+46,2
Natriy perxlorati	NaClO4	122,5	+52,2
Nitroglitserin	C3H5(ONO2)3	227	+3,5
Kaltsiy nitrati	Ca(NO3)2	164	+48,8
Dinitroglikol	C2H4(ONO2)2	152	0
Trotil	C7H5(NO2)3	227	-74
Alyuminiy	Al	27	-89
Mineral moy	C12H28	170,5	-346
Dizel yoqilg’isi	-	-	-316
Kerosin	-	-	-343
Qattiq parafin	C24H50	338,5	-346
Yog’och uni	C15H22O10	362	-137
Geksogen	C3H6O6N6	222	-21.6
Ten	C5H8O12N4	316	-10.1
Piroksilin	C24H29N11O42	1143	-28.6
Dinitronaftalin	C10H6(NO2)2	218	-139.4

Mustaqil yechish uchun masalalar
1.1-masala. 65% ammiakli selitrava 35% granulali trotildan tarkib topgan akvatol 65/35 portlovchi moddasining kislorod muvozanati aniqlansin.
1.2-masala. Nisbiy massasi 218 gr. va kimyoviy formulasi C₁₀H₆(NO₂)₂ bo’lgan dinitronaftalin portlovchi moddasining kislorod muvozanati aniqlansin.
1.3-masala. Nisbiy massasi 316 gr. va kimyoviy formulasi C(CH₂O∙NO₂)₄ bo’lgan ten portlovchi moddasining kislorod muvozanati aniqlansin.
1.4-masala. 40% ammiakli selitra, 16% alyuminiy upasi va 44% trotildan tarkib topgan ifzanit portlovchi moddasining kislorod muvozanati aniqlansin.
1.5-masala. Tarkibiga15% alyuminiy upasi qo’shilgan granulali trotildan tarkib topgan alyumotol portlovchi moddasi kislirod muvozanati aniqlansin.
1.6-masala. 64% ammiakli selitra, 16% trotil va 20% natriy xloridan tarkib topgan ammonit PJV-20 portlovchi moddasi kislorod muvozanati aniqlansin.
1.7-masala. 56% ammiakli selitra, 9% trotil, 3% yog’och uni va 32% natriy xloridan tarkib topgan saqlagichli portlovchi modda kislorod muvozanati aniqlansin.